Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Mariusz Kotulski Sędziowie WSA Andrzej Niecikowski (spr.) WSA Piotr Głowacki Protokolant Edyta Domagalska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 grudnia 2006 r. sprawy ze skargi M. C. i J. C. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 18 lipca 2003 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania I. uchyla zaskarżoną decyzję jak i utrzymaną nią w mocy decyzję organu pierwszej instancji; II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżących kwotę 10 (dziesięć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Decyzją z dnia [...] marca 2003 r. nr [...] Wójt Gminy, działając w oparciu o art. 104, art. 149 § 3 i art. 150 kodeksu postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), po rozpatrzeniu żądania M. C. i J. C., odmówił wznowienia postępowania w sprawie obowiązku przywrócenia do stanu poprzedniego stanu wody na działce nr [...] położonej w S., zakończonej decyzją ostateczną Wójta Gminy nr [...] z dnia [...] grudnia 2001 r.
W uzasadnieniu organ I instancji wskazał, iż w dniu [...] lutego 2003 r. do Urzędu Gminy wpłynął wniosek o wznowienie postępowania w wyżej określonej sprawie. Organ ustalił, iż decyzja z dnia [...] grudnia 2001 r., została skierowana do M. C. jako właściciela przedmiotowej działki, zgodnie z art. 50 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo wodne (Dz.U. z 1974 r. Nr 38 poz. 230 ze zm.) obowiązującej w dacie wydania decyzji. M. C. nabył własność przedmiotowej działki na podstawie decyzji Aktu Własności Ziemi z dnia [...] grudnia 1978 r. Nr [...]. Składając wniosek o wznowienie postępowania M. i J. C. powołali się na art. 145 § 1 pkt 4 i 5 kpa. W ocenie organu, M. i J. C. nie byli stronami w postępowaniu o naruszenie stosunków wodnych na przedmiotowej działce nr 94, gdyż nie byli właścicielami tej działki. Ponadto, zdaniem organu, w sprawie nie wystąpiły żadne nowe istotne dla sprawy okoliczności.
W odwołaniu od powyższej decyzji M. C. i J. C. wnieśli o jej uchylenie i skierowanie sprawy do ponownego rozpatrzenia. Wskazali, iż od 70-ciu lat byli użytkownikami realności S., której właścicielem od 1978 r. był ich syn M. C. Przejął on całą nieruchomość ze stanem faktycznym, z całością rowów i odpływu wody ściekowej - bez żadnych zmian od 70-ciu lat. Zarzucili, że urząd przeprowadził postępowanie w sposób nierzetelny i stronniczy w stosunku do M. C., który nie mieszkał na przedmiotowej działce i jej nie użytkował. Odwołujących natomiast pominięto w postępowaniu, chociaż byli "użytkownikami wieczystymi" działki i mieli interes zarówno prawny jak i faktyczny w przedmiotowym postępowaniu. Pozbawienie ich udziału w tym postępowaniu skutkowało pominięciem wielu okoliczności i faktów, a przez to wydaniem błędnej decyzji przez Wójta Gminy B., która obciążyła ich dodatkowymi nieuzasadnionymi kosztami przesuwania stojącego od 40 lat ogrodzenia oraz ciągu wodnego. Dodali, że organ niesłusznie odmówił im przymiotu strony z uwagi na fakt, iż nie byli właścicielami działki, w sytuacji, gdy ich interes prawny w przedmiotowej sprawie był oczywisty.
Decyzją z dnia 18 lipca 2003 r. znak: [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze, działając na podstawie art. 50 Prawa wodnego z 1974 r. (Dz.U. z 1974 r. Nr 38, poz. 230 że zm.),-art. 145 § 1 pkt 4 i 5 k.p.a. oraz art. 28 k.p.a. w zw. z art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.
W pierwszej kolejności organ II instancji przytoczył dotychczasowy przebieg postępowania. Następnie wskazał, iż za jedną z podstawowych cech aktu administracyjnego jest domniemanie prawidłowości (trwałości) wydawanych decyzji. Normatywnym odbiciem tej zasady jest art. 16 § 1 k.p.a., według którego ostateczna decyzja może zostać wzruszona jedynie w trybie i przypadkach określonych w kodeksie. Jednym z tych przypadków jest wznowienie postępowania, które umożliwia ponowne rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy administracyjnej zakończonej decyzją ostateczną, jeżeli postępowanie, w którym ją wydano, było dotknięte kwalifikowaną wadliwością przewidzianą w art. 145 § 1 i art. 145a k.p.a. Ponieważ możliwość uchylania decyzji ostatecznej ma charakter wyjątkowy, przepisy określające podstawy wznowienia postępowania powinny być interpretowane ściśle. Organ odwoławczy stwierdził, iż organ I instancji wydając zaskarżoną decyzję, działał zgodnie z brzmieniem art. 50 Prawa wodnego z 1974 roku (aktualnie nie obowiązującego, ale będącego obowiązującą podstawą prawną w dacie wydawania kwestionowanej decyzji). Zgodnie z tym przepisem, "właściciel nie może zmieniać stanu wody na gruncie, istniejącego od co najmniej pięciu lat, jeżeli taka zmiana mogłaby szkodliwie oddziaływać na nieruchomości sąsiedzkie". Ta ustawa nie zawierała odpowiednika przepisu art. 9 ust. 2 pkt 3 aktualnie obowiązującego Prawa wodnego, rozszerzającego pojęcie "właściciela" na użytkowników wieczystych i samoistnych posiadaczy. Tak więc organ I instancji słusznie przyjął, iż stroną w postępowaniu toczącym się na podstawie art. 50 Prawa wodnego z 1974 r. jest tylko właściciel. Powołując się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 maja 1988 r. (IV S.A. 164/88), organ odwoławczy wyjaśnił, że stronami postępowania mogą być jedynie osoby, które legitymują się interesem prawnym wynikającym z przepisów prawa materialnego. Pojęcie strony jest bowiem nierozerwalnie związane z pojęciem adresata decyzji administracyjnej, gdyż adresatem decyzji może być jedynie strona postępowania. Wynika to z faktu, że decyzja administracyjna rozstrzyga wyłącznie o prawach i obowiązkach stron, a nie osób które są pośrednio zainteresowane sposobem rozstrzygnięcia sprawy. Z jednoznacznego zaś brzmienia art. 50 Prawa wodnego z 1974 r. wynika, iż interes prawny (nie faktyczny) może mieć tylko właściciel nieruchomości - w niniejszym postępowaniu M. C. Skoro zaś nie odwołał się on od doręczonej mu decyzji (czyniąc to ewentualnie w imieniu rodziców), nie było podstaw do wznowienia postępowania. Odnosząc się do drugiej wskazanej przez odwołujących podstawy wznowienia postępowania, organ odwoławczy stwierdził, że w niniejszej sprawie nie stanowiła podstawy do wznowienia postępowania. Podał natomiast, że nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody, które można byłoby zgodnie z art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. powołać, to m.in. stwierdzenie nieprawidłowości decyzji z 2001 r. wydanej przez Wójta Gminy B. i tym samym ustalenie nowej sytuacji prawnej i faktycznej.