Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Daria Sachanbińska - spr. Sędziowie Sędzia WSA Grzegorz Gocki Sędzia WSA Elżbieta Naumowicz Protokolant St. sekretarz sądowy Mariola Krzywda po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 sierpnia 2016 r. sprawy ze skargi T. R. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 31 sierpnia 2015 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania zasiłku celowego i specjalnego zasiłku celowego oddala skargę.
T. R., reprezentowany przez ustanowionego z urzędu pełnomocnika, wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 31 sierpnia 2015 r., nr [...], utrzymującą w mocy decyzję Burmistrza Nysy z dnia 4 maja 2015 r., nr [...], odmawiającą przyznania skarżącemu specjalnego zasiłku celowego na zakup odzieży, obuwia, leków, żelazka do prasowania, deski do prasowania, środków czystości i higieny osobistej, farby do malowania, baterii łazienkowej, spłuczki do wc oraz odmawiającą przyznania zasiłku celowego.
Zaskarżona decyzja wydana została w następującym stanie faktycznym:
Wnioskiem z dnia 1 lipca 2014 r. T. R. zwrócił się do Ośrodka Pomocy Społecznej w Nysie o przyznanie zasiłku celowego i specjalnego zasiłku celowego z przeznaczeniem na niezbędne ubranie, pomoc w zabezpieczeniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, zakup żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu. Podał, że w czerwcu 2014 r. poniósł wydatki w wysokości 666,83 zł. W toku postępowania skarżący sprecyzował, że domaga się pomocy na zakup odzieży, obuwia, leków, żelazka do prasowania, deski do prasowania, środków czystości i higieny osobistej, farby do malowania, baterii łazienkowej oraz spłuczki do wc. Wyjaśnił też, że wniosek w zakresie zakupu opału złożył błędnie.
Decyzją z dnia 23 lipca 2014 r. Kierownik Działu Świadczeń OPS w Nysie, działający z upoważnienia Burmistrza Nysy, odmówił przyznania żądanych zasiłków. Rozstrzygnięcie to zostało uchylone przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu decyzją z dnia 27 listopada 2014 r.
Po ponownym rozpatrzeniu wniosku, opisaną wyżej decyzją z dnia 4 maja 2015 r. organ pierwszej instancji ponownie odmówił przyznania T. R. specjalnego zasiłku celowego i zasiłku celowego na wskazane przez stronę cele. Organ ustalił, że wnioskodawca jest żonaty, lecz pomimo zmiany stanu cywilnego nadal mieszka sam, prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe, a jego żona zamieszkuje oddzielnie. Źródłem utrzymania strony w czerwcu 2014 r. była renta inwalidzka w wysokości 701,32 zł, z której potrącane są należności alimentacyjne w wysokości 459,27 zł. Suma alimentów świadczonych na rzecz innych osób wyniosła łącznie 386,94 zł, zaś koszty komornicze zamknęły się kwotą 72,33 zł. Strona poniosła wydatki na telefon i internet - 119 zł oraz energię elektryczną - 69,83 zł, natomiast nie reguluje opłat za czynsz, co doprowadziło do powstania zadłużenia, które na dzień 31 grudnia 2013 r. stanowiło kwotę 39.381,17 zł. Analizując wysokość dochodu T. R., organ pierwszej instancji stwierdził, że przekracza on ustawowe kryterium, które wynosi 542 zł, zatem wnioskodawca nie kwalifikuje się do otrzymania pomocy w formie zasiłku celowego.
Z kolei, odnosząc się do żądania dotyczącego przyznania pomocy w formie specjalnego zasiłku celowego, organ wskazał m.in., że osoby zwracające się o pomoc społeczną zobowiązane są przede wszystkim do wykorzystania własnych środków, możliwości i uprawnień, a także muszą brać pod uwagę, że nie każdy ich wniosek i nie w pełnym zakresie zostanie automatycznie uwzględniony, ponieważ rodzaj, forma i rozmiar pomocy muszą być odpowiednie nie tylko do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy, ale również do możliwości finansowych Ośrodka. Organ zauważył, że strona posiada stały, comiesięczny dochód w postaci renty, co daje jej poczucie bezpieczeństwa socjalnego. Natomiast zasiłek celowy ma charakter świadczenia jednorazowego, nie jest to świadczenie stałe i powtarzalne, zatem nie można oczekiwać, że świadczenia z pomocy społecznej staną się stałą i regularną formą wspomagania. Organ miał też na względzie, że J. M. zapewnia mężowi wsparcie, bo przebywa w jego mieszkaniu w ciągu dnia oraz w nocy, pomagając w utrzymaniu czystