1. Wspólnota mieszkaniowa nie posiada osobowości prawnej lecz ma zdolność sądową tzn. może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.
Uprawnienia właścicieli poszczególnych lokali chronione są nie tylko przepisami ustawy o własności lokali /Dz.U. 2000 nr 80 poz. 903 ze zm./ lecz w zakresie nie uregulowanym w niej również przepisami kodeksu cywilnego /art. 1 ust. 2 ustawy/.
2. Skoro zatem wspólnotę mieszkaniową stanowi ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, a wspólnota nie posiada osobowości prawnej, to przyjąć należy, że stroną postępowania administracyjnego w rozumieniu art. 28 Kpa w postępowaniu administracyjnym o przebudowę, rozbudowę jednego z lokali połączoną z realizacją na częściach wspólnych tarasów, schodów, zmianą elewacji, może być również właściciel lokalu, który posiada jednocześnie określony udział w częściach wspólnych. Jego interes prawny wynika z prawa własności i jego ochrony.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Wspólnoty Mieszkaniowej Budynku przy ul. D. 6 w G. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w G. z dnia 21 sierpnia 2000 r. (...) w przedmiocie pozwolenia na wznowienie robót budowlanych - uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w G. z dnia 3 lipca 2001 r. (...).
Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego dla miasta na prawach powiatu w G. decyzją z dnia 3 lipca 2001 r., na podstawie art. 51 ust. 1a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane /Dz.U. nr 89 poz. 414 ze zm./ zezwolił Małgorzacie i Wojciechowi S. oraz Monice i Marcinowi K. na wznowienie robót budowlanych przy przebudowie lokalu mieszkalnego nr 2 w budynku przy ul. D. 6 w G., na lokal usługowy /funkcja finansowa/ zgodnie z projektem technicznym mgr inż. Marka K. oraz przy przebudowie schodów zewnętrznych zgodnie z projektem technicznym wykonanym przez tego samego projektanta i aneksem do projektu schodów zewnętrznych wykonanym przez mgr inż. arch. Eugeniusza N. Opisane wyżej projekty stanowią załączniki do decyzji.
Rozstrzygnięcie to zapadło na tle następujących ustaleń;
Pismem z dnia 14 lutego 2001 r. mieszkańcy budynku przy ul. D. 6 w G. wystąpili do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w G. o interwencję w sprawie prowadzonych prac remontowych w mieszkaniu nr 2, co powoduje uszkodzenia ścian konstrukcyjnych w budynku, zbudowanym pod koniec XIX wieku i zagraża katastrofą budowlaną.
W dniu 22 marca 2001 r. przeprowadzono oględziny w ww. budynku stwierdzając, że właściciele lokalu nr 2 w grudniu 2001 r. przystąpili do przebudowy tego lokalu mieszkalnego na lokal użytkowy. Prace polegały na wyburzeniu wszystkich ścian wewnętrznych, działowych i nośnych, z tym że w miejscu ścian nośnych wykonano podciągi i słupy stalowe. Ponadto wzmocniono strop drewniany nad tym lokalem oraz strop nad piwnicą. Wszystkie powyższe roboty wykonano bez pozwolenia na budowę, a ich konsekwencją było pojawienie się zarysowań na ścianach w lokalach nr 4, 4A, 6A oraz na klatce schodowej.
Postanowieniem z dnia 6 kwietnia 2001 r. organ I instancji na podstawie art. 50 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 prawa budowlanego wstrzymał właścicielom przedmiotowego lokalu samowolnie prowadzone roboty budowlane mające na celu zmianę sposobu użytkowania tego lokalu mieszkalnego na lokal użytkowy.
Odpis tego postanowienia doręczono wyłącznie zarządcy nieruchomości Jerzemu Ż. oraz inwestorom.
W toku postępowania w sprawie samowolnej przebudowy lokalu mieszkalnego inwestor Wojciech S. w dniu 9 kwietnia 2001 r. zgłosił organowi I instancji zamiar wykonania dalszych robót budowlanych na zewnątrz, związanych z wymianą stolarki okiennej i drzwiowej, przebudowę schodów zewnętrznych oraz odnowienie elewacji.
W tym samym dniu organ I instancji wydał kolejną decyzję, którą na mocy art. 51 ust. 1 pkt 2 prawa budowlanego nałożono na inwestorów obowiązek przedłożenia szeregu dokumentów i opinii, w tym między innymi:
- projektu technicznego dokończenia robót budowlanych uzgodnionego z Miejskim Konserwatorem Zabytków w G.,
- projektu technicznego przebudowy schodów zewnętrznych uzgodnionego z tym samym organem,
- dokumentu stwierdzającego prawo do dysponowania lokalem,
- zgody wspólnoty mieszkaniowej, w formie uchwały, na wykonanie robót w lokalu mających na celu zmianę jego przeznaczenia. Tę decyzję doręczono również inwestorom oraz zarządcy nieruchomości.