Stwierdzając powyższe Kolegium wskazało okoliczności, których organ I instancji nie uwzględnił w swych rozważaniach, a których wyjaśnienie jest konieczne, aby rozstrzygnąć sprawę. Wyjaśnienie tych okoliczności wymaga przeprowadzenia postępowania w znacznej części, co skutkuje uchyleniem zaskarżonej decyzji i przekazaniem sprawy do ponownego rozpatrzenia.
Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy, Sąd nie stwierdził, aby zaskarżone rozstrzygnięcie naruszało prawo, a w szczególności, aby podjęte zostało z naruszeniem przepisu art. 138 § 2 k.p.a.
Zaskarżona decyzja ma charakter kasacyjny i jako taka jest wyjątkiem od zasady merytorycznego rozstrzygania spraw w postępowaniu odwoławczym, znajdując podstawę prawną w art. 138 § 2 k.p.a. W kwestii uprawnień organu odwoławczego, o których mowa w art. 138 § 2 k.p.a., wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale Siedmiu Sędziów z 4 maja 1998r. publik. ONSA nr 3 z 1998r. poz. 79. Odwołując się do treści tej uchwały należy podnieść, że według art. 138 § 2 k.p.a organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji, gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części. Zatem decyzja kasacyjna może być wydana tylko wówczas, gdy spełnione są przesłanki określone w powołanym przepisie, a więc wtedy, gdy - zdaniem organu odwoławczego - organ I instancji nie przeprowadził postępowania wyjaśniającego albo przeprowadzone przez tenże organ postępowanie wyjaśniające nie jest wystarczające do rozstrzygnięcie sprawy i brak jest podstaw do zastosowania w postępowaniu odwoławczym art. 136 k.p.a.
Taka sytuacja zaistniała w badanej sprawie, albowiem wyjaśnienie wskazanych przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze okoliczności nie mogło nastąpić w trybie dodatkowego uzupełniającego postępowania odwoławczego, czyli poprzez zastosowanie art. 136 k.p.a., a koniecznym było przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego w znacznej części. Takie postępowanie może przeprowadzić tylko organ I instancji. Należy podnieść, że przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego w znacznej części przez organ odwoławczy naruszałoby zasadę dwuinstancyjności postępowania, której istota polega na dwukrotnym rozpatrzeniu i rozstrzygnięciu sprawy administracyjnej.
Skoro decyzja kasacyjna może być wydana tylko wtedy, gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w znacznej części, to nie może budzić wątpliwości, że organ odwoławczy przy jej wydawaniu ogranicza się do oceny potrzeby przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego oraz jego zakresu. Organ ten nie rozstrzyga wówczas o meritum sprawy. Nie przeprowadza też merytorycznej kontroli decyzji wydanej przez organ administracji publicznej I instancji. Podkreślenia również wymaga, że decyzja organu I instancji wydana bez przeprowadzenia niezbędnego postępowania wyjaśniającego pozbawiona jest pełnych ustaleń, które mogłyby stanowić przedmiot tej kontroli. Należy dodać, że przepis art. 138 § 2 zdanie drugie k.p.a. pozostawia organowi odwoławczemu wskazanie jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy przez organ I instancji. W niniejszej sprawie organ odwoławczy z tej możliwości prawnej skorzystał, wskazując okoliczności które należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpoznaniu sprawy.
Reasumując, Sąd nie stwierdził, aby zaskarżona decyzja naruszała prawo, a w szczególności, aby podjęta została z naruszeniem przepisu art. 138 § 2 k.p.a.
Skoro podniesione w skargach zarzuty nie mogły odnieść zamierzonego skutku, a jednocześnie brak jest okoliczności, które z urzędu należałoby wziąć pod rozwagę - Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach orzekł jak w sentencji na podstawie art. 151 ustawy z 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.).