Niezapłacenie opłaty skarbowej od odwołania nie stanowi podstawy ani do pozostawienia go bez rozpoznania /art. 64 par. 2 Kpa/, ani do jego zwrotu.
Zakaz zwrotu odwołania, wobec nie uiszczenia opłaty skarbowej. wynika wprost z art. 261 par. 4 pkt 2 Kpa.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na rozprawie sprawy ze skargi Aleksandry G. na postanowienie (...) Wojewódzkiego Inspektora Budowlanego w B. z dnia 5 grudnia 2001 r. (...) w przedmiocie pozostawienia podania w sprawie dotyczącej przywrócenia poprzedniego sposobu użytkowania obiektu budowlanego bez rozpoznania stwierdza nieważność zaskarżonego postanowienia, (...).
Zaskarżonym postanowieniem (...) Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w B., rozpoznając odwołanie skarżącej od decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w M. z dnia 26 października 2001 r., na mocy art. 123, art. 261 par. 1 i 2 oraz art. 64 par. 2 Kpa stwierdził, iż podanie skarżącej nie czyni zadość wymaganiom ustalonym w przepisach prawa i wobec tego pozostawił je bez rozpoznania. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie organ administracyjny stwierdził, że skarżąca mimo prawidłowego wezwania nie uiściła opłaty skarbowej od swego odwołania. Organ wyjaśnił też, iż uznał, że doręczono skarżącej wezwanie do uiszczenia opłaty, gdyż przesyłka do niej skierowana powróciła z adnotacją, według której adresat odmówił przyjęcia przesyłki. Jako podstawę prawną uznania przesyłki za doręczoną organ powołał art. 47 Kpa.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego skarżąca, po pierwsze zakwestionowała prawidłowość wezwania jej do uiszczenia opłaty, a po drugie twierdziła, iż stosownie do art. 261 par. 4 Kpa, art. 261 par. 2 Kpa nie można stosować do odwołań, gdyż za ich rozpoznaniem mimo nieuiszczenia opłaty skarbowej przemawia ważny interes strony. Uzasadniając pierwszy z zarzutów twierdziła, że w czasie, gdy próbowano jej doręczyć wezwanie do uiszczenia opłaty przebywała za granicą. Uzasadniając zaś drugi z zarzutów skarżąca odwołała się m.in. do orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 lipca 1991 r. IV SA 553/91.
W odpowiedzi na skargę wniesiono o jej oddalenie.
Rozpoznając skargę Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga jest zasadna.
Niezapłacenie opłaty skarbowej od odwołania nie stanowi podstawy ani do pozostawienia go bez rozpoznania /art. 64 par. 2 Kpa/, ani do jego zwrotu. Stosowanie art. 64 par. 2 Kpa do sytuacji, która polega na tym, iż podanie nie zostało należycie opłacone jest niedopuszczalne, gdyż kwestie uiszczania opłat reguluje w sposób szczególny art. 261 Kpa. Z kolei w art. 261 par. 4 Kpa wymieniono wyjątki od zasady, według której rozpoznanie podania zależy od uiszczenia opłaty. Zgodnie z tym przepisem organ powinien załatwić podanie mimo nieuiszczenia należności m.in. wtedy, gdy za niezwłocznym załatwieniem przemawia wzgląd na ważny interes strony lub gdy wniesienie podania stanowi czynność, dla której jest ustanowiony termin zawity. W orzecznictwie przyjmuje się, iż zwrot podania, które zawiera odwołanie od decyzji organu pierwszej instancji z reguły narusza ważny interes strony /wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 grudnia 1997 r., I SA/Wr 1688/96 - nie publ./. Również w wyroku, na który skarżąca powołała się w skardze, zawarto tezę, że zasad wynikających z art. 261 par. 1-3 Kpa nie można stosować do odwołania. Ponadto przyjmuje się w doktrynie, że odwołanie jest czynnością, w stosunku do której ustanowiony jest termin zawity /tak M. Jaśkowska w: M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego Komentarz, str. 1051, Zakamycze 2000/. Zatem zakaz stosowania zwrotu odwołania wobec nieuiszczenia opłaty skarbowej wynika wprost z art. 261 par. 4 pkt 2 Kpa, który stanowi, że organ powinien jednak załatwić podanie mimo nieuiszczenia należności, jeżeli wniesienie podania stanowi czynność, dla której jest ustanowiony termin zawity.
Trafnie też skarżąca zarzuca nieprawidłowe przyjęcie, iż wezwanie do uiszczenia opłaty skarbowej od odwołania zostało jej doręczone dlatego, że odmówiła przyjęcia pisma organu. Na znajdującej się w aktach kopercie widnieją dwie adnotacje: jedna, według której doręczyciel w dniu 20 listopada 2001 r. nie zastał adresata i z tego powodu awizował przesyłkę oraz druga, z której wynika, że adresat odmówił przyjęcia przesyłki. Z tych dwóch adnotacji tylko adnotacja o niezastaniu adresata i awizowaniu przesyłki została podpisana. Adnotacja o odmowie przyjęcia przesyłki nie jest podpisana i nie zawiera wskazania daty odmowy. W tej sytuacji nie można było uznać, że pismo organu zostało skarżącej prawidłowo doręczone, gdyż art. 47 par. 1 Kpa stanowi, że jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma przesłanego mu przez pocztę lub inny organ albo w inny sposób, pismo zwraca się nadawcy z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datą odmowy.
Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że podejmując zaskarżone postanowienie (...) Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego rażąco naruszył prawo.
W tym stanie rzeczy Sąd na mocy art. 22 ust. 1 pkt 2 i ust. 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ w zw. z art. 156 par. 1 pkt 2 Kpa, uwzględniając skargę, stwierdził nieważność zaskarżonego postanowienia.
Nadto, wobec uwzględnienia skargi, na mocy art. 55 ust. 1 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, orzeczono także o kosztach postępowania.