Artykuł 73 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną /Dz.U. nr 133 poz. 872 ze zm./, nakłada na wszystkie gminy, władające nieruchomościami niestanowiącymi ich własności, zajętymi pod gminne drogi publiczne w dniu 31 grudnia 1998 r., w tym drogi lokalne miejskie, obowiązek wypłaty odszkodowania.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na rozprawie przy udziale (...) sprawy ze skargi Zarządu Miasta Ł. na decyzję Wojewody Ł. z dnia 18 października 2001 r. (...) w przedmiocie odszkodowania za grunt przejęty pod ulicę - oddala skargę.
Wojewoda Ł. decyzją z dnia 18 października 2001 r. (...), na podstawie art. 138 par. 1 Kpa, po rozpatrzeniu odwołania Zarządu Miasta Ł. od decyzji z dnia 12 czerwca 2001 r. (...) Prezydenta Miasta Ł. wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej, w sprawie ustalenia odszkodowania za zajętą pod drogę publiczną /gminną/ nieruchomość położoną w Ł. przy ul. M. O. 15, oznaczoną jako działka nr 78/1 o pow. 670 m2 - utrzymał w mocy decyzję I instancji.
W uzasadnieniu decyzji powołano przepis art. 73 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. - przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną /Dz.U. nr 133 poz. 872 ze zm./. Na podstawie tych przepisów decyzją Wojewody Ł. z dnia 2 marca 2001 r. (...) potwierdzone zostało nabycie z mocy prawa z dniem 1 stycznia 1999 r. przez gminę Miasto Ł. własności nieruchomości położonej przy ul. M. O. 15, zajętej pod drogę publiczną /gminną/, oznaczonej jako działka nr 78/1. Decyzja stała się ostateczna w dniu 26 marca 2001 r. W dniu 11 kwietnia 2001 r. z wnioskiem o wypłacenie odszkodowania za przedmiotową nieruchomość wystąpiła Irena Ł. - była właścicielka nieruchomości. Decyzją z dnia 12 czerwca 2001 r. Prezydent Miasta Ł., wykonując zadanie z zakresu administracji publicznej, ustalił odszkodowanie za tę nieruchomość w kwocie 26.930 zł i zobowiązał Gminę Ł. do jego wypłacenia na rzecz Irena L.
Od decyzji tej Zarząd Miasta Ł. wniósł odwołanie. Stwierdzono w nim, że zobowiązanie gminy do wypłaty odszkodowania nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach. Zdaniem Zarządu droga położona przy ul. M. O. na dzień 15 grudnia 1998 r. nie była drogą gminną a drogą lokalną miejską i wobec tego gmina Ł. nie jest władna wypłacić ustalone odszkodowanie.
Wojewoda rozpatrując odwołanie przyjął, że z przepisu art. 73 ust. 1 pow. ustawy nie wynika jednoznacznie, który z wymienionych tam podmiotów jest właścicielem poszczególnych nieruchomości zajętych pod drogi publiczne. Aby ustalić, które podmioty publicznoprawne uzyskają prawo własności nieruchomości zajętych pod drogę należy odwołać się do pojęcia drogi publicznej. W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych obowiązującej w dniu 31 grudnia 1998 r. drogi publiczne dzieliły się na następujące kategorie: krajowe, wojewódzkie, gminne, lokalne miejskie, zakładowe. Zgodnie z art. 103 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. dotychczasowe drogi gminne i lokalne miejskie z dniem 1 stycznia 1999 r. stały się drogami gminnymi. Ustawodawca z mocy samego prawa przesądził, które z dotychczasowych dróg publicznych, w dniu 1 stycznia 1999 r., stały się drogami publicznymi określonej kategorii. W tej sytuacji, na podstawie art. 73 ust. 1 z dniem 1 stycznia 1999 r. gmina stała się właścicielem nieruchomości zajętych dotychczas pod drogi zaliczone do kategorii dróg gminnych i lokalnych miejskich/art. 103 ust. 2/.
Mienie zarządzane przez terenowe organy administracji państwowej stało się z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające (...) mieniem właściwych gmin. Odnosi się to m.in. do dróg położonych na terenie miasta Ł., które z mocy prawa stały się drogami gminnymi. Zaliczenie do kategorii drogi gminnej oraz lokalnej miejskiej następowało w drodze uchwały rady gminy. Ulica M. O. została zaliczona do kategorii dróg lokalnych miejskich na podstawie uchwały Rady Narodowej Miasta Ł. nr XXI/81/90 z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie zaliczenia dróg do kategorii lokalnych miejskich i gminnych na terenie województwa miejskiego łódzkiego /Dz.Urz. Woj. Ł. 1990 nr 7 poz. 40/.