Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maria Grabowska (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Ewa Rojek, Asesor WSA Mirosław Surma, Protokolant Krzysztof Czarnecki, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 7 grudnia 2006 r. sprawy ze skargi J. B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji oddala skargę.
II SA/Ke 91/06
Uzasadnienie
Decyzją z dnia [...] znak [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Kielcach utrzymało w mocy własną decyzję z dnia [...] znak [...] odmawiającą stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Gminy z dnia [...] znak [...] zatwierdzającej umowę o nabyciu przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną w B. od W. B. części gospodarstwa rolnego położonego w B. o pow. 2,81 ha w działkach 124, 236, 415, 416, 417, 1348, 1350,56/1.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wskazał, że wnioskiem z dnia 17 lutego 2005 r. J. B. wystąpiła do Samorządowego Kolegium Odwoławczego o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Gminy. Podstawę prawną decyzji Naczelnika stanowił przepis art. 37 ust. 2 w zw. z art. 28 ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o przekazywaniu gospodarstw rolnych na własność państwa za rentę i spłaty pieniężne (Dz.U. Nr 21, poz. 118) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 1974 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o przekazywaniu gospodarstw rolnych na własność Państwa za rentę i spłaty pieniężne. ( Dz. U. Nr 21, poz.125). Jako podstawę stwierdzenia nieważności wskazała rażące naruszenie prawa ( art. 156 § 1 pkt. 2 k.p.a.), przejawiające się w zatwierdzeniu umowy przeniesienia własności, zawartej przez W. B. bez zgody J. B., współwłaścicielki tego gospodarstwa. Zawarcie umowy bez zgody współwłaściciela, stosownie do unormowania art. 37 § 3 k.r.o. czyni czynność przeniesienia własności nieważną. Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] odmówiło stwierdzenia nieważności wskazanej decyzji Naczelnika Gminy, stwierdzając że stan faktyczny sprawy pozwalał przyjąć, że J. B. wyraziła zgodę na przeniesienie własności nieruchomości. Powołując się na przepisy ustawy o przekazywaniu gospodarstw rolnych na własność Państwa za rentę i spłaty pieniężne, wskazało wyjątki od zasady wymaganej zgody małżonka i współwłaściciela na zbycie gospodarstwa. Rozpatrując ponownie sprawę, Samorządowe Kolegium Odwoławcze podtrzymało argumentację faktyczną i prawną, wyrażoną w zaskarżonej decyzji. Podniosło, że do rażącego naruszenia prawa przy wydawaniu decyzji dochodzi w przypadku wydania decyzji wbrew nakazowi lub zakazowi ustanowionemu w przepisach prawa, a rodzaj naruszenia i jego skutki powodują, że decyzja nie może być zaakceptowana jako rozstrzygnięcie wydane przez organy praworządnego państwa. W ocenie Kolegium istniały podstawy do uznania, że J. B. wyraziła zgodę na zbycie części gospodarstwa, o czym świadczy podanie skierowane przez małż. B. do Naczelnika Gminy w dniu 17 września 1977 r. zawierające wniosek o przejęcie na własność Państwa gospodarstwa, z wyjątkiem działki o powierzchni 1300 m-. Za takim stanowiskiem przemawia też fakt, że z akt sprawy nie wynika aby J. B. sprzeciwiała się by zapłata za grunt weszła do majątku wspólnego małżonków B.
Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach wniosła J. B. Wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie art. 7 i art. 8 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego ( Dz. U. z 2000r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) oraz naruszenie art. 36 i 37 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. W ocenie skarżącej, zaskarżona decyzja zawiera błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, iż decyzja Naczelnika Gminy została wydana za zgodą skarżącej, podczas gdy skarżąca takiej zgody nie udzielała. W szczególności, nie można wyrażenia zgody na zbycie gospodarstwa utożsamiać z podpisaniem podania o przejęcie gospodarstwa rolnego w zamian za spłaty pieniężne. Przywołując przepis art. 7 k.p.a. podniosła, że decyzja oparta na błędnie ustalonym stanie faktycznym, jest sprzeczna z obowiązującą w postępowaniu zasadą prawdy obiektywnej. Wskazane naruszenie przepisów postępowania ma wpływ na wynik sprawy, skoro błąd w ustaleniach faktycznych doprowadził do innego rozstrzygnięcia od tego, które winno zapaść na podstawie prawidłowych ustaleń. Skarżąca podniosła, że organ drugiej instancji nieprawidłowo wywodzi zgodę na zbycie gospodarstwa z okoliczności, iż w aktach sprawy brak jest dokumentów świadczących o sprzeciwie wobec wejścia zapłaty do majątku wspólnego. Stwierdziła, że zgodnie z przepisem art. 8 k.p.a. postępowanie winno być prowadzone w sposób pogłębiający zaufanie obywateli do organów, w razie wątpliwości sprawa winna być rozstrzygana na korzyść obywateli. Takie stanowisko wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w orzeczeniach z dnia 23 września 1982 r. IISA1031/82 oraz z dnia 8 marca 2000 r. V SA 1482/99. Podkreśliła, że zasady postępowania, a w szczególności wynikające z art. 7 i art. 8 k.p.a są integralną częścią przepisów regulujących procedurę administracyjną i są dla organów wiążące, z tym, że przepis art. 7 k.p.a. jest jednocześnie wskazówką prawa materialnego, na co wskazuje zwrot zobowiązujący organ do załatwienia sprawy zgodnie z tą zasadą. Wbrew powołanym zasadom, organ nie przeprowadził wnikliwie postępowania dowodowego, rozstrzygając nie wyjaśnione wątpliwości na niekorzyść skarżącej. Skarżąca podtrzymała twierdzenie, iż decyzja Naczelnika Gminy, zatwierdzająca czynność prawną przekraczającą zakres zwykłego zarządu, dokonaną bez zgody małżonka, jest nieważna, jako naruszająca przepis art. 37 k.r.i o.