Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Dorota Pędziwilk-Moskal (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Dorota Chobian, Sędzia WSA Danuta Kuchta, Protokolant Sekretarz sądowy Sebastian Styczeń, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 14 września 2006 r. sprawy ze skargi T. T. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...]znak:[...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji zatwierdzającej umowę nabycia części gospodarstwa rolnego oddala skargę.
Sygn. akt. II SA / Ke 77/ 06
Uzasadnienie
Zaskarżoną decyzją z dnia [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy własną decyzję z dnia [...] znak: [...] odmawiającą stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Gminy z dnia [...] znak: [...] zatwierdzającej umowę o nabyciu przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną w B. od B. K. części gospodarstwa rolnego położonego w B. o pow. 8,34 ha w działkach: 780, 781, 782, 783, 784, 914, 915, 1104, 1166/1,1239,1240/1, 1259, 1297/1, 1308 (nr jednostki rejestrowej 138) .
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wskazał, że T. T. wnioskiem z dnia 07.03.2005 r., przekazanym do rozpatrzenia Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu postanowieniem Wojewody z dnia [...], wystąpiła o stwierdzenie nieważności opisanej wyżej decyzji Naczelnika Gminy, wydanej na podstawie art. 37 ust. 2 w związku z art. 28 ustawy z dnia 29.05.1974r. o przekazywaniu gospodarstw rolnych na własność Państwa za rentę i spłaty pieniężne (Dz. U. Nr 21, poz. 118) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31.05.1974 r. (Dz. U. Nr 21, poz. 125), zatwierdzającej umowę zawartą między B. K. a Rolniczą Spółdzielnią Produkcyjną w B. w przedmiocie nabycia części gospodarstwa rolnego o pow. 8,34 ha, zapisanego w rejestrze gruntów pod poz. 138. Uzasadniając wniosek o stwierdzenie nieważności tej decyzji na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. strona stwierdziła, że kwestionowana decyzja wydana została z rażącym naruszeniem prawa, to jest art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 29.05.1974r. o przekazywaniu gospodarstw rolnych na własność Państwa za rentę i spłaty pieniężne, bowiem zatwierdziła umowę zawartą bez wymaganej zgody współmałżonka B. K.. Organ był obowiązany do zbadania czy umowa jest prawnie wiążąca. W sprawie nie zachodził przypadek określony w art. 3 ust. 2 ustawy, albowiem małżonka B. K. nigdy nie była zatrudniona "na etacie", a nadto gospodarstwo rolne stanowiło jej i męża stałe i główne źródło dochodów.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze po rozpatrzeniu wniosku decyzją z dnia [...] znak: [...], odmówiło stwierdzenia nieważności kwestionowanej decyzji, stwierdzając, że stan faktyczny i prawny sprawy w dacie podjęcia decyzji o przejęciu gospodarstwa rolnego przez Państwo na podstawie przepisów ustawy z dnia 29.05.1974r. o przekazywaniu gospodarstw rolnych na własność Państwa za rentę i spłaty pieniężne, udokumentowany aktami sprawy, nie daje podstaw do stwierdzenia, że decyzja ta wydana została z rażącym naruszeniem prawa, co stanowiłoby przesłankę do stwierdzenia jej nieważności na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.
T. T. wnioskiem z dnia 2 listopada 2005r., a R. K., K. K., M. K., oraz G. S. wnioskiem z dnia 26.10.2005r. wystąpili o ponowne rozpatrzenie sprawy.
We wniosku stwierdzili, że nie mogą się zgodzić z tym, że ich ojciec B. K. mógł sprzedać jednoosobowo, bez upoważnienia żony H. K. ich wspólny majątek, z tego względu, że w polskim prawie nie było i nie ma możliwości dokonania takiej transakcji bez zgody drugiej osoby. Ponadto sprzedane gospodarstwo wcześniej stanowiło własność rodziców H. K. Nie zgadzali się także ze stwierdzeniem, iż przekazane gospodarstwo nie stanowiło głównego źródła utrzymania ich mamy, gdyż utrzymywała się tylko ze sprzedaży mleka oraz produktów rolnych, a ojciec nie pomagał jej w utrzymywaniu gospodarstwa domowego, czego dowodem było płacenie alimentów na dzieci. Ponadto, zdaniem wnioskodawców, gospodarstwo nie wykazywało niskiego poziomu produkcji rolnej, tak jak sugeruje Spółdzielnia Produkcyjna, ponieważ w tamtym okresie w gospodarstwie tym hodowane były minimum dwa konie, trzy -cztery krowy i kilka sztuk świń. Także stwierdzenie, że sprzedaż ziemi była zgodna z wolą ich matki jest nieprawdziwe, ponieważ do dnia swej śmierci nie podpisała ona zgody na jej sprzedaż ani nie dała ojcu upoważnienia w tym celu. Zdaniem wnioskodawców Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w B. wykorzystała ich ojca, gdyż zakup części gospodarstwa rolnego został umotywowany w umowie celem powiększenia zasobów paszowych. Tymczasem Spółdzielnia grunty te przekształciła i sprzedała na działki budowlane, pozostawiając sobie jedynie 10 % przejętej powierzchni. Wyjaśnili także, że o stanie prawnym gospodarstwa dowiedzieli się dopiero po śmierci ojca, który za swego życia do spraw gospodarstwa nikogo nie dopuszczał. Natomiast T. T. zarzuciła decyzji Kolegium z dnia [...] przede wszystkim to, że uznało, iż fakt braku zakwestionowania przez H. K. nabycia gospodarstwa przez RSP oznacza, iż nabycie to nastąpiło zgodnie z jej wolą. Podniosła, że istnienie, czy też nieistnienie woli zawarcia umowy po stronie H. K. będzie badane przez Sąd Okręgowy w K. w sprawie o sygn. I C 1991/04. Ustawa z 29 maja 1974r. o przekazywaniu gospodarstw rolnych na własność Państwa za rentę i spłaty pieniężne nie wskazuje milczącego potwierdzenia jako przesłanki ważności umowy, a przeciwnie, treść art. 3 ust. 1 tejże ustawy wskazuje wprost na konieczność pisemnego oświadczenia woli jako takiej przesłanki. H. K. nigdy nie podejmowała pracy, a jej dochodami były wyłącznie zyski ze sprzedaży produktów rolnych i mlecznych. Ponadto otrzymywała na dzieci alimenty od męża, co świadczy o jej sytuacji rodzinnej i bardziej jeszcze uprawdopodabnia fakt nie informowania jej przez męża o podejmowanych przez niego czynnościach. W związku z tym Kolegium nie miało, w jej ocenie, żadnych podstaw do stwierdzenia, że umowa z dnia 2 grudnia 1977r. o nabyciu gospodarstwa rolnego za spłaty pieniężne została zawarta za zgodą H. K., a wręcz przeciwnie, miało wszelkie podstawy by stwierdzić, iż umowa ta została zawarta bez takiej zgody. Następcy prawni po małżonkach K. o stanie prawnym majątku spadkowego dowiedzieli się dopiero po śmierci B. K., w czasie gromadzenia dokumentów do sprawy o nabycie spadku. Natychmiast też wystąpili z pozwem o uznanie umowy z dnia 2 grudnia 1977r. za nieważną i wydanie nieruchomości objętej umową lub nieruchomości zamiennej. Także ich zdaniem kwota [...]zł uzyskana za sprzedany grunt nie weszła do majątku wspólnego rodziców. Zachodzą wobec powyższego, wszelkie przesłanki do uchylenia decyzji z [...]na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 Kpa.