Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Kmiecik - spr. Sędziowie Sędzia WSA Teresa Cisyk Sędzia WSA Daria Sachanbińska Protokolant Sekretarz sądowy Mariola Górska po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 24 maja 2011 r. sprawy ze skargi M. K. na decyzję Okręgowego Inspektora Pracy w Opolu z dnia [...], nr [...] w przedmiocie odmowy nakazania pracodawcy umieszczenia pracownika w ewidencji pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oddala skargę.
Przedmiot zaskarżenia stanowi decyzja Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowego Inspektora Pracy w Opolu z dnia [...], nr [...], którą uchylono decyzję Inspektora Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w Opolu z dnia [...] i odmówiono nakazania pracodawcy A. Sp. z o.o. w Z. umieszczenia w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze stanowiska elektromontera zajmowanego przez pracownika M. K..
Zaskarżona decyzja zapadła w następującym stanie faktycznym:
Pismem z dnia 14 czerwca 2010 r. M. K. wniósł o nakazie umieszczenia przez pracodawcę stanowiska elektromontera, które on zajmuje w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
Decyzją Inspektora Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w Opolu z dnia [...], nr [...], umorzono postępowanie wszczęte wnioskiem z dnia 14 czerwca 2010 r. Jako podstawę prawną decyzji wskazano art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r., Nr 98, poz.1071, ze zm.).
W uzasadnieniu organ podniósł, że wnioskodawca zatrudniony jest na stanowisku elektromontera w brygadzie utrzymania ruchu 4.2.3.2. w Wydziale Elektrociepłowni, Oddziału Utrzymywania Ruchu i Remontów Elektrycznych w A. Sp. z o.o. w Z.. Wskazując na wyniki przeprowadzonej kontroli, w tym lustracji stanowiska elektromontera oraz dokonując analizy umowy o pracę, karty oceny ryzyka zawodowego, pisemnych poleceń wykonania prac, protokołów z badań środowiska pracy oraz obowiązujących stronę instrukcji bhp, technologicznych i stanowiskowych stwierdził organ, że pracownik wykonujący pracę na stanowisku elektromontera nie świadczy jej w warunkach wymienionych w załączniku nr 1 i 2 oraz art. 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych. Praca elektromontera nie jest wykonywana bezpośrednio przy produkcji koksu (pkt 13 zał. nr 1), ani też w związku ze spawaniem łukowym lub cięciem termicznym w pomieszczeniach o małej kubaturze (pkt 28 zał. nr 1), jak również w trudno wentylowanych pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze w związku z malowaniem, nitowaniem lub wyposażaniem w elementy (pkt 29 zał. nr 1). Podkreślał organ, że wobec tego, iż podczas kontroli ustalono, że elektromonter utrzymania ruchu zamiennie wykonuje czynności automatyka utrzymania ruchu elektrycznego pod uwagę wzięto także wykonywane czynności i wyniki pomiarów środowiska dla obu tych stanowisk. Przywołując zapisy charakterystyki stanowiska z kart oceny ryzyka zawodowego elektromontera 4.2.3.2. oraz automatyka organ przyjął, że elektromonter wykonuje prace związane z urządzeniami elektrycznymi i AKPiA elektrociepłowni. Do jego obowiązków należy utrzymanie wszystkich urządzeń i układów w takim stanie, aby prace przebiegały bez zakłóceń. Automatyk zaś obsługuje urządzenia AKPiA na wydziale elektrociepłowni. Do obowiązków na tym stanowisku pracy należy utrzymanie aparatury w takim stanie, aby zapewnić pracę wszystkich urządzeń bez zakłóceń, dopuszczanie brygady AKPiA i RM do prac na polecenie pisemne i ustne, dokonywanie odbioru prac po remoncie, naprawa i przekazywanie urządzeń do eksploatacji. Miejscem pracy elektromontera T4.2.3.2. jest Wydział Elektrociepłowni. Elektromonter obsługuje generatory TG1, TG2, TG3; transformatory 6/0, 5 kV, 6/0, 4 KV; rozdzielnie 500 V, 380 V i 220 V; elektrofiltry; rozdzielnie i sieć prądu stałego; sieć kablową w/n i n/n; silniki w/n i n/n; instalacje odbiorcze n/n, w tym instalację oświetleniową; układy pomiarowe i automatykę regulacyjną turbozespołów, kotłów i układów pomocniczych, urządzenia elektryczne stacji DEMI i SOK, pompownie wody chłodzącej i p.poż., a także urządzenia elektryczne i pompowni wody w J.. Organ ustalił nadto, że wszelkie prace wykonywane są w trybie określonym w przepisami bhp przy urządzeniach i instalacjach energetycznych. Powołując się na przeprowadzoną kontrolę obu stanowisk pracy, pomiary środowiskowe wykonane w dniu 19 lipca 2010 r. w zakresie WBGT uznał organ, że praca wykonywana na stanowisku elektromontera nie jest związana z czynnikami ryzyka determinowanymi przez siły natury (praca pod ziemią, na wodzie, pod wodą lub w powietrzu). Nie spełnia ona także warunków dotyczących wartości wskaźnika WBGT, gdyż wynosi on na stanowisku elektromontera 26,50C i 27,80C na stanowisku automatyka, a nie 280C i powyższej przy określonym metabolizmie, oraz wielkości wydatku energetycznego (130W/m2). Wydatek energetyczny, jaki związany jest z pracą elektromontera utrzymania ruchu elektrycznego sięga 6303 kJ, zaś automatyka 6395 kJ i nie spełnia przypadku współistnienia pracy, która mieściłaby się w załączniku nr 1 do ustawy i związana byłaby z czynnikiem ryzyka, jakim jest wydatek energetyczny nie mniejszy niż 8400kJ. Większość prac elektromontera jest wykonywana w pomieszczeniach ruchu elektrycznego, gdzie nie występują czynniki ryzyka wymienione w art. 3 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych. Nie stwierdzono także wykonywania pracy w warunkach podwyższonego ciśnienia, ani też wewnątrz urządzeń, gdzie panuje temperatura około 700C. Sama wysoka temperatura nie jest czynnikiem ryzyka wymienionym w art. 3 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych. Dowodził nadto organ, że analiza warunków pracy na stanowisku elektromontera potwierdziła wprawdzie fakt, że możliwym jest wystąpienie w danym dniu, na tym stanowisku pracy, konieczności świadczenia pracy w wymuszonej pozycji ciała ze skręceniem i pochyleniem pleców (praca w studzienkach kablowych) przy wydatku energetycznym przekraczającym 6300kJ, ale wobec tego, że praca ta nie jest wykonywana, przez co najmniej 50% zmiany roboczej, przy jednoczesnym niespełnieniu warunku niezmienności pozycji pracy w tym czasie pracy, niemożliwym jest uznanie, że praca wykonywana jest w warunkach, o których mowa w zał. nr 1 ustawy. Praca na stanowisku elektromontera nie jest wykonywana także w warunkach wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy, gdyż analiza dokumentacji i lustracja stanowiska pracy wskazywała na to, że pod uwagę mogły być brane jedynie prace wymienione pod pozycją 13 i 14, czyli prace przy bezpośrednim sterowaniu procesami technologicznymi mogącymi stwarzać zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ze skutkami dla bezpieczeństwa publicznego oraz prace przy bezpośrednim sterowaniu procesami technicznymi mogącymi spowodować awarię techniczną z poważnymi skutkami dla bezpieczeństwa publicznego. Z dokumentów pracodawcy wynika wprawdzie, że instalacje i obiekty, w związku, z którymi A. Sp. z o.o. w Z. zostały zaliczone do zakładu stwarzającego zwiększone ryzyko powstania poważnej awarii przemysłowej to: zbiorniki magazynowe gazu koksowniczego, zbiorniki benzolu, miejsce gromadzenia oleju płuczkowego, zakładowa stacja paliw, lokomotywownia, miejsce magazynowania butli acetylenowych, miejsce magazynowania butli wodorowych, miejsce magazynowania butli z propanem-butanem, jednakże praca elektromontera nie jest wykonywana w wyżej wymienionych miejscach, a zatem nie spełnia warunku pkt 13 z załącznika nr 2 do ustawy. Analiza zaś spełnienia warunków wskazanych w pkt 14 załącznika nr 2 do ustawy dokonana na podstawie kart oceny ryzyka zawodowego, instrukcji, pisemnych poleceniach oraz "Programu zapobiegania poważnym awariom przemysłowym" nie pozwala na uznanie, że istnieje zagrożenie powstaniem awarii technicznej w rozumieniu ustawy o klęsce żywiołowej, która mogłaby spowodować poważne skutki dla bezpieczeństwa publicznego. Oddziaływanie ewentualnej awarii ogranicza się do zakładu pracy, a to w wyniku zastosowania wielokrotnych systemów zabezpieczeń, które mają za zadanie wyeliminowanie błędu człowieka w procesie produkcji. Ewentualne błędy, czy nieuwaga w zachowaniu kolejności wykonywanych czynności pracownika wykonującego pracę na stanowisku elektromontera, przy zastosowanych rozwiązaniach technicznych, wdrożonym systemie organizacji pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych, gwarantuje, że skutki ewentualnego błędu elektromontera 4.2.3.2. nie stworzą zagrożenia publicznego w skali całego zakładu, ani też poza jego obrębem. Podkreślił także organ, że elektromonter 4.2.3.2. nie jest osobą sterującą bezpośrednio procesem technologicznym lub technicznym, gdyż czynności elektromontera polegają na wykonywaniu czynności łączeniowych, przygotowywaniu i likwidowaniu miejsc pracy na polecenia, doraźnym naprawianiu urządzeń i instalacji elektrycznych i AKPiA. W tej sytuacji inspektor uznał, że zasadne jest wydanie decyzji o umorzeniu postępowania.