Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Zimmermann (spr.) Sędziowie: NSA Andrzej Irla WSA Jacek Bursa Protokolant: Anna Chwalibóg po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 grudnia 2010 r. sprawy ze skargi Prokuratora Rejonowego Kraków Śródmieście Wschód na uchwałę Rady Gminy Michałowice z dnia 30 października 2003 r. nr XIII/84/2003 w przedmiocie opłat jednorazowych i opłat podwyższonych za korzystanie z sieci wodociągowych i kanalizacyjnych stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały
Rada Gminy Michałowice podjęła w dniu 30 października 2003 r. Uchwałę Nr XIII/84/2003 w sprawie opłat jednorazowych i opłat podwyższonych za korzystanie z sieci wodociągowych i kanalizacyjnych będących własnością Gminy Michałowice. Poszczególne paragrafy tej uchwały a w istocie jej całość zostały uchylone dwoma kolejnymi uchwałami Rady Gminy Michałowice: z dnia 28 grudnia 2006 r. - Nr III/14/2006 (§ 1) i z dnia 27 września 2010 r. - Nr XL/252/2010 (§ 2, § 3, § 4 i § 5).
W dniu 8 września 2010 r. Uchwałę z dnia 30 października 2003 r. zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie Prokurator Rejonowy w Krakowie - Śródmieściu Wschód. Zarzucił on naruszenie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (....) oraz art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (...) przez błędne przyjęcie, że przepisy te stanowią podstawę prawna nałożenia w drodze uchwały obowiązku ponoszenia opłat za podłączenie do urządzeń wodociągowych, kanalizacji sanitarnej i kanalizacji ogólnospławnej.
W uzasadnieniu skargi Prokurator wywodzi, że polski system prawny nie zawiera przepisu przyznającego organom gminy uprawnienia do ogólnego wprowadzania opłat w drodze regulacji prawnych o charakterze powszechnie obowiązującym, należących do prawa miejscowego. Opłaty przewidziane zaskarżoną uchwałą nosiły cechy jednostronnie narzuconej mieszkańcom daniny publicznej.
W odpowiedzi na skargę wniesiono o umorzenie postępowania sądowego. Zdaniem strony przeciwnej skarga jest bezprzedmiotowa, gdyż zaskarżona uchwała już nie obowiązuje.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Każda uchwała organu gminy a zwłaszcza każdy akt prawa miejscowego (powszechnie obowiązujący) winien mieć swoją podstawę prawną wyrażoną w postaci ustawowego upoważnienia do jego wydania. Wynika to z przepisu Konstytucji
RP (art. 94), jak i z art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.). Brak takiej podstawy czyni uchwałę nieważną (art. 91 ust. 1 cyt. ustawy o samorządzie gminnym).
Zasadna jest argumentacja skarżącego Prokuratora, że polski system prawny nie zawiera przepisu przyznającego organom gminy uprawnienia do ogólnego wprowadzania opłat w drodze regulacji prawnych o charakterze powszechnie obowiązującym, należących do prawa miejscowego. Skoro takiej podstawy prawnej brakuje, należy w świetle powyższego uznać, że zaskarżona uchwała Rady Gminy Michałowice z dnia 30 października była nieważna.
Bezspornym jest to, że w chwili obecnej zaskarżona uchwała już nie obowiązuje. Jednakże nie można abstrahować od faktu, że przez 3 lata w całości a przez 7 lat w części obowiązywała ona i wywoływała nielegalne skutki prawne. Skutki te powinny zostać również unieważnione, skoro sama uchwała była wydana bez podstawy prawnej. Właśnie dlatego Sąd nie umorzył postępowania sądowego ze względu na obecne nieistnienie zaskarżonej uchwały, tylko stwierdził jej nieważność. Istotą wyroku stwierdzającego nieważność jest bowiem jego obowiązywanie ex tunc ("od wtedy") i niwelowanie skutków wywołanych przez zaskarżoną uchwałę.
Sąd orzekł, jak w sentencji, na podstawie art. 147 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).