Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Witold Falczyński (sprawozdawca), Sędziowie Sędzia NSA Maria Wieczorek-Zalewska, Sędzia WSA Bogusław Wiśniewski, Protokolant Referent Marzena Okoń, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 7 marca 2013 r. sprawy ze skargi Z. N. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] 2012 r. nr [...] w przedmiocie zasiłku pielęgnacyjnego oddala skargę.
Zaskarżoną decyzją z dnia [...] listopada 2012 r., nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] uchyliło w całości decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] listopada 2012 r., nr [...] oraz orzekło co do istoty sprawy uchylając decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] października 2010 r., nr [...], wydaną w przedmiocie przyznania Z. N. zasiłku pielęgnacyjnego, zmienioną następnie decyzją tego organu z dnia [...] sierpnia 2006 r., nr [...], zwiększającą wysokość przyznanego zasiłku do kwoty 153 zł.
W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Kolegium wyjaśniło, że decyzją z dnia [...] października 2010 r. organ I instancji przyznał Z. N. świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 144 zł na okres od dnia 1 września 2005 r. do odwołania. Powyższa decyzja została następnie zmieniona decyzją organu I instancji z dnia [...] sierpnia 2006 r., podwyższającą od dnia 1 czerwca 2006 r. wysokość przyznanego stronie świadczenia do kwoty 153 zł. Uchyloną w niniejszym postępowaniu decyzją z dnia [...] listopada 2012 r. Prezydent Miasta [...] zmienił własną decyzję z dnia [...] października 2010 r. w ten sposób, że ograniczył do dnia [...] sierpnia 2008 r. czasokres przyznanego stronie początkowo bezterminowo zasiłku pielęgnacyjnego. Motywując to rozstrzygnięcie organ I instancji stwierdził, że Z. N. od dnia 1 września 2008 r., tj. od osiągnięcia 75 roku życia, pobiera dodatek pielęgnacyjny z ZUS, co w świetle art. 16 ust. 6 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych wyklucza pobieranie przez nią zasiłku pielęgnacyjnego.
Uchylając decyzję organu I instancji Kolegium wskazało, że skrócenie okresu, na jaki przyznano stronie świadczenie, powinno być dokonywane poprzez uchylenie decyzji przyznającej to świadczenie, a nie przez jej zmianę. Niedopuszczalne - jak podkreślił organ - jest jednak uchylenie bądź zmiana na podstawie art. 32 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych decyzji przyznającej świadczenie rodzinne z mocą wsteczną. Tymczasem w niniejszej sprawie - zdaniem organu odwoławczego - organ I instancji w istocie uchylił własną decyzję z dnia [...] października 2005 r. właśnie z mocą wsteczną, tj. od dnia 1 września 2008 r. (począwszy od miesiąca, w którym przyznano stronie dodatek pielęgnacyjny). Kolegium uznało zatem za konieczne wyeliminowanie z obrotu prawnego decyzji pierwszoinstancyjnej oraz - wobec bezspornego faktu uzyskania przez stronę w dniu 1 września 2009 r. dodatku pielęgnacyjnego - uchylenie decyzji z dnia [...] października 2005 r. z mocą ex nunc, tj. od dnia orzekania przez organ odwoławczy.
Organ II instancji podkreślił również, że jego decyzja nie stanowi podstawy do żądania zwrotu wypłaconych zasiłków pielęgnacyjnych za okres od 1 września 2008 r. i nie przesądza, czy w okresie tym doszło do nienależnego pobrania świadczenia.
Z. N. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie skargę na powyższą decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...], domagając się jej uchylenia w całości. Zaskarżonej decyzji skarżąca zarzuciła mające wpływ na wynik sprawy naruszenie art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. oraz art. 32 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych. W ocenie skarżącej organ odwoławczy przekroczył w niniejszej sprawie granice odwołania i w sposób nieuprawniony uchylił poza zaskarżoną decyzją organu I instancji również decyzję tego organu z dnia [...] października 2005 r., przyznającą jej zasiłek pielęgnacyjny. Jej zdaniem zgodnie z art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. organ II instancji może uchylić jedynie decyzję zaskarżoną odwołaniem, nie zaś decyzję z nią powiązaną. Nie jest on uprawniony do wkraczania w zakres kognicji organu I instancji, bowiem prowadziłoby to do pozbawienia strony kontroli instancyjnej.