Dnia 21 marca 2019 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodnicząca sędzia NSA Janina Kosowska Sędziowie sędzia WSA Beata Jezielska (spr.) sędzia WSA Bogusław Jażdżyk Protokolant specjalista Wojciech Grabowski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 marca 2019 roku sprawy ze skargi A. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia "[...]" nr "[...]" w przedmiocie przyznania prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego - uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję organu I instancji.
Decyzją z dnia "[...]" wydaną przez Wójta Gminy S., na podstawie art. 9 ust. 1 i ust. 2 w związku z art. 2 pkt 2, art. 3 ust. 2, art. 10 ust. 1, art. 12 ust. 1, art. 15 ust. 1 i ust. 2, art. 19 ust. 1 i art. 25 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz.U. z 2018r., poz. 554 ze zm., dalej jako: u.o.p.o.u.a.), po rozpatrzeniu wniosku A.M. (dalej jako: skarżąca), odmówiono świadczenia z funduszu alimentacyjnego wnioskowanego na syna. W uzasadnieniu podniesiono, iż wnioskodawczyni nie spełnia przesłanek wynikających z ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, gdyż nie dołączyła do wniosku zaświadczenia o bezskuteczności egzekucji wobec ojca małoletniego. W ocenie organu, powołującego się na treść art. 3 ust. 2 u.o.p.o.u.a., podstawą przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego jest bezskuteczna egzekucja zobowiązań alimentacyjnych potwierdzona zaświadczeniem organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne, które w myśl art. 15 ust. 4 pkt. 3 lit. a u.o.p.o.u.a, należy dołączyć do wniosku o przyznanie świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Podano, że skarżąca oświadczyła, że dłużnik alimentacyjny przebywa poza granicami Polski, tj. wyjechał do Niemiec i złożyła wniosek do Sądu Okręgowego w O. o poszukiwanie dłużnika i dochodzenie roszczeń alimentacyjnych od dłużnika alimentacyjnego przebywającego w Niemczech. Jednakże zdaniem organu Sąd Okręgowy jest jedynie organem przekazującym, tzn. wydaje informację o stanie egzekucji, prezentującą stan prawny aktualny na dzień jej wystawienia w oparciu o oświadczenie wierzycielki oraz akta sprawy. Natomiast sam fakt poszukiwania dłużnika alimentacyjnego przez Sąd nie jest - w ocenie organu - wystarczający do uznania, iż została spełniona przesłanka wskazana w art. 2 pkt 2 u.o.p.o.u.a.
W odwołaniu od powyższej decyzji skarżąca podała, że zwróciła się ponownie do Sądu Okręgowego w O. o wyjaśnienie, czy wydana przez Sąd informacja z dnia 4 października 2018r. zaświadcza o bezskuteczności egzekucji i dołączyła pismo Wiceprezesa Sądu Okręgowego w O. z dnia 30 listopada 2018r. stanowiące odpowiedz na to zapytanie.
Decyzją z dnia "[...]" Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. utrzymało zaskarżoną decyzję w mocy. Organ odwoławczy podkreślił, iż przepisy ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów mają charakter obligatoryjny, co oznacza, iż muszą one być bezwzględnie przestrzegane. Warunkiem podstawowym przy ustalaniu prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego jest uzyskanie dochodu nie wyższego niż ustalone w art. 9 ust. 2 u.o.p.o.u.a. kryterium, które aktualnie wynosi 725,00 zł miesięcznie na osobę w rodzinie. Kolejną przesłanką jest bezskuteczność egzekucji wobec dłużnika alimentacyjnego, co oznacza sytuację, w której dłużnik nie uiszcza alimentów, jak i nie ma prawnej możliwości wyegzekwowania od niego takich należności. Zdaniem organu o bezskutecznej egzekucji można mówić tylko wówczas, gdy toczy się postępowanie egzekucyjne. Skoro bowiem ustawodawca wyraźnie wskazał sytuacje, które należy kwalifikować jako bezskuteczną egzekucję, gdy postępowanie egzekucyjne nie toczy się, to oznacza, że w pozostałych wypadkach toczące się postępowanie egzekucyjne jest warunkiem ewentualnej bezskuteczności egzekucji. Podano, że z informacji Wiceprezesa Sądu Okręgowego w O. wynika, iż zaległość z tytułu alimentów ojca dziecka, przebywającego na terenie Niemiec, wynosi 3.600,00 zł, a Prezes Sądu, po przetłumaczeniu wniosku o poszukiwanie dłużnika i dochodzenie roszczeń alimentacyjnych na terenie Niemiec, zostanie przekazany do Niemiec. Zdaniem Kolegium z informacji tej wynika, iż Prezes Sądu jest jedynie organem przekazującym, a nie egzekucyjnym. W aktach sprawy brak jest natomiast zaświadczenia o bezskuteczności egzekucji wydanego przez komornika sądowego.