Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Witold Falczyński (sprawozdawca), Sędziowie Sędzia NSA Maria Wieczorek-Zalewska, Sędzia WSA Bogusław Wiśniewski, Protokolant Referent Marzena Okoń, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 12 września 2013 r. sprawy ze skargi Prokuratora Rejonowego w [...] na uchwałę Rady Gminy [...] z dnia [...] 1999 r. nr [...] w przedmiocie określenia opłat za podłączenie nieruchomości do gminnych urządzeń zbiorowego zaopatrzenia w wodę i gaz oraz zbiorczych urządzeń kanalizacyjnych w Gminie Niemce stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały.
W dniu 29 marca 1999 r. Rada Gminy N. podjęła uchwałę nr X/61/99 w sprawie określenia opłat za podłączenie nieruchomości do gminnych urządzeń zbiorowego zaopatrzenia w wodę i gaz oraz zbiorczych urządzeń kanalizacyjnych. Uchwała ta - na mocy jej § 7 - weszła w życie z dniem 1 kwietnia 1999 r.
W dniu 27 lutego 2013 r. Prokurator Rejonowy w L. wniósł na powyższą uchwałę skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie. Skarżący - domagając się stwierdzenia nieważności zaskarżonej uchwały - zarzucił jej naruszenie art. 99 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 38, poz. 230 ze zm.), dalej jako "Pr. wod. z 1974 r." oraz art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 1996 r., Nr 13, poz. 74 ze zm.), dalej jako "u.s.g.", poprzez uznanie, że przepisy te stanowią podstawę prawną dla nałożenia w drodze uchwały rady gminy obowiązku ponoszenia opłat za podłączenie do gminnej sieci wodociągowej, kanalizacyjnej i gazowej.
W uzasadnieniu skargi Prokurator wyjaśnił, że zaskarżoną uchwałą Rada Gminy N. wprowadziła opłaty za podłączenie nieruchomości do istniejącej gminnej sieci wodociągowej, kanalizacyjnej i gazowej w kwotach odpowiednio po 1300 zł, 1600 zł oraz 1400 zł. Zdaniem skarżącego uchwała ta została wydana z naruszeniem przepisów wskazanych w jej treści jako podstawa prawna, tj. art. 99 ust. 2 i 3 Pr. wod. z 1974 r. oraz art. 18 ust. 2 pkt 8 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 3 u.s.g., albowiem żaden z tych przepisów nie zawierał upoważnienia ustawowego do nałożenia przez radę gminy w drodze aktu prawa miejscowego na właścicieli nieruchomości tego rodzaju opłat. Również żadne inne przepisy obowiązujące w dacie wydania zaskarżonej uchwały, nie dawały Radzie Gminy takiego umocowania. Skarżący podkreślił, że przedmiotowe opłaty mają charakter jednostronnie narzuconej daniny publicznej, zaś z art. 84 Konstytucji RP wynika jednoznacznie, że jednostronne nakładanie na obywateli jakichkolwiek obowiązków, w tym opłat, nie jest dopuszczalne bez wyraźnego upoważnienia ustawowego. W ocenie Prokuratora jedyną prawnie dopuszczalną formą partycypacji mieszkańców gminy w kosztach budowy sieci są opłaty adiacenckie lub uchwalone w drodze referendum samoopodatkowanie się mieszkańców gminy na cel budowy sieci.
Skarżący podkreślił, że zaskarżona uchwała ma charakter aktu prawa miejscowego, a zatem dopuszczalne jest stwierdzenie jej nieważności po upływie terminu wskazanego w art. 94 ust. 1 u.s.g. Ponadto zaznaczył, że dla dopuszczalności kontroli przedmiotowej uchwały nie ma znaczenia późniejsza utrata jej mocy na skutek podjęcia przez Radę Gminy N. z dniu 27 kwietnia 2000 r. uchwały Nr XX/144/2000 w tym samym przedmiocie. Skutki prawne utraty mocy obowiązującej aktu i stwierdzenia jego nieważności są bowiem odmienne. Utrata mocy oznacza wyeliminowanie uchwały ze skutkiem od daty wejścia w życie nowych przepisów (ex nunc). Stwierdzenie nieważności uchwały wywołuje natomiast skutki od chwili jej podjęcia (ex tunc).