Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Rafał Wolnik, Sędziowie Sędzia WSA Iwona Bogucka (spr.),, Sędzia WSA Elżbieta Kaznowska, Protokolant st. sekretarz sądowy Ewa Jędrasik, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 kwietnia 2011 r. sprawy ze skargi [A] S.A. w G. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie niewykonania obowiązku udostępnienia nieruchomości oddala skargę.
Pismem z dnia [...] r. [...] S.A. zwróciła się do Prezydenta Miasta Z. o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko użytkownikom wieczystym nieruchomości, na której zlokalizowana jest stacja transformatorowa należąca do Spółki i przez którą przebiega kabel energetyczny. Wskazano, że na użytkownikach wieczystych, zgodnie z art. 124 ust. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami, ciąży obowiązek polegający na udostępnieniu nieruchomości celem usunięcia awarii kabla, odmówili oni jednak dobrowolnego udostępnienia nieruchomości. Wierzycielem tego obowiązku jest Prezydent Miasta Z., pełniący funkcję Starosty, a Spółka ma interes faktyczny w jego wykonaniu.
W odpowiedzi, pismem z [...] r., Prezydent Miasta Z. podał, że nie jest wierzycielem wskazanego obowiązku. Wszczęcie postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 124 ust. 6 u.g.n. jest możliwe w sytuacji, gdy uprzednio zostanie wydana decyzja w trybie art. 124 ust. 1 u.g.n., ograniczająca korzystanie z nieruchomości, co w sprawie nie zachodzi.
W dniu [...] r. Spółka wniosła do SKO w K. skargę na bezczynność Prezydenta Miasta Z. jako wierzyciela obowiązku. W podstawie prawnej skargi wskazano przepis art. 6 § 1a ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W uzasadnieniu podano, że Spółka zwróciła się do organu o wszczęcie postępowania egzekucyjnego mającego na celu wyegzekwowanie obowiązku udostępnienia nieruchomości. Wierzyciel nie podjął jednak czynności egzekucyjnych, czemu dał wyraz w piśmie z [...] r. Spółka zanegowała prawidłowość stanowiska, że warunkiem wszczęcia egzekucji jest uprzednie wydanie decyzji w trybie art. 124 ust. 1 u.g.n. i powołała się w tym zakresie na wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 22 listopada 2006 r. sygn. II SA/Bd 744/06. W postępowaniu Spółka jest podmiotem, którego interes faktyczny został naruszony, albowiem w wyniku postawy użytkowników wieczystych działki nie może wypełniać obowiązku, polegającego na zapewnieniu ciągłości dostaw energii.
Postanowieniem z dnia [...] r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. oddaliło skargę. W uzasadnieniu w pierwszej kolejności rozważono właściwość rzeczową Kolegium w sprawie. Zgodnie z art. 6 § 1a ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, właściwym do rozpoznania skargi na bezczynność wierzyciela, jest organ wyższego stopnia nad wierzycielem. W tym zakresie wskazano, że istotny dla tej kwestii jest charakter obowiązku wynikającego z art. 124 ust. 6 u.g.n. Zgodnie bowiem z art. 17 pkt 1 k.p.a., organami wyższego stopnia w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego są samorządowe kolegia odwoławcze, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej. Szczególną regulację zawiera ustawa o gospodarce nieruchomościami, która w art. 9a stanowi, że organem wyższego stopnia w sprawach określonych w ustawie, rozstrzyganych w drodze decyzji przez starostę wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej, jest wojewoda. Kolegium podkreśliło, że skoro Wojewoda jest organem wyższego stopnia w sprawach rozstrzyganych na podstawie ustawy w drodze decyzji, to w sprawach nie rozstrzyganych w drodze decyzji, organem wyższego stopnia jest na ogólnych zasadach kolegium. W dalszej kolejności Kolegium stwierdziło, że dla wykonania obowiązku wynikającego z art. 124 ust. 6 u.g.n. nie jest konieczne uprzednie wydanie decyzji. Przepisy art. 124 ust. 1 i 124 ust. 6 dotyczą różnych sytuacji, pierwszy zakładania urządzeń przesyłowych, drugi udostępniania nieruchomości w związku z potrzebą konserwacji urządzeń lub usunięcia awarii. Przepis art. 124 ust. 6 nie uzależnia obowiązku udostępnienia nieruchomości od okoliczności, czy urządzenia przesyłowe zostały założone legalnie, czy też nie. Obowiązek z art. 124 ust., 6 powstaje z mocy prawa i nie orzeka o nim organ administracji w drodze decyzji. W tej sytuacji, skoro w kwestii przedmiotowego obowiązku nie jest wydawana decyzji, organem wyższego stopnia na zasadach ogólnych nad Prezydentem Miasta wskazanym jako wierzyciel obowiązku, jest SKO. Rozpoznając skargę merytorycznie, Kolegium stwierdziło, że Prezydentowi Miasta Z. nie przysługuje w sprawie przymiot wierzyciela obowiązku, o jakim mowa. Zgodnie z art. 1a pkt 13 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, wierzycielem jest podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązku. Przepis art. 5 § 1 pkt 2 tej ustawy stanowi, że uprawnionym do żądania wykonania obowiązku, w stosunku do obowiązków wynikających bezpośrednio z przepisów prawa, jest organ lub instytucja bezpośrednio zainteresowana w wykonaniu przez zobowiązanego obowiązku lub powołana do czuwania nad wykonaniem obowiązku, a w przypadku braku takiej jednostki lub jej bezczynności - podmiot, którego interesy zostały naruszone niewykonaniem obowiązku. Skoro Spółka jest podmiotem uprawnionym do żądania udostępnienia jej nieruchomości w trybie art. 124 ust. 6 u.g.n. to jest podmiotem bezpośrednio zainteresowanym wykonaniem tego obowiązku i Spółce przysługuje status wierzyciela w sprawie. Stanowisko takie potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych, które w rozstrzyganych sprawach akceptowały fakt wystawiania tytułów egzekucyjnych m. in. przez przedsiębiorstwa dostarczające energii elektrycznej i występowania tych podmiotów w charakterze wierzycieli obowiązku. W tym zakresie powołano wyrok WSA w w Warszawie z dnia 7 maja 2009 r. sygn. I SA/Wa 1702/08 i wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 22 listopada 2006 r. sygn. akt II SA/Bd 744/06.