Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marzenna Linska - Wawrzon, Sędziowie Sędzia WSA Mirosław Trzecki, Sędzia WSA Aleksandra Wieczorek (spr.), Protokolant Agnieszka Lasecka, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 lutego 2008 r. sprawy ze skargi Wojewody Lubuskiego na uchwałę Rady Gminy [...] z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie powołania zastępcy kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w T. I. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały, II. orzeka, że zaskarżona uchwała nie podlega wykonaniu.
Uchwałą nr [...] z dnia [...] roku Rada Gminy w T., działając na podstawie przepisu art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 29 września 1986 roku - Prawo o aktach stanu cywilnego ( Dz.U. z 2004 roku, Nr 161, poz. 1688) , na wniosek Wójta, powołała Z. R. na stanowisko zastępcy kierownika Urzędu Stanu Cywilnego ( dalej jako : USC ) w T.. Wykonanie uchwały powierzyła Wójtowi Gminy. Uchwała weszła w życie z dniem 1 lipca 2007 roku.
Powołując się na przepis art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 ze zm.) w związku z art. 3 § 2 pkt 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.- dalej powoływanej jako ppsa ) Wojewoda Lubuski zaskarżył wskazaną uchwałę domagając się stwierdzenia jej nieważności. Zarzucał jej istotne naruszenia prawa, tj.:
- § 20 zarządzenia Nr [...] Wójta Gminy z dnia [...] w sprawie nadania regulaminu organizacyjnego Urzędowi Gminy w T. w związku z załącznikiem nr 1 do zarządzenia, a tym samym również naruszenie art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym,
- art. 3a ustawy z dnia 22 marca 1990 roku o pracownikach samorządowych ( Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1593 z późn. zm.).
Uzasadniając skargę organ nadzoru stwierdził, że w związku z podjęciem zaskarżonej uchwały zwrócił się do Wójta Gminy T. o udzielenie informacji czy powołanie zastępcy kierownika USC poprzedzone było postępowaniem konkursowym o jakim mowa w art. 3 a ustawy z dnia 22 marca 1990 roku o pracownikach samorządowych. W odpowiedzi Wójt , pismem z dnia [...] roku, wyjaśnił, iż stanowisko zastępcy kierownika USC nie jest wolnym stanowiskiem urzędniczym, gdyż nie zostało uwzględnione w regulaminie organizacyjnym urzędu wobec czego nie zachodziła potrzeba przeprowadzenia konkursu na zastępcę kierownika USC, a funkcja ta powierzona została, w formie powołania uchwałą Rady Gminy T., sekretarzowi tej Gminy. Zdaniem skarżącego, Rada Gminy zaskarżoną uchwałą istotnie naruszyła prawo. Wywodził, iż w myśl art. 33 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym organizację i zasady funkcjonowania urzędu gminy określa regulamin organizacyjny, nadany przez wójta w drodze zarządzenia, w którym organ wykonawczy gminy władny jest unormować strukturę organizacyjną (liczbę, status, nazwy i zakresy działania poszczególnych komórek organizacyjnych, ich obsadę etatową, liczbę i nazwy stanowisk pracy itp.) oraz zasady działania urzędu (podział kompetencji, zasady współdziałania komórek, obieg i przechowywanie dokumentacji, godziny otwarcia urzędu dla stron itp.). Wójt Gminy T. wskazane kwestie unormował w zarządzeniu [...]. W § 20 tego aktu znalazł się zapis, iż schemat organizacyjny stanowi załącznik do regulaminu z którego wynika, iż w Urzędzie Gminy przewidziane jest tylko stanowisko kierownika USC. Skoro więc Wójt Gminy T. nie przewidział stanowiska zastępcy kierownika USC, to Rada Gminy zaskarżoną uchwałą dokonała powołania wskazanej w niej osoby na nieistniejące stanowisko zastępcy kierownika USC. W ocenie Wojewody organ stanowiący gminy jest władny - w myśl art. 6 ust. 3 ustawy - Prawo o aktach stanu cywilnego do powoływania zastępcy czy też zastępców kierownika USC, ale może to uczynić tylko i wyłącznie, jeśli takie stanowisko zastępcy