Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Sędzia WSA Asesor WSA Protokolant Marzenna Glabas Adam Matuszak Katarzyna Matczak (spr.) Małgorzata Krajewska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu l grudnia 2004 r. sprawy ze skargi A. B. na decyzję Dyrektora Izby Celnej z dnia "[...]" r., nr "[...]" w przedmiocie zwolnienia ze służby I. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję tego organu z dnia "[...]" r.; II. zasądza od Dyrektora Izby Celnej na rzecz skarżącej A. B. kwotę 255 zł. (dwieście pięćdziesiąt pięć) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego; III. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana do czasu uprawomocnienia się wyroku.
Dyrektor Izby Celnej w O. decyzją z dnia 15 października 2003 r. Nr "[...]", po rozpatrzeniu wniosku A. B. o ponowne rozpatrzenie sprawy, utrzymał w mocy własną decyzję z dnia 28 sierpnia 2003r. Nr "[...]" wydaną na podstawie art. 25 ust. l pkt 8b ustawy z dnia 24 lipca 1999r. o służbie Celnej (Dz.U. Nr 72, póz. 802, ze zm) oraz art. 104 i art. 108 § l ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000r. Nr 98, póz. 1071, ze zm) o zwolnieniu ze służby w Izbie Celnej w O. A. B. z dniem doręczenia niniejszej decyzji oraz nadaniu temu rozstrzygnięciu rygoru natychmiastowej wykonalności.
W motywach uzasadnienia wskazano, że w dniu 18 lipca 2003 r. Prokuratura Okręgowa w O. poinformowała o fakcie zastosowania przez Sąd Rejonowy w O. w dniu 16 lipca 2003r. wobec A. B. środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa z art. 228 § 3 kk w zw. z art. 12 kk. Stosownie do art. 25 ust. l pkt 8b ustawy o Służbie Celnej funkcjonariusza celnego zwalnia się ze służby w przypadku tymczasowego aresztowania. Wobec podniesionego we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy zarzutu, dotyczącego naruszenia zasady lex retro non agit, gdyż w momencie zastosowania tymczasowego aresztowania nie istniała podstawa prawna do zwolnienia odwołującej się ze służby na podstawie art. 25 ust. l pkt 8b, bowiem przepis ten wszedł w życie w dniu 10 sierpnia 2003r. wyjaśniono, że powyższa regulacja odnosi się do wszystkich funkcjonariuszy niezależnie od terminu ich osadzenia w areszcie. Wyjątek stanowi jedynie sytuacja, w której do dnia wejścia w życie noweli z dnia 23 kwietnia 2003r. do ustawy o Służbie Celnej oraz ustawy Kodeks celny (Dz.U. Nr 120, póz. 1122) funkcjonariusz zostanie uniewinniony prawomocnym wyrokiem lub postępowanie karne wobec niego zostanie umorzone, co w niniejszej sprawie nie ma miejsca. Odnosząc się natomiast do zarzutu naruszenia art. 107 § l i § 3 oraz art. 108 § l Kpa wskazano, że decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności ze względu na interes społeczny, przy czym brak uzasadnienia tej kwestii w decyzji I instancji nie jest przesłanką wystarczającą do jej uchylenia.
Na powyższą decyzję skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożył pełnomocnik A. B. wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji w przedmiocie zwolnienia ze służby i nadania. rygoru natychmiastowej wykonalności oraz zasądzenie kosztów postępowania sądowo-administracyjnego. Decyzji zarzucił naruszenie art. 138 § l pkt l Kpa, art. l i art. 2 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997r. oraz art. 25 ust. l pkt 8b ustawy o Służbie Celnej poprzez utrzymanie w mocy decyzji administracyjnej naruszającej podstawową zasadę i państwa prawa - lex retro non agit (zakaz działania prawa w wstecz), w związku z czym naruszono prawa nabyte skarżącej. W momencie bowiem zastosowania wobec niej sankcji tymczasowego aresztowania nie można było zwolnić skarżącej ze służby celnej, a mimo tego zwolniono ją w dniu 4 września 2003r., po wejściu w życie ustawy zmieniającej ustawę o służbie celnej, którą dodany został pkt 8b umożliwiający zwolnienie w przypadku tymczasowego aresztowania. Nadto decyzji zarzucono naruszenie art. 108 § l Kpa, mimo braku przesłanek wskazanych w tym przepisie, przy lakonicznym jednozdaniowym powołaniu się na interes społeczny. Podniesiono, iż przed wejściem w życie noweli do ustawy o Służbie Celnej fakt tymczasowego aresztowania celnika nie stanowił "ważnej przyczyny" zwolnienia ze służby, o której mowa w art. 26 pkt 10 tej ustawy - wyrok NSA z dnia 5 października 2001r. II SA 1938/2001, Prawo Pracy 2002, z.5, str. 37. Wobec powyższego w dacie zastosowania środka zapobiegawczego przepisy prawa nie pozwalały na zwolnienie celnika ze służby. Poza tym zdarzenie prawne, jakim było zastosowanie tymczasowego aresztowania winno być oceniane wyłącznie na podstawie przepisów prawa obowiązujących w dacie zaistnienia tego zdarzenia. Skoro skarżąca nie mogła być zwolniona ze służby w dacie zastosowania tymczasowego aresztowania, to tym bardziej nie można było jej zwolnić w związku z późniejszą zmianą przepisów. Poza tym w dniu 30 października 2003r. odpadła podstawa do zwolnienia ze służby, gdyż Sąd Okręgowy w O. uchylił wobec skarżącej tymczasowy areszt. Odnośnie zaś rygoru natychmiastowej wykonalności podniesiono, że nie jest właściwe postępowanie, gdy uzasadnienie dla nadania rygoru następuje jednym zdaniem na etapie postępowania quasi odwoławczego poprzez powołanie się na interes społeczny, bez wskazania jakichkolwiek bliższych argumentów uzasadniających jego zastosowanie.