Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bogusław Wiśniewski, Sędziowie Sędzia NSA Krystyna Sidor (sprawozdawca), Sędzia NSA Maria Wieczorek-Zalewska, Protokolant Stażysta Paulina Gąsławska, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 4 listopada 2010 r. sprawy ze skargi Wojewody na uchwałę Rady Gminy z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie ustalenia zasad dobrowolnego udziału mieszkańców w realizacji zadania inwestycyjnego pod nazwą "Budowa sieci kanalizacyjnej na teranie gminy [...]" stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały.
Wojewoda Lubelski na podstawie art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001r., Nr 142, poz. 1591 ze zm.) zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie uchwałę Rady Gminy Z. z dnia 9 lipca 2009r., Nr XXII/158/09 w sprawie ustalania zasad dobrowolnego udziału mieszkańców w realizacji zadania inwestycyjnego pod nazwą "Budowa sieci kanalizacyjnej na terenie gminy Z.".
Wskazaną uchwałą Rada Gminy Z. postanowiła, że: "1. Udział mieszkańców w zadaniu inwestycyjnym jest dobrowolny i dotyczy wnoszenia przez nich wpłat środków finansowych. 2. Podstawą dokonania wpłat są umowy cywilno-prawne zawarte z Gminą Z. będącą inwestorem i zainteresowanymi mieszkańcami - właścicielami (posiadaczami nieruchomości). 3. Ustala się wysokość wpłat w kwocie 2 000 zł."
Wojewoda uznał, że przedmiotowa uchwała jako akt prawa miejscowego (bowiem dotyczy ogółu mieszkańców Gminy Z., a więc nakłada obowiązek uiszczenia określonej należności na każdego mieszkańca) została wydana bez podstawy prawnej i z naruszeniem m.in. zasady określonej w art. 84 Konstytucji, iż narzucanie obywatelom dodatkowych ciężarów i świadczeń publicznych jest możliwe wyłącznie w drodze ustawy.
W ocenie Wojewody powołany przez Radę Gminy art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy (...) - w żadnym razie nie stanowi umocowania Rady do podjęcia takiej uchwały. W ocenie Wojewody wskazanie przez ustawodawcę na określonego rodzaju zadanie gminy nie jest tożsame z wyposażeniem organu stanowiącego tej gminy do określenia formy realizacji takiego zadania, a zwłaszcza do nakładania na obywateli danin publicznych. Udział mieszkańców w budowie inwestycji jeśli ma mieć charakter dobrowolny nie może być reglamentowany przez samorząd. Objęcie tej partycypacji zaskarżoną uchwałą przekreśla natomiast dobrowolność współfinansowania.
Wojewoda wskazał, że w myśl art. 3 ustawy z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. Nr 72, poz. 747 ze zm.) zaopatrzenie takie jest zadaniem własnym gminy, które gmina realizuje poprzez przedsiębiorstwo wodociągowo - kanalizacyjne (art. 2 pkt 4 w zw. z art. 16 ust. 1) Zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków obejmuje w szczególności zapewnienie adekwatnych urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych. Zasady finansowania tej budowy określa art. 15 ustawy, który stanowi, że budowę urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych zapewnia przedsiębiorstwo wodociągowo- kanalizacyjne, jedynie przyłącza do sieci oraz studni wodomierzowej, pomieszczenia przewidzianego do lokalizacji wodomierza głównego i urządzenia pomiarowego realizowane jest ze środków osób ubiegających się o przyłączenie nieruchomości do sieci. Osoba ubiegająca się o przyłączenie do sieci nie ma natomiast obowiązku partycypowania w kosztach budowy tych sieci. Wojewoda wskazał, że jedyną dopuszczalną prawnie formą uczestniczenia właścicieli nieruchomości w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej jest wnoszenie opłat adiacenckich, jeżeli wskutek budowy wzrosła wartość nieruchomości.