Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Alicja Jaszczak-Sikora (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Hanna Raszkowska Sędzia WSA Ewa Osipuk Protokolant St. sekretarz sądowy Grażyna Wojtyszek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 listopada 2014 r. sprawy ze skargi J.D. i T. D. na postanowienie Państwowego Inspektora Sanitarnego z dnia "[...]" nr "[...]" w przedmiocie grzywny w celu przymuszenia 1) stwierdza nieważność zaskarżonego postanowienia oraz utrzymanego nim w mocy postanowienia organu I instancji; 2) orzeka, że zaskarżone postanowienie nie podlega wykonaniu; 3) zasądza od Państwowego Inspektora Sanitarnego na rzecz skarżących J.D. i T. D. solidarnie kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego. WSA/wyr.1 - sentencja wyroku
Postanowieniem z dnia "[...]" r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny (dalej też jako: organ I instancji lub organ inspekcji sanitarnej) nałożył na J. i T. D. grzywnę w wysokości 500 zł w celu przymuszenia do wykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym z dnia 23 kwietnia 2012 r. tj. do poddania obowiązkowym szczepieniom ochronnym małoletniego O. D. przeciwko: błonicy, tężcowi, krztuścowi oraz ostremu zapaleniu rogów przednich rdzenia kręgowego (chorobie Heinego-Medina) w podmiocie leczniczym sprawującym profilaktyczną opiekę nad wymienionym dzieckiem.
Po rozpatrzeniu zażalenia wniesionego przez J. D. i T. D. na w/w postanowienie Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny (dalej też jako: organ odwoławczy, organ II instancji lub organ inspekcji sanitarnej wyższego stopnia) postanowieniem z dnia "[...]" r., utrzymał w mocy postanowienie będące przedmiotem zażalenia.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie wyrokiem z 6 listopada 2012 r., sygn. akt II SA/Ol 839/12 oddalił skargę J. D. i T. D. na wymienione postanowienie.
Sąd ten omówił szczegółowo regulacje prawne dotyczące zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, praw pacjenta oraz egzekucji świadczeń o charakterze niepieniężnym stwierdzając, że ustawowy obowiązek poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym, określonym w powszechnie obowiązujących przepisach prawa, wynika wprost z ustawy i nie wymaga konkretyzacji w postaci decyzji administracyjnej. Sąd wskazał, iż w przypadku osoby nieposiadającej pełnej zdolności do czynności prawnych obowiązek ten ciąży na osobach, które sprawują pieczę nad osobą małoletnią. Jednocześnie Sąd uznał, że organy państwowej inspekcji sanitarnej są uprawnione do egzekwowania w drodze postępowania egzekucyjnego w administracji obowiązku szczepień ochronnych wynikającego z ustawy. Jako podstawę prawną takiego działania Sąd wskazał art. 2 § 1 pkt 10 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w związku z art. 10 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Sąd, odwołując się do zasady celowości i skuteczności środka egzekucyjnego w postaci grzywny w celu przymuszenia, uznał kwotę 500 zł za odpowiednią dla wymuszenia realizacji przez skarżących ustawowego obowiązku zaszczepienia ich dziecka
Na skutek skargi kasacyjnej J. D., Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 17 lipca 2014 r. syg. akt II OSK 338/13 uchylił zaskarżony wyrok Sądu I instancji i przekazał mu sprawę do ponownego rozstrzygnięcia. Przy czym Sąd ten stwierdził, że usprawiedliwiona jest jedynie ta podstawa kasacyjna, w której zarzuca się, że organy państwowej inspekcji sanitarnej nie były właściwe do przeprowadzenia egzekucji administracyjnej dotyczącej obowiązku o charakterze niepieniężnym. Naczelny Sąd Administracyjny przeprowadził dogłębną analizę przepisów zawartych w art.20 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji wskazując, że w treści art. 20 § 1 pkt 1 tej ustawy zawarty jest przepis o charakterze ogólnym i wynika z niego, że co do zasady, organem egzekucyjnym w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym jest wojewoda. Następne przepisy zawarte w tym artykule mają charakter szczególny, gdyż wskazują jaki podmiot jest organem egzekucyjnym w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym w sytuacjach szczególnych. Sąd ten omówił właściwość organów egzekucyjnych wynikającą z art. 20 § 1 pkt 2-4, art. 20 § 2 i art. 20 § 3 wymienionej ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r., art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz.U. nr 31, poz. 206 ze zm.) oraz art. 4 ust. 2 i art. 33a ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2013 r., poz. 595 ze zm.) oraz zadania inspekcji sanitarnej wynikające z art. 1, art. 2 i art. 5 pkt 3, art. 10 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. nr 212 z 2011 r., poz. 1263 ze zm.) konkludując, że zgodnie z art. 20 § 1 pkt 3 i 4 o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, kierownik wojewódzkiej inspekcji lub kierownik powiatowej inspekcji są organami egzekucyjnymi w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym, ale jedynie w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydawanych przez te organy decyzji i postanowień. Podmioty te nie są organami egzekucyjnymi w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym w odniesieniu do obowiązków wynikających bezpośrednio z przepisu prawa. Jednocześnie Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że obowiązek poddania się lub osoby, nad którą sprawuje się prawną pieczę, szczepieniu ochronnemu nie podlega konkretyzacji poprzez wydanie decyzji administracyjnej. Jest to obowiązek wynikający bezpośrednio z przepisów prawa. Wobec tego przepisy art. 20 § 1 pkt 3 i 4 i art. 20 § 2 nie mogą być podstawą przyjęcia, że organy państwowej inspekcji sanitarnej są organami egzekucyjnymi w zakresie tego obowiązku. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził zatem, że organem egzekucyjnym w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązku poddania się osoby, nad którą sprawuje się prawną pieczę, szczepieniu ochronnemu jest wojewoda.