Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska, Sędziowie sędzia WSA Małgorzata Roleder,, sędzia NSA Anna Sobolewska-Nazarczyk (spr.), Protokolant Marta Anna Lawda, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 21 lutego 2013 r. sprawy ze skargi L. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] maja 2012 r. nr [...] w przedmiocie zwrotu należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego 1. oddala skargę, 2. przyznaje adwokat A. O. od Skarbu Państwa (Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku) kwotę 295,20 zł (dwieście dziewięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy) tytułem wynagrodzenia za zastępstwo prawne skarżącego L. K. wykonane na zasadzie prawa pomocy.
Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w B. decyzją z [...] maja 2011r., znak [...] zobowiązał Pana L. K. (dalej: Skarżący) do zwrotu należności z tytułu wypłaconych świadczeń alimentacyjnych na rzecz osób uprawnionych: A. K. i Ż. K., w wysokości 5.760,00 zł wraz z odsetkami. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. decyzją z [...] lipca 2011r., znak [...] utrzymało tą decyzję w mocy. W wyniku rozpoznania skargi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku wyrokiem z 10 stycznia 2012r., sygn. akt II SA/Bk 558/11 uchylił decyzję Kolegium, nakazując organowi umożliwienie Skarżącemu czynnego udziału w postępowaniu.
Następnie Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. decyzją z [...] maja 2012r., znak [...] ponownie utrzymało w mocy decyzję organu
I instancji. W uzasadnieniu organ przywołał treść przepisów art. 27 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 września 2007r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 1 poz. 7 ze zm.) i stwierdził, że z przepisów tych wynika ustawowy obowiązek dłużnika alimentacyjnego zwrotu świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego łącznie z ustawowymi odsetkami oraz obowiązek organu do wydania decyzji o zwrocie świadczeń w sytuacji, gdy zakończy się okres wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego lub zostanie uchylona decyzja przyznająca świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Organ stwierdził, że żaden przepis ustawy nie przewiduje możliwości odstąpienia od wydania decyzji, o której mowa w art. 27 ust. 2 ustawy. W związku z tym MOPR po zakończeniu okresu świadczeniowego wydał decyzję zobowiązującą Skarżącego do zwrotu wypłaconych świadczeń wraz z odsetkami.
Nie zgadzając się z tym rozstrzygnięciem Pan L. K. wywiódł skargę do tut. Sądu. Wskazał, że działania SKO w B. ograniczyły się do przesłania mu kopii akt sprawy. Po zapoznaniu się z nimi Skarżący stwierdził, że nie jest w stanie bez pomocy prawnika odnieść się do tego materiału. W związku z tym zarzucił, że organ nie tylko nie zapewnił mu udziału w postępowaniu, ale wręcz traktuje go jak kogoś, kto jest pozbawiony elementarnych praw ludzkich. Wskazał też, że nie jest w stanie spłacić zadłużenia, gdyż nigdy nie był zatrudniony, nie posiada majątku ani środków, z których mógłby regulować dług
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje.
Skarga jest niezasadna.
W sprawie nie jest sporny stan faktyczny. Skarżący nie kwestionuje też, że posiadał zobowiązanie alimentacyjne wobec A. K. i Ż. K. Z akt sprawy wynika, że świadczenia te były wypłacane z funduszu alimentacyjnego, a okres świadczeniowy zakończył się z dniem [...] września 2009r.
W myśl art. 27 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, dłużnik alimentacyjny jest zobowiązany do zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej, łącznie z ustawowymi odsetkami. Przepis art. 27 ust. 2 powołanej ustawy stanowi zaś, że organ właściwy wierzyciela wydaje, po zakończeniu okresu świadczeniowego lub po uchyleniu decyzji w sprawie przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, decyzję administracyjną w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Brzmienie przepisu nie pozostawia wątpliwości co do tego, że w przypadku wystąpienia przesłanki zakończenia okresu świadczeniowego (co miało miejsce w niniejszej sprawie) właściwy organ jest zobowiązany do wydania decyzji w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Przepisy nie przewidują zaś możliwości odstąpienia przez organy od tego obowiązku. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 7 czerwca 2012r. wskazał, że decyzja wydana w postępowaniu prowadzonym w trybie art. 27 ust. 1 u.p.o.u.a. jest decyzją związaną i rozstrzygającą jedynie o kwestii zwrotu należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej. NSA wyjaśnił, że jest to postępowanie, które z oczywistych względów jest wszczynane przez organ z urzędu. W powołanym wyroku NSA wskazał też, że w postępowaniu prowadzonym w trybie tych przepisów nie ma podstaw do badania sytuacji majątkowej dłużnika alimentacyjnego, bądź jego możliwości spłaty zobowiązania. Sąd orzekający w sprawie niniejszej podziela to stanowisko i stwierdza, że w związku z tym brak jest podstaw do uwzględnienia w tym postępowaniu argumentów dotyczących stanu majątkowego Skarżącego. Dopiero ustalenie ostateczną decyzją obowiązku zwrotu należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego w trybie art. 27 ust. 2 u.p.o.u.a. pozwala na rozpatrzenie wniosku o jej umorzenie (tak również WSA w Lublinie w wyroku z 12 stycznia 2012r., II SA/Lu 838/11). Zatem ewentualny wniosek Skarżącego o umorzenie ustalonych wobec niego należności z funduszu alimentacyjnego będzie stanowił przedmiot odrębnego postępowania.