Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Elżbieta Trykoszko, Sędziowie sędzia WSA Małgorzata Roleder (spr.), sędzia NSA Anna Sobolewska-Nazarczyk, Protokolant Katarzyna Luto, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 16 czerwca 2009 r. sprawy ze skargi B. S.C. Z. B., K.T. w M. na uchwałę Rady Gminy w M. z dnia [...] września 2008 r., nr [...] w przedmiocie ustalenia liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych, zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży oraz warunków sprzedaży tych napojów oddala skargę.
Skarga została wywiedziona na tle następujących okoliczności faktycznych.
Uchwałą z dnia [...] września 2008 r. nr [...] Rada Gminy M., na podstawie art. 12 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. Nr 70, poz. 473 ze zm.) podjęła uchwałę w sprawie ustalenia liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych, zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży oraz warunków sprzedaży tych napojów.
Pismem z dnia 22 października 2008 r. Z. B. i K. T., prowadzący spółkę cywilną [...] złożyli wniosek o usunięcie niezgodności z prawem powyższej uchwały. Uchwałą z dnia [...] listopada 2008 r. nr [...] Rada Gminy M. uznała wniosek za bezzasadny.
Wobec powyższego Z. B. i K. T. w dniu 9 grudnia 2008 r. wywiedli do sądu administracyjnego skargę na uchwałę Rady Gminy M. z dnia [...] września 2008 r. Wnieśli o uchylenie w całości § 3 tej uchwały stanowiącego, że: "Nie wydaje się zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, gdy punkt sprzedaży usytuowany jest w odległości mniejszej niż 100 m. od szkół, oddziałów przedszkolnych, Kościoła, cmentarza, zakładu pogrzebowego, banku. Odległość tę mierzy się wytyczonymi ciągami przeznaczonymi dla pieszych, od drzwi wejściowych punktu sprzedaży do drzwi wejściowych obiektu chronionego" oraz o zasądzenie na ich rzecz od organu kosztów postępowania sądowego. Zarzucono, że kwestionowany zapis uchwały w sposób rażący narusza przepisy dotyczące wydawania aktów prawnych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz art. 14 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
W uzasadnieniu wywiedziono, że treść uchwały obejmuje zbyt szeroki zakres regulacji prawnej. Można w niej bowiem wyróżnić trzy bloki regulowanych spraw: ustalenie liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych, zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży napojów alkoholowych oraz określenie warunków sprzedaży tych napojów. Zdaniem skarżących każdy z tych problemów powinien być uregulowany w odrębnej uchwale. Nadto podniesiono, że przy redagowaniu treści uchwały pominięty został fakt, że niektóre placówki handlowe zlokalizowane w punktach określonych w planie zagospodarowania przestrzennego gminy, powstały dużo wcześniej niż zlokalizowane w okresie późniejszym w odległości mniejszej niż 100 m zakłady pogrzebowe lub banki. W takiej sytuacji przy opracowaniu treści uchwały w tym zakresie rada gminy powinna stosować zasadę pierwszeństwa lokalizacji punktu sprzedaży przed zakładem pogrzebowym lub później zlokalizowanym w sąsiedztwie bankiem. Skarżący wywiedli także, że art. 14 pkt 6 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi nie daje radzie gminy prawa do ustanawiania wokół siedzib placówek bankowych lub zakładów pogrzebowych (prowadzących tylko i wyłącznie sprzedaż akcesoriów pogrzebowych, nie posiadających kaplicy do odprawiania mszy żałobnych), strefy ochronnej o wymiarach 100 m. Takie palcówki są bowiem tylko i wyłącznie zwykłymi punktami obsługi klienta lub punktami handlowymi i nie ma żadnego interesu społecznego, obyczajowego lub wyznaniowego, aby taki zakaz sprzedaży wprowadzić. Nadmieniono także, że uchwała bez merytorycznego oparcia w obowiązujących przepisach prawa łamie istniejący porządek prawny ukształtowany przez obowiązujące przepisy i stosowaną dotychczas praktykę w zakresie określania usytuowania punktów detalicznej sprzedaży alkoholu na terenie gminy M., przez co naraża na "szwank" ekonomiczne interesy skarżących. Kwestionowany zapis uchwały w sposób oczywisty dąży do ich wyeliminowania z rynku, gdyż tylko w pobliżu ich sklepu na terenie gminy zlokalizowany jest punkt bankowy i zakład pogrzebowy. W konkluzji stwierdzono, że podstawowymi błędami zaskarżonej uchwały jest sposób jej redakcji, niedopuszczalne ograniczenia przy sprzedaży oraz pominięcie rozmieszczenia sieci handlowej istniejącej przed uchwałą i mającej oparcie w długoletniej lokalizacji tych punktów.