Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Katarzyna Krzysztofowicz Sędziowie: Sędzia WSA Jolanta Górska Sędzia WSA Dorota Jadwiszczok (spr.) Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Małgorzata Kuba po rozpoznaniu w Gdańsku na rozprawie w dniu 11 grudnia 2013 r. przy udziale prokuratora Prokuratury Okręgowej sprawy ze skargi Wojewody na uchwałę Rady Gminy Pruszcz Gdański z dnia 19 lutego 2008 r., nr XVI/15/2008 w sprawie zasad dzierżawy nieruchomości gruntowych niezabudowanych stanowiących własność Gminy Pruszcz Gdański 1. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały, 2. określa, że zaskarżona uchwała nie podlega wykonaniu.
W dniu 19 lutego 2008 r. Rada Gminy podjęła uchwałę nr [...] w sprawie zasad dzierżawy nieruchomości gruntowych niezabudowanych stanowiących własność Gminy. Uchwała została podjęta na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 9a, art. 40 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) oraz art. 11 ust. 2, art. 37 ust. 4 i art. 43 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.).
W treści § 4 uchwały ustalone zostały minimalne roczne stawki czynszu dla nieruchomości oddanych w dzierżawę w drodze przetargu w zależności od przeznaczenia nieruchomości. Postanowiono także w § 5, że dla nieruchomości oddanych w dzierżawę w trybie bezprzetargowym stawki czynszu nie mogą być niższe niż określone w § 4. W § 6 określono natomiast, że czynsz dzierżawny ustalony na zasadach określonych w uchwale jest świadczeniem za samo korzystanie z nieruchomości i nie obejmuje opłat związanych z eksploatacją nieruchomości oraz innych ciężarów związanych z korzystaniem z niej. W § 7 ustalono termin płatności czynszu dzierżawnego. W § 8 przyjęto, że czynsz podlegać będzie waloryzacji co roku. W § 9 ustalono, że czynsz dzierżawny ustalony według § 4 a, którego wysokość przekroczy 300 zł może być rozłożony na raty. W § 10 określono natomiast wysokość odszkodowania za bezumowne korzystanie z gruntów stanowiących własność gminy.
Przedmiotowa uchwała została opublikowana z Dzienniku Urzędowym Województwa z dnia 27 maja 2008 r., nr 43, poz. 1264 i weszła w życie 14 dni po ogłoszeniu.
Następnie Rada Gminy podjęła uchwałę nr [...] z dnia 11 czerwca 2013 r. w sprawie zmiany uchwały nr [...] Rady Gminy z dnia 19 lutego 2008 w sprawie zasad dzierżawy nieruchomości gruntowych niezabudowanych stanowiących własność Gminy.
W uchwale zmieniającej postanowiono o skreśleniu § 4 uchwały dotyczącego minimalnych rocznych stawek czynszu dzierżawnego, skreśleniu § 5, 6, 8 i 10 oraz w § 9 skreślono wyrazy "ustalony według § 4 a". Powyższa uchwała została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa z dnia 1 lipca 2013 r., pod pozycją 2685 i weszła w życie 14 dni od ogłoszenia.
W trybie art. 93 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, Wojewoda 16 sierpnia 2013 r. wniósł skargę na uchwałę nr [.] z 19 lutego 2008 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, żądając stwierdzenia jej nieważności w całości. Wskazał, że na podstawie art. 18 ust.2 pkt 9 lit. a ustawy o samorządzie gminnym do kompetencji rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych przekraczających zakres zwykłego zarządu dotyczących określania zasad gospodarowania mieniem gminnym, w tym określenia zasad wydzierżawiania nieruchomości. Wprawdzie ustawodawca nie zdefiniował pojęcia "zasady gospodarowania mieniem", ale należy przez nie rozumieć ogólne reguły i wytyczne dotyczące sposobu gospodarowania mieniem gminnym.
W ocenie Wojewody określenie minimalnych stawek czynszu dzierżawnego nie może być traktowane jako ustanowienie zasady gospodarowania gminnym zasobem nieruchomości. Pod pojęciem "zasad" należy bowiem rozumieć ogólne, określone przez radę reguły i wytyczne dotyczące sposobu gospodarowania mieniem gminnym, w przedmiotowej sprawie dotyczące wydzierżawiania nieruchomości gruntowych, które winien uwzględniać wójt realizując zadania w zakresie gospodarowania mieniem gminnym, co zgodnie z art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym należy do kompetencji wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Znajduje to potwierdzenie w art. 25 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Na podstawie ust. 2 tego przepisu w zw. z art. 23 ust. 1 pkt 5 tej ustawy, gospodarowanie zasobem polega w szczególności na wykonywaniu czynności związanych z naliczaniem należności za nieruchomości udostępnione z zasobu (w tym ustalanie stawek czynszu dzierżawnego nieruchomości z zasobu gminnego). Ponieważ gospodarowanie mieniem komunalnym należy do organu wykonawczego gminy, przy zawieraniu umowy cywilnoprawnej, do której należy zaliczyć umowę dzierżawy nieruchomości gminnej, gminę reprezentuje wójt, który ustala stawki czynszu. Wojewoda wyraził przekonanie, że skoro ustawodawca powołał organy stanowiące i wykonawcze jako organy jednostek samorządu terytorialnego, jako zasadę należy przyjąć, że przyznane jednemu organowi gminy kompetencje nie mogą być realizowane przez inny organ tej jednostki. Zatem wkroczenie Rady Gminy w uprawnienia należące do Wójta Gminy stanowi naruszenie kompetencji organu wykonawczego gminy w zakresie gospodarowania mieniem komunalnym.