Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Elżbieta Trykoszko, Sędziowie asesor sądowy WSA Elżbieta Lemańska, sędzia WSA Marek Leszczyński (spr.), Protokolant st. sekretarz sądowy Sylwia Tokajuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 29 stycznia 2019 r. sprawy ze skargi L. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] września 2018 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pieniężnego w formie zasiłku celowego na zwrot kosztów pogrzebu oddala skargę
Wnioskiem z dnia 11 czerwca 2018 r. L. K. (powoływany dalej jako "Skarżący") wystąpił do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w S. o zwrot poniesionych kosztów na pogrzeb brata w wysokości 3230 zł. Wyjaśnił, że poniósł koszty pogrzebu brata, który korzystał z pomocy społecznej mieszkając w B. Wskazał też na swoją trudną sytuację materialną i duże obciążenie poniesionymi wydatkami. Do wniosku dołączył kserokopie rachunków za pogrzeb.
Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w S., działając z upoważnienia Burmistrza S., decyzją z [...] lipca 2018 r. nr [...] odmówił przyznania wnioskowanego zasiłku celowego. W uzasadnieniu wskazał, że podstawową przesłankę odmowy stanowi brak środków na pokrycie pełnych kosztów pogrzebu, oraz na fakt, iż brat wnioskodawcy mógł być pochowany w B. na koszt miasta B. Sprawienie pogrzebu w S. było zatem świadomym wyborem strony.
Od powyższej decyzji odwołanie wniósł Skarżący wnosząc o jej uchylenie i przyznanie zasiłku. Wskazał, że wydana decyzja jest dla niego krzywdząca, bo znajduje się w złej sytuacji materialnej oraz zdrowotnej, a poniósł duże wydatki związane z pogrzebem brata, które sfinansował z pożyczonych pieniędzy.
Decyzją z dnia [...] września 2018 r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. utrzymało zaskarżoną decyzję w mocy. W uzasadnieniu Kolegium w pierwszej kolejności wyjaśniło, że ustawa o pomocy społecznej nie przewiduje wprost obowiązku zwrotu kosztów pogrzebu poniesionych przez stronę, a organ pomocy społecznej ma obowiązek pokryć koszty pogrzebu tylko w przypadku, gdy nie ma osób uprawnionych zgodnie z przepisami ustawy z 31.01.1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz. U. z 2017, poz. 912, ze zm.). Dalej powołując się na art. 10 ust. 1 i ust. 3 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, SKO podkreśliło, że prawo pochowania zwłok ludzkich ma najbliższa pozostała rodzina osoby zmarłej w tym m. in. krewni w linii bocznej np. brat, a zwłoki niepochowane przez rodzinę są chowane przez gminę właściwą ze względu na miejsce zgonu. Dlatego też, jak stwierdziło Kolegium, Skarżący dokonał pochówku brata zgodnie z prawem rezygnując z propozycji MOPR w B. pokrycia kosztów pogrzebu przez gminę B. W tych okolicznościach Kolegium uznało, że Skarżący był w stanie z własnych środków zaspokoić zgłoszone we wniosku potrzeby. Wprawdzie w odwołaniu podniósł, iż na realizację tych celów musiał się zapożyczyć, tym niemniej nie jest to przesłanka do przyznania zasiłku celowego. Zgodnie bowiem z ustawą o pomocy społecznej zasiłek celowy winien być przyznawany na zaspokojenie bieżących, niezbędnych potrzeb bytowych strony, których wnioskodawca nie jest w stanie zrealizować. Tym samym nie jest zgodne z zasadami ogólnymi zawartymi w art. 2-5 ustawy o pomocy społecznej przyznawanie świadczeń na zasadzie zwrotu poniesionych wydatków. Końcowo odwołując się do treści art. 39 ust. 1 i 2 tejże ustawy, Kolegium wyjaśniło, że zasiłek celowy może być przyznany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej, w szczególności może być przyznany na pokrycie części, całości kosztów zakupu żywności, leków, leczenia opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów, napraw w mieszkaniu, kosztów pogrzebu. Przy czym rozpatrując wniosek o przyznanie pomocy organ musi kierować się ogólnymi zasadami wyrażonymi w art. 3 ustawy o pomocy społecznej, a więc koniecznością dostosowywania rodzaju, formy i rozmiaru świadczeń do okoliczności konkretnej sprawy, jak również uwzględniania potrzeb osób korzystających z pomocy, o ile potrzeby te odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej. W ocenie SKO organ I instancji wykazał zaś, iż nie posiada wystarczających środków finansowych na realizowanie finansowania tak znacznych wydatków z pominięciem innych potrzebujących mieszkańców gminy.