Dnia 8 sierpnia 2014 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi - Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Sławomir Wojciechowski (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Anna Stępień Sędzia WSA Barbara Rymaszewska Protokolant st. sekr. sąd. p.o. asystenta sędziego Dominika Ratajczyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 sierpnia 2014 roku sprawy ze skargi Wojewody Łódzkiego na uchwałę Rady Gminy w Dobroniu z dnia 25 października 2012 roku nr XXIII/157/2012 w przedmiocie przekształcenia Gminnego Ośrodka Kultury w Dobroniu oraz Gminnej Biblioteki Publicznej w Dobroniu w samorządową instytucję kultury 1. stwierdza, że zaskarżona uchwała została wydana z naruszeniem prawa; 2. zasądza od Gminy Dobroń na rzecz Wojewody Łódzkiego kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. LS
Pismem z dnia 30 stycznia 2014 r. Wojewoda Łódzki, działając na podstawie art. 93 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r., poz. 594) wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi skargę na uchwałę Rady Gminy w Dobroniu z dnia 25 października 2012 r. nr XXIII/157/2012 w sprawie przekształcenia Gminnego Ośrodka Kultury w Dobroniu oraz Gminnej Biblioteki Publicznej w Dobroniu w samorządową instytucję kultury, zarzucając istotne naruszenie prawa tj. art. 13 ust. 8 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz. U. z 2012 r., poz. 642). Wojewoda Łódzki wniósł o stwierdzenie nieważności uchwały, ewentualnie o orzeczenie niezgodności uchwały z prawem oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu skargi wyjaśnił, że w myśl § 1 zaskarżonej uchwały z dniem 1 stycznia 2013 r. przekształca się jednostki budżetowe pn. Gminny Ośrodek Kultury w Dobroniu oraz Gminna Biblioteka Publiczna w Dobroniu w samorządową instytucję kultury pn. Dobrońskie Centrum Kultury, zwane dalej "DCK". Podstawą prawną podjęcia tej uchwały był art. 13 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach oraz art. 9 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 406). Wojewoda wskazał, że przepis art. 13 ust. 1 ustawy o bibliotekach dotyczy połączenia, podziału lub likwidacji biblioteki. Z kolei ust. 2 tego przepisu określa procedurę poprzedzającą wydanie aktu, o którym mowa w ust. 1 ustawy. Konieczne jest aby organizator na 6 miesięcy przed dniem o połączeniu, podziale lub likwidacji biblioteki podał do publicznej wiadomości informację o swoim zamiarze wraz z uzasadnieniem. W art. 13 ust. 7 ustawodawca przyznał jednostkom samorządu terytorialnego prawo połączenia biblioteki z innymi instytucjami kultury, jeżeli połączenie nie spowoduje uszczerbku w wykonywaniu dotychczasowych zadań. W przypadku połączenia, o którym mowa w ust. 7, wymagane jest zasięgniecie opinii Rady i właściwej wojewódzkiej biblioteki publicznej oraz wydania zgody przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, o czym stanowi ust. 8 tego przepisu. Wojewoda stwierdził, że ustawa o bibliotekach jak również ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej nie przewiduje takiej formy tworzenia instytucji kultury, jednakże mimo takiego brzmienia uchwały należy uznać, iż intencją było połączenie tych jednostek organizacyjnych i utworzenie samorządowej instytucji kultury. Zatem jego zdaniem mimo powołania całego art. 13 ustawy o bibliotekach niewątpliwie do podjęcia uchwały mają zastosowanie przepisy art. 13 ust. 7 i 8 ustawy. Z ustaleń poczynionych przez organ nadzoru wynika, iż Rada przed podjęciem uchwały nie uzyskała opinii i zgody wymaganych przepisem art. 13 ust. 8 ustawy o bibliotekach. Mając na uwadze powołane przepisy Wojewoda uznał, że przedmiotowa uchwała została podjęta z naruszeniem art. 13 ust. 8 ustawy o bibliotekach.
W odpowiedzi na skargę Rada Gminy w Dobroniu wniosła o jej oddalenie ewentualnie o jej odrzucenie. W uzasadnieniu wyjaśniła, że zaskarżoną uchwałą Rada Gminy w Dobroniu miała zamiar przekształcenia Gminnego Ośrodka Kultury w Dobroniu oraz Gminnej Biblioteki Publicznej w Dobroniu, które działały w formie jednostek budżetowych w jedną samorządową instytucję kultury, działającą pod nazwą "Dobrońskie Centrum Kultury". Jednostki te funkcjonowały i funkcjonują w formie jednostek budżetowych, a nie w formie, jak wskazuje ustawa: samorządowych jednostek kultury utworzonych na podstawie art. 9 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Wskazała, że zgodnie z powołanym unormowaniem jednostki samorządu terytorialnego organizują działalność kulturalną tworząc samorządowe instytucje kultury z zachowaniem trybu określonego w ustawie. W roku 2012 została przeprowadzona kontrola przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Ł., która jednoznacznie stwierdziła, iż Gminny Ośrodek Kultury oraz Gminna Biblioteka Publiczna w Dobroniu funkcjonują w formie jednostek budżetowych i we wnioskach pokontrolnych nakazała podjąć czynności zmierzające do przekształcenia ich w instytucje kultury. W związku z tym Rada Gminy podjęła zaskarżoną uchwałę przekształcającą funkcjonujące jednostki budżetowe w jedną instytucję kultury, nie zachowując procedury określonej w art. 13 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 o bibliotekach i art. 9 ust. 1 i 2 cytowanej ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, które stosuje się do samorządowych instytucji kultury. Rada wskazała, że zaskarżona uchwała była przedmiotem kontroli zgodności z prawem Wojewody Łódzkiego w ramach nadzoru, który w terminie 30 dni jej nie zakwestionował i nie podjął stosownych kroków prawnych, jak również nie opublikował uchwały w Dzienniku Urzędowym Województwa Łódzkiego. Tym samym uchwała nie weszła w życie, co spowodowało patową sytuację prawną i organizacyjną. Przedmiotowa uchwała nie znalazła się w obrocie prawnym, co nasuwa wątpliwość, czy na przedmiotową uchwałę przysługuje skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.