zostało uprzednio przewidziane przez organ wykonawczy w wydanym przez niego regulaminie organizacyjnym urzędu. Tym samym działanie Rady istotnie narusza prawo tj. regulamin organizacyjny, a przez to również przepis art. 33 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym. W opinii organu nadzoru istotnym naruszeniem prawa, którego dopuściła się Rada Gminy przedmiotową uchwałą, jest również powołanie na stanowisko zastępcy kierownika USC bez poprzedzenia go przeprowadzeniem konkursu na to stanowisko zgodnie z art. 3a ustawy z o pracownikach samorządowych. Wojewoda powoływał się na orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 r. l PKN 480/99 w którym stwierdzono, iż art. 6 ust. 3 ustawy - Prawo o aktach stanu cywilnego wskazuje jedynie możliwość powierzenia wykonywania obowiązków kierownika USC innej osobie niż wójt, burmistrz lub prezydent miasta, natomiast kwestie nawiązania z nim stosunku pracy normowane są przez ustawę z dnia 22 marca 1990 roku o pracownikach samorządowych. Wywodził, iż analiza treści art. 2 ustawy z dnia 22 marca 1990 roku o pracownikach samorządowych prowadzi do wniosku, że kierownik urzędu USC i jego zastępca są pracownikami samorządowymi zatrudnianymi na podstawie mianowania albo umowy o pracę. Przepis ten wymienia cztery podstawy zatrudnienia pracowników samorządowych: wybór, mianowanie, powołanie oraz umowę o pracę. Na podstawie wyboru zatrudniony jest w urzędzie gminy wójt, burmistrz, prezydent miasta, który ex legę jest kierownikiem USC. Pracownikami mianowanymi są osoby zatrudnione na stanowiskach pracy określonych w statucie gminy . Natomiast powołanie jest możliwe wobec pracowników wskazanych w zamkniętym katalogu stanowisk ( zastępca wójta, burmistrza i prezydenta miasta oraz sekretarz gminy, sekretarz powiatu, skarbnik gminy, skarbnik powiatu i skarbnik województwa ). Na podstawie umowy o pracę zatrudnieni są pozostali pracownicy samorządowi. Stosownie do art. 3a ustawy, nabór kandydatów na wolne stanowiska urzędnicze, w tym na kierownicze stanowiska urzędnicze, na których zatrudnienie następuje na podstawie mianowania oraz umowy o pracę, jest otwarty i konkurencyjny. Stanowisko zastępcy kierownika USC jest stanowiskiem kierowniczym, co wynika z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 sierpnia 2005 roku w sprawie zasad wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych w urzędach gmin, starostach i urzędach marszałkowskich ( Dz. U. Nr 146, poz. 1223 ze zm. Z uwagi na powyższe zatrudnienie na stanowisku zastępcy kierownika USC w Gminie T. winno być dokonane w drodze specjalnego naboru, otwartego zarówno dla osób już zatrudnionych w urzędzie, jak i kandydatów spoza tej instytucji. Wymóg ten - nie dopuszczający żadnych wyjątków, a w szczególności pozwalających na wyłączenie osób zatrudnionych na stanowisku urzędniczym z obowiązku poddania się szczególnemu trybowi naboru na inne wolne stanowisko urzędnicze - wynika wprost z przepisów prawa tj. art. 3a ust. 1 ustawy. Takie stanowisko wyraził również Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 17 października 2007 roku w sprawie II OSK 1445/07. W ocenie Wojewody, stwierdzonego naruszenia prawa nie konwaliduje fakt ewentualnego zmodyfikowania istniejącego stosunku pracy osoby powołanej na stanowisko zastępcy kierownika USC przez rozszerzenie jej dotychczasowego zakresu obowiązków o te związane z pełnieniem funkcji zastępcy kierownika USC. Pogląd taki nie znajduje uzasadnienia w świetle obowiązujących przepisów prawa. Jeżeli bowiem zastępca kierownika USC jest pracownikiem samorządowym zatrudnionym na podstawie mianowania albo umowy o pracę, a w żadnym razie powołania w rozumieniu kodeksu pracy, to do jego zatrudnienia będzie miał w pełni zastosowanie art. 3a ustawy, który przewiduje bezwzględny nakaz stosowania procedury konkursowej.