Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Marzenna Glabas po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 17 lutego 2020 r. sprawy ze sprzeciwu D. G. od decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia "[...]" r., nr "[...]" w przedmiocie odmowy umorzenia świadczeń z funduszu alimentacyjnego uchyla zaskarżoną decyzję.
Z przekazanych Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Olsztynie akt sprawy wynika, że wnioskiem z 1 sierpnia 2019 r. D. G. (dalej jako: "skarżący") wystąpił do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej o umorzenie ciążącego na nim zadłużenia z tytułu wypłaconych na rzecz jego córki świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Wskazał, że jest osobą niepełnosprawną, porusza się na wózku inwalidzkim, legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Podkreślił, iż nie ma żadnych perspektyw na polepszenie swojej sytuacji, nie może podjąć zatrudniania ani uzyskać renty z ZUS. Obecnie przebywa w Specjalistycznym Schronisku dla Osób Bezdomnych. Jedynym dochodem jest zasiłek stały 516,00 zł oraz dodatek pielęgnacyjny 184,00 zł. Tym samym, nie jest w stanie spłacić zaległości alimentacyjnych z tytułu świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego ani jednorazowo, ani w ratach. Do wniosku załączył orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, decyzję o przyznaniu zasiłku stałego oraz decyzję przyznającą prawo do pobytu w schronisku.
Decyzją z "[...]" r. Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, działając z upoważnienia Wójta Gminy (dalej jako: "organ I instancji") odmówił umorzenia zadłużenia w kwocie 26.971,55 zł wraz z odsetkami. Organ I instancji ustalił, że skarżący przebywa w specjalistycznym schronisku dla bezdomnych. Nie jest zdolny do pracy. Jest niepełnosprawny w stopniu znacznym. Nie ma nikogo na utrzymaniu. Posiada wykształcenie podstawowe. Nie posiada oszczędności, wartościowych rzeczy ani nieruchomości. Przepracował około 7 lat. Przebywał w zakładzie karnym z przerwami od 2003 r. do 2012 r. Pobyt w zakładzie karnym oraz brak zatrudnienia były powodem niełożenia alimentów. Organ I instancji stwierdził, że skarżący nie przyczyniał się do utrzymywania swojego dziecka, a koszty z tym związane ponosił Skarb Państwa. Łączne zobowiązanie na dzień wydania decyzji wynosiło 26.971,55 zł. Organ odnotował wpłaty skarżącego, dokonane za pośrednictwem komornika, w latach 2010-2012 na łączną kwotę 3.993,45 zł. Organ I instancji uznał, że umorzenia należności nie może uzasadniać przebywanie skarżącego w zakładzie karnym, ponieważ z własnej winy został pozbawiony wolności. Podniesiono, że wcześniej, pozostając na wolności, skarżący także nie przyczyniał się do utrzymania swojego dziecka. Mając powyższe na uwadze, odmówiono skarżącemu umorzenia istniejącego zadłużenia. Organ I instancji wyraził zrozumienie dla obecnej trudnej sytuacji skarżącego, spowodowanej bezdomnością i niepełnosprawnością. Jednak uznał, że umorzenie wnioskowanych należności w żaden sposób nie przyczyni się do poprawienia obecnej sytuacji skarżącego. Przebywając w schronisku dla bezdomnych skarżący ma zapewnione niezbędne potrzeby (wyżywienie, schronienie). Środki własne przeznacza na swoje potrzeby i nie są one zagrożone zajęciem komorniczym. Ponosi wydatek na sprzęt rehabilitacyjny w kwocie 100 zł co miesiąc.
W wyniku rozpatrzenia odwołania, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, decyzją z "[...]" r., uchyliło powyższą decyzję i przekazało sprawę organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia. W uzasadnieniu wyjaśniono, że organ I instancji odmawiając umorzenia kwoty należności z tytułu świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego nie może ograniczyć się do konkluzji, że sytuacja dłużnika nie jest wyjątkowa, lecz porównując jego sytuację z sytuacją innych dłużników alimentacyjnych, powinien skonkretyzować, jakie stany faktyczne zasługiwałyby na zastosowanie ulgi. Organ I instancji powinien przekonać skarżącego, że nie ma racji twierdząc, że nie jest w stanie spłacić należności i jednocześnie wskazać, jakie możliwości w tym zakresie strona realnie posiada. Zarzucono, że uzasadnienie decyzji ograniczyło się niemal wyłącznie do wskazania, że umorzenie wnioskowanego zadłużenia w żaden sposób nie przyczyni się do poprawienia obecnej sytuacji wnioskodawcy oraz faktu, iż strona w przeszłości nie przyczyniała się do utrzymania swojego dziecka. Organ w ogóle nie odniósł się do obecnej sytuacji rodzinnej, zdrowotnej strony i możliwości uzyskania przez nią zatrudnienia i dochodu. Podkreślono, że organ I instancji nie wyjaśnił jakie okoliczności przemawiałyby za umorzeniem istniejącego zadłużenia alimentacyjnego.