Dnia 12 marca 2013 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi - Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Arkadiusz Blewązka Sędziowie Sędzia WSA Renata Kubot-Szustowska Sędzia WSA Barbara Rymaszewska (spr.) Protokolant Starszy sekretarz sądowy Anna Kośka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 marca 2013 roku sprawy ze skargi I. W. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji o odmowie przyznania uprawnienia do świadczenia pieniężnego 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...], nr [...]; 2. przyznaje i nakazuje wypłacić z funduszu Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi radcy prawnemu M. B. prowadzącemu Kancelarię Radców Prawnych w Ł. przy al. [...] kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych, powiększoną o podatek od towarów i usług, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu. LS
Decyzją z dnia [...] nr [...], Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 127 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000r., Nr 98, poz. 1071 ze zm., w skrócie k.p.a.) oraz art. 2 i art. 4 ust. 1, 2 i 4 ustawy z dnia 31 maja 1996r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz.U. Nr 87, poz. 395 ze zm., powoływana także jako ustawa), utrzymał w mocy decyzję własną z dnia z dnia [...], nr [...] w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] oraz decyzji ją poprzedzającej z dnia [...] o odmowie przyznania uprawnienia do świadczenia pieniężnego z tytułu deportacji do pracy przymusowej.
W toku postępowania ustalono, iż pismem z dnia [...] zatytułowanym "wniosek o zmianę decyzji" I. W. zwróciła się do Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych o zmianę niekorzystnej decyzji tego organu z dnia [...], nr [...] i ponowne rozpatrzenie jej sprawy z uwagi na obowiązującą od dnia 20 kwietnia 2011r. nowelizację ustawy o świadczeniach pieniężnych przysługujących osobom deportowanym do pracy przymusowej (...). W dalszej części wniosku strona przytoczyła okoliczności związane z jej wysiedleniem i wywiezieniem do pracy przymusowej, które w jej ocenie przemawiają za spełnieniem wszystkich przesłanek do przyznania uprawnienia do świadczenia pieniężnego z tytułu deportacji do pracy przymusowej.
Kierownik Urzędu w trybie art. 235 § 1 k.p.a. zakwalifikował wspomniane pismo jako wniosek o zmianę lub uchylenie decyzji w trybie art. 154 § 1 k.p.a. i decyzją z dnia [...] na podstawie art. 154 § 1 i 2 k.p.a. oraz art. 2 pkt 2 lit. a, art. 3 ust. 1 i art. 4 ust. 1, 2, 4 ustawy odmówił I. W. uchylenia decyzji własnej z dnia [...] oraz poprzedzającej ją decyzji z dnia [...].
I. W. wniosła o ponowne rozpatrzenie sprawy, powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego i obowiązującą od dnia 20 kwietnia 2011r. nowelizację ustawy, żądając rozpatrzenia jej sprawy w oparciu o nowy stan prawny. W motywach wniosku strona przytoczyła okoliczności związane z deportacją i pracą przymusową.
Decyzją z dnia [...], nr [...] Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. w zw. z art. 127 § 3 k.p.a., art. 2 pkt 2 lit. a i art. 4 ust. 1, 2, 4 ustawy, utrzymał w mocy decyzję własną z dnia [...].
Wyrokiem z dnia 17 lutego 2012r., sygn. akt II SA/Łd 1117/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uchylił zaskarżoną przez I. W. decyzję ostateczną z dnia [...], nr [...] oraz poprzedzającą ją decyzję tego organu z dnia [...], nr [...].
W uzasadnieniu Sąd podkreślił, że organ administracji z naruszeniem prawa uchylił się od ustalenia rzeczywistej treści żądania strony skarżącej, co do trybu w jakim winien zostać rozpoznany jej wniosek, a wydając decyzję w oparciu o regulację art. 154 § 1 i 2 k.p.a., nie zweryfikował z należytą starannością, wymaganą przepisami art. 7 i 77 § 1 k.p.a., czy w sprawie występuje którakolwiek z przesłanek przemawiających za zmianą bądź uchyleniem decyzji ostatecznej o odmowie przyznania I. W. świadczenia pieniężnego z tytułu deportacji do pracy przymusowej. Kierownik Urzędu uchylił się od rzeczowej i logicznej oceny, czy w realiach rozpoznawanej sprawy występują przesłanki przemawiające za zmianą lub uchyleniem własnej ostatecznej decyzji o odmowie przyznania skarżącej uprawnienia do świadczenia pieniężnego. Organ nie zbadał bowiem, czy za wzruszeniem ostatecznej decyzji przemawia wzgląd na interes społeczny lub słuszny interes strony, ograniczając się li tylko i wyłącznie do oceny, że to strona nie wykazała istnienia owych przesłanek koniecznych do zmiany lub uchylenia ostatecznej decyzji z dnia [...] i poprzedzającej ją decyzji z dnia [...], prezentując jednocześnie przekonanie, że sam organ jest zwolniony od "aktywności" i podejmowania działań, w celu wyjaśnienia stanu sprawy, a jego rola sprowadza się wyłącznie do autorytatywnej oceny, iż brak jest możliwości zastosowania norm wynikających z art. 154 k.p.a. Tym samym organ administracji naruszył przepisy postępowania administracyjnego w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, co obligowało Sąd do usunięcia ich z obrotu prawnego.