Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Ewa Krawczyk, Sędziowie Sędzia WSA Elżbieta Kaznowska (spr.), Sędzia WSA Artur Żurawik, Protokolant sekretarz sądowy Aleksandra Gumuła, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 czerwca 2015 r. sprawy ze skargi Gminy B. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody [...] z dnia [...]r. nr [...] w przedmiocie ustanowienia nieodpłatnych służebności na nieruchomości oddala skargę.
Rada Gminy B. w dniu 18 grudnia 2014 r. podjęła uchwałę
Nr [...], wydaną z powołaniem się na przepisy art. 18 ust. 2 pkt 9 lit a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.jedn. Dz.U z 2001, Nr 142, poz. 1591 ze zm.) i art. 18 d ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 8 września 2000 r.
o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "A" (t.jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 1160) zwanej dalej ustawą o komercjalizacji....., w sprawie ustanowienia nieodpłatnych służebności na nieruchomości położonej przy ul. [...] w B. oznaczonej geodezyjnie jako działka o numerze ewidencyjnym [...]k.m. [...], obręb B.. Wymieniona uchwała została doręczona Wojewodzie [...] w dniu
[...]r.
Pismem z dnia [...]r. organ nadzoru zawiadomił Radę Miejską w B. o wszczęciu postępowania nadzorczego, a następnie rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia [...]r., działając w trybie art. 91 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, stwierdził nieważność tej uchwały. W uzasadnieniu organ przywołał treść art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wskazując, że została w nim zawarta norma zakazująca domniemania kompetencji organu, w związku z czym wszystkie działania organów władzy publicznej muszą być oparte na wyraźnie określonej normie kompetencyjnej. Rada Miejska w B. regulacją zawartą w §1 przedmiotowej uchwały, dotyczącą nieodpłatnego ustanowienia służebności i użytkowania, wykroczyła poza delegację określoną w art. 18 ust. 2 pkt 9 lit.a ustawy o samorządzie gminnym, jednocześnie naruszając kompetencje organu wykonawczego. Wskazany przepis zawiera w sobie delegację do określenia zasad nabycia, zbycia i obciążania nieruchomości gruntowych, bądź też wyrażenia zgody na dokonanie takich czynności, jednak nie daje radzie kompetencji do regulowania treści stosunku cywilnoprawnego.
Następnie Wojewoda podkreślił, że normy regulujące zasady obrotu nieruchomościami należącymi do jednostek samorządu terytorialnego mają w większości charakter prawa publicznego i są bezwzględnie obowiązujące. Artykuł 14 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami ( t.jedn. Dz. U. z 2014 r. poz. 518 ze zm.), stanowi, że nieruchomości Skarbu Państwa mogą być nieodpłatnie obciążane ograniczonymi prawami rzeczowymi (takimi jak zastaw, użytkowanie, służebność, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz hipoteka - art. 244 §1 Kodeksu cywilnego) na rzecz jednostek samorządu terytorialnego, a nieruchomości będące własnością jednostek samorządu terytorialnego - na rzecz Skarbu Państwa lub innych jednostek samorządu terytorialnego. Zawieranie wskazanych umów powinno zostać poprzedzone zgodą wojewody w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa albo zgodą odpowiednio rady lub sejmiku w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego. Organ nadzoru podniósł także, że o zakazie ustanowienia nieodpłatnie ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości stanowiącej własność gminy na rzecz przedsiębiorstwa realizującego cele publiczne, świadczy także zasada wyrażona w art. 45 ustawy o samorządzie gminnym, która ogranicza swobodę decydowania przez gminę o sposobie wykorzystania jej mienia, nakazując w tym zakresie działania zgodne z przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami.