Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący: sędzia NSA Jerzy Krupiński Sędziowie: sędzia WSA Krzysztof Bogusz - spr. sędzia WSA Teresa Cisyk Protokolant : st. sekretarz sądowy Katarzyna Johan po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 27 lipca 2010r. sprawy ze skargi K. Z. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia [...], nr [...] w przedmiocie niedopuszczalności odwołania od decyzji w sprawie zasiłku pielęgnacyjnego 1) uchyla zaskarżone postanowienie, 2) określa, że zaskarżone postanowienie w całości nie podlega wykonaniu.
K. Z., reprezentująca małoletniego syna R. Z., w dniu 10 czerwca 2009 r., wystąpiła do Ośrodka Pomocy Społecznej w Kietrzu z wnioskiem o przyznanie synowi zasiłku pielęgnacyjnego z tytułu niepełnosprawności. Do wniosku dołączyła kserokopię orzeczenia Powiatowego Zespołu do spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Głubczycach z dnia 6 lipca 2007 r. oraz z dnia 14 maja 2009 r. o zaliczeniu małoletniego R. Z. do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności do dnia 31 maja 2012 r.
Decyzją z dnia [...], nr [...], Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w Kietrzu, działając z upoważnienia Burmistrza Miasta Kietrza, przyznał R. Z. zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153 zł na okres od 1 czerwca 2009 r. do 31 maja 2012 r. Z uzasadnienia decyzji - bardzo lakonicznego - wynikało, że wniosek o przyznanie świadczenia "zawierał komplet wymaganych dokumentów (...) które spełniało przesłanki zawarte w art. 16 ustawy o świadczeniach rodzinnych".
Powyższą decyzję skierowaną do K. Z., odebrała w dniu 10 lipca 2009 r. niepełnoletnia córka wnioskodawczyni - A. Z. Fakt ten potwierdziła własnoręcznym podpisem na zwrotnym pocztowym potwierdzeniu odbioru przesyłki (por. karta 16 akt sądowych).
Pismem z dnia 10 lipca 2009 r., nadanym w placówce pocztowej listem poleconym w dniu 17 lipca 2009 r. (data stempla pocztowego), K. Z., wniosła odwołanie od decyzji Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej w Kietrzu z dnia [...]. W uzasadnieniu wskazała, że decyzja ta została wydana w związku z przedłożeniem orzeczenia aktualizującego orzeczenie o niepełnosprawności na kolejne trzy lata. Zarzuciła, iż Ośrodek Pomocy Społecznej "oszukuje jej syna", bowiem decyzja przyznająca zasiłek pielęgnacyjny od dnia 1 czerwca 2009 r. została wydana w dniu [...]. W konsekwencji nie określono, na jakiej podstawie i czy w ogóle świadczenie to zostało wypłacone w maju 2009 r., gdyż poprzednie orzeczenie o niepełnosprawności traciło ważność z dniem 3 maja 2009 r.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu postanowieniem z dnia [...], Nr [...], wydanym na podstawie art. 1 i art. 18 ustawy z dnia 12 października 1994r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 856 ze zm.) oraz art. 134 K.p.a. stwierdziło niedopuszczalność odwołania. W uzasadnieniu organ odwoławczy wskazał, że odwołanie nie może być rozpatrzone, bowiem decyzja organu I instancji z dnia [...] nie weszła do obrotu prawnego. Tezę tą uzasadniono, że doręczenie nastąpiło z uchybieniem przepisów procedury administracyjnej określonych w art. 40 § 1 i art. 43 K.p.a. Przytaczając treść art. 134 K.p.a. organ odwoławczy wyjaśnił, iż niedopuszczalność odwołania może nastąpić z przyczyn podmiotowych bądź przedmiotowych. Przyczyny przedmiotowe obejmują przypadki braku przedmiotu zaskarżenia oraz przypadki braku możliwości zaskarżenia w toku instancji. Odwołanie nie służy od decyzji, która nie weszła do obrotu prawnego pomimo jej wydania lub, gdy czynność organu administracji publicznej nie jest decyzją administracyjną. Następnie organ wskazał na przepis art. 40 § 1 K.p.a., zgodnie, z którym pisma doręcza się stronie, a gdy strona działa przez przedstawiciela - temu przedstawicielowi. Z kolei art. 42 § 1 K.p.a. nakazuje doręczenie pisma osobie fizycznej w jej miejscu zamieszkania lub miejscu pracy. Jest to doręczenie właściwe, gdyż adresat odbiera przesyłkę osobiście. Doręczenie może nastąpić także w formie doręczenia zastępczego za pokwitowaniem dorosłemu domownikowi, sąsiadowi, dozorcy domu, jeżeli osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi. Organ wskazał, iż doręczenie stanowi czynność procesową o dużej doniosłości z uwagi na skutki prawne, jakie przepisy wiążą z doręczeniem. Wydanie decyzji wiąże stronę i organ od daty doręczenia. Od daty tej biegną również terminy procesowe i materialne. Zatem, aby doręczenie miało skutek prawny, jego sposób i forma winny odpowiadać przepisom Kodeksu postępowania administracyjnego. Zdaniem organu decyzja Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej w Kietrzu z dnia [...] nie została doręczona adresatowi zgodnie z przepisami K.p.a., bowiem skierowana do K. Z., nie została przez nią odebrana osobiście, lecz została odebrana przez 13 letnią córkę adresatki A. Z., w dniu 10 lipca 2009 r. W tej sytuacji, w ocenie organu odwoławczego, skoro K. Z. nie odebrała osobiście decyzji organu I instancji, ani też nie nastąpiło skuteczne doręczenie zastępcze, o którym mowa w art. 43 K.p.a., gdyż A. Z. nie może być uznana za dorosłego domownika adresatki, nie doszło do doręczenia w ogóle, co z kolei oznacza, że strona nie jest związana tą decyzją. Zdaniem organu, dla oceny skuteczności doręczenia nie ma znaczenia fakt zapoznania się z jej treścią. Doręczenie decyzji organu I instancji jest wadliwe, co ma skutek taki, iż decyzja nie weszła do obrotu prawnego, a tym samym brak jest przedmiotu odwołania. Końcowo organ przytaczając treść art.16 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych wskazał, iż stroną postępowania w sprawie ustalenia prawa do zasiłku pielęgnacyjnego jest osoba niepełnosprawna w wieku powyżej 16 roku życia. Dlatego decyzja w przedmiocie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego winna być skierowana do strony postępowania, choć podlega doręczeniu przedstawicielowi ustawowemu małoletniego. Powyższe postanowienie wraz z pouczeniem o terminie i sposobie zaskarżenia zostało odebrane w dniu 4 lutego 2010 r. przez A. Z., co wynika ze zwrotnego pocztowego potwierdzenia odbioru przesyłki (karta 7 akt administracyjnych).