Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Joanna Tuszyńska Sędziowie: NSA Anna Szkodzińska WSA Mirosław Bator (spr.) Protokolant: st. sekr. sąd. Dorota Solarz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 kwietnia 2016 r. sprawy ze skargi S. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia 30 listopada 2015 r., znak: [...] w przedmiocie nakazu wykonania niwelacji działki I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji; II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] na rzecz skarżącego S. M. kwotę 800 (osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Wójt Gminy P. decyzją z dnia 29 września 2015 r. nr [....] działając na podstawie art. 29 ust. 1 pkt 1, ust. 2 i 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne oraz art. 104 K.p.a. nakazał S.M. jako właścicielowi działki nr [....] wykonanie niwelacji działki w następujący sposób: 1/ w północnej części działki nr [....] na wysokości początku ogrodzenia działki [....] przyjęto rzedną po niwelacji 5 cm poniżej poziomu murku istniejącego ogrodzenia działki nr [....] ; 2/ do końca istniejącego ogrodzenia na działce nr [....] przyjęto jednakowy spadek w ten sposób, aby na wysokości końca ogrodzenia działki nr [....] poziom drogi znajdował się kilkanaście cm poniżej poziomu murku ogrodzeniowego działki [....] ; 3/ od końca ogrodzenia działki nr [....] (południowo wschodni róg) do końca ogrodzenia działki [....] (południowo - zachodni róg) ogrodzenia posiadającego murek przyjęto jednakowy spadek w ten sposób, aby spełnić warunek, że droga powinna być na poziomie działki [....] w miejscu gdzie ogrodzenie nie posiada murku; 4/ na odcinku gdzie działka nr [....] posiada trwałe ogrodzenie bez murku przyjęto poziom terenu działki [....] . Organ wskazał, że zalecenia te wynikają z "Operatu geodezyjnego - pomiar rzędnych terenu na działce nr [....] w miejscowości R." wykonanego przez geodetę uprawnionego mgr inż. M.K. , (załącznik nr 1 do niniejszej decyzji), który stanowi integralną jej część. Ponadto nakazano usunięcie dużych elementów budowlanych ( kawałki płyt betonowych, asfaltu) wchodzących na teren działki nr [....] . W uzasadnieniu organ wskazał, że w dniu 3 czerwca 2013 r. J.W. wystąpił do Wójta Gminy P. o wydanie decyzji w sprawie zmiany stanu wody na gruncie oraz zmiany kierunku odpływu wód opadowych z działki nr [....] i [....] w miejscowości R. ze szkodą dla działki [....] . W dniu 17 lipca 2013 r. dokonano oględzin działki nr [....] i [....] oraz zrobiono dokumentację fotograficzną obu działek. Na rozprawie administracyjnej ustalono, że działka nr [....] własność S.M. graniczy z działką [....] własności J.W. i B.W. Działka funkcjonuje, jako droga dojazdowa do działek budowlanych zlokalizowanych po jej zachodniej stronie. Rzędna działki została podniesiona na całej jej długości poprzez systematyczne utwardzanie gruzem budowlanym (beton, cegły ceramiczne, kostka brukowa). Na wysokości stodoły M.M. powstała górka, która powoduje zatrzymywanie się wody w zagłębieniach terenu po jej obu stronach. Podniesienie rzędnej działki nr [....] powoduje wg strony skarżącej zwiększenie napływu wód opadowych na działkę nr [....] . W dniu 5 listopada 2013 r. Wójt Gminy P. wydał decyzje, w której nakazał S.M. , właścicielowi działki nr [....] usunięcie elementów betonowych w pasie 50 cm wzdłuż granicy z działką nr [....] , przywrócenia rzędnej działki nr [....] do stanu poprzedniego, tj. sprzed utwardzenia jej gruzem budowlanym, dokonać niwelacji odcinka działki na szerokości stodoły na posesji M.M. (usypana górka), zgodnie z ustaleniami poczynionymi podczas rozprawy administracyjnej. Po rozpatrzeniu odwołania od powyższej decyzji Samorządowe Kolegium Odwoławcze ją uchyliło i przekazało sprawę organowi i instancji do ponownego rozpatrzenia, wskazując na konieczność przeprowadzenia ponownego postępowania mającego na celu ustalenie stanu faktycznego dotyczącego stosunków wodnych na spornym gruncie sprzed nawiezienia gruzu. Postanowieniem z dnia 28 maja 2014 r., organ I instancji dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu stosunków wodnych. W dniu 6 czerwca 2014 r. odbyła się rozprawa administracyjna oraz oględziny w terenie. Podczas rozprawy wykonane zostały pomiary geodezyjne działek [....] i [....] . W dniu 9 stycznia 2015 r., geodeta uprawniony mgr inż. M.K. przedłożył "Operat geodezyjny - pomiar rzędnych terenu na działce nr [....] w miejscowości R. ", wykonany na zlecenie Wójta Gminy P. Pomiary wykonane zostały zgodnie z zaleceniami zawartymi w "Opinii (...)" biegłego M.K. , co obszernie zostało wyjaśnione w opisie prac zawartym w Operacie. Ze względu na zastrzeżenia J.W. do Operatu, które to zastrzeżenia zawarte zostały w piśmie z dnia 14 stycznia 2015 r., Wójt Gminy P. zwrócił się do geodety wykonującego pomiary o odpowiedź oraz zlecił powiększenie obszaru pomiaru działki [....] do całej jej długości, a nie tylko do zakresu jaki wykonany był podczas rozprawy administracyjnej w dniu 6 czerwca 2014 r. Pismem z dnia 16 stycznia 2015 r. wskazano nowy termin załatwienia sprawy tj. 17 lutego 2015 r. W dniu 3 lutego br. geodeta przedłożył wyjaśnienia dotyczące metodyki pomiarów oraz certyfikaty dla urządzenia pomiarowego, którym zostały one wykonane. Jednocześnie odrębnym pismem z tego samego dnia M.K. przedłożył opis prac pomiarów wykonanych w dniach 2 i 5 stycznia oraz 23 stycznia, w którym zawarł zastrzeżenia dotyczące niemożności spełnienia warunków z Opinii biegłego, ponieważ w północnej części działki nr [....] na wysokości początku ogrodzenia działki [....] przyjęto rzędną po niwelacji 5 cm poniżej poziomu murku. Tak określona rzędna terenu jest 38 cm poniżej górnego poziomu murku działki [....] zatem warunek "kilkanaście cm poniżej poziomu murku" nie mógł być spełniony. Po przeanalizowaniu rzędnych terenu po wykonanej niwelacji określonych w przedłożonym Operacie geodezyjnym, oraz zastrzeżeń geodety, organ zwrócił się do biegłego M.K. z prośbą o zajęcie stanowiska i podanie rozwiązania dotyczącego sposobu niwelacji działki [....] , tak aby nie doszło do zniszczenia istniejących murków ogrodzeniowych, zabezpieczenia dalszej części działki nr [....] , która nie posiada murka ogrodzeniowego przed napływem wód opadowych oraz umożliwiało korzystanie z tej drogi przez właścicieli poszczególnych działek. W dniu 10 kwietnia 2015 r. organ I instancji wydał decyzję nakazową zobowiązującą właściciela działki nr [....] do wykonania niwelacji przedmiotowej działki zgodnie z zaleceniami zawartymi w Operacie geodezyjnym. Od decyzji odwołała się M.M. Decyzją z dnia 2 czerwca 2015 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w T. uchyliło zaskarżoną decyzję w całości i przekazało sprawę organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia, ze względu na uwagi i wątpliwości organu II instancji dotyczące przede wszystkim istnienia związku przyczynowo - skutkowego pomiędzy zmianą stosunków wodnych na działce nr [....] , a szkodą na działce nr [....] . Pismem z dnia 23 czerwca 2015 r. biegły przedłożył wyjaśnienia w całości podtrzymując swoje stanowisko, że pomiary geodezyjne jednoznacznie wskazują na zmianę stosunków wodnych poprzez zmianę kierunku odpływu wód, która nastąpiła na skutek utwardzenia drogi dojazdowej do działek. Organ I instancji stwierdził, że stosownie do art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne właściciel gruntu, o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej, nie może zmieniać stanu wody na gruncie, a zwłaszcza kierunku odpływu znajdującej się na jego gruncie wody opadowej ani kierunku odpływu ze źródeł - ze szkodą dla gruntów sąsiednich (pkt 1), jak też odprowadzać wód oraz ścieków na grunty sąsiednie (pkt 2). Na właścicielu gruntu ciąży obowiązek usunięcia przeszkód oraz zmian w odpływie wody, powstałych na jego gruncie wskutek przypadku lub działania osób trzecich, ze szkodą dla gruntów sąsiednich (art. 29 ust. 2). Z kolei stosownie do ust. 3 tego artykułu jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta może, w drodze decyzji, nakazać właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom - art. 29 ust. 3 Prawa wodnego. Ustalenie czy rzeczywiście w sprawie doszło do naruszenia stanu wody na gruncie organy w decydującej mierze oparły na opinii biegłego z zakresu gospodarki wodno-ściekowej, według którego do takiego stanu doprowadziło sukcesywne nawożenie działki [....] przez M.M. i inne osoby, przez co nie tylko spowodowano na początkowym odcinku takie podniesienie się poziomu tej działki, że woda opadowa i roztopowa stagnuje na tej drodze aż do wyschnięcia, ale także na dalszym odcinku zmieniono nachylenie działki - pierwotne z północy na południe na częściowo z kierunku północno zachodniego na kierunek południowo wschodni, przez co woda opadowa i roztopowa spływa na działkę nr [....] w części gdzie nie ma murka ogrodzeniowego tworząc na tej działce rozlewisko na długości kilkudziesięciu metrów i szerokości ok. 5-6 m. i powodując zagniwanie upraw. Do kolejnej zmiany stosunków wodnych doprowadziła A.S. poprzez podniesienie poziomu terenu działki nr [....] związanego z inwestycją budowy budynku mieszkalnego. Poprzez takie działanie zwiększył się strumień wody spływającej na działkę nr [....] i szkody na tej działce związane z zagniwaniem upraw. Poza sporem pozostaje twierdzenie, iż nawiezienie gruzu budowlanego na działkę [....] spowodowało podniesienie rzędnych tej działki powyżej poziomu sprzed nawiezienia. Fakt ten został również potwierdzony przez wykonane pomiary geodezyjne zarówno w trakcie rozprawy administracyjnej, jak i pomiary wykonane na zlecenie urzędu gminy. Podniesienie terenu skutkuje zalewaniem działki nr [....] , której poziom rzędnych terenu jest niższy niż rzędnych drogi. Rozstrzygnięcie przedmiotowej decyzji jest zgodne z zaleceniami zawartymi w opinii biegłego M.K. , a przede wszystkim spełnia następujące warunki: 1/ w północnej części działki nr [....] na wysokości początku ogrodzenia działki [....] przyjęto rzedną po niwelacji 5 cm poniżej poziomu murku istniejącego ogrodzenia działki nr [....] ; 2/ do końca istniejącego ogrodzenia na działce nr [....] przyjęto jednakowy spadek w ten sposób, aby na wysokości końca ogrodzenia działki nr [....] poziom drogi znajdował się kilkanaście cm poniżej poziomu murku ogrodzeniowego działki [....] ; 3/ od końca ogrodzenia działki nr [....] (południowo wschodni róg) do końca ogrodzenia działki [....] (południowo - zachodni róg) ogrodzenia posiadającego murek przyjęto jednakowy spadek w ten sposób, aby spełnić warunek, że droga powinna być na poziomie działki [....] w miejscu gdzie ogrodzenie nie posiada murku; 4/ na odcinku gdzie działka nr [....] posiada trwałe ogrodzenie bez murku przyjęto poziom terenu działki [....] ; 5/ droga posiada spadek w kierunku południowym i nie ma pochylenia w kierunku wschodnim i zachodnim. Biorąc powyższe pod uwagę organ I instancji orzekł jak na wstępie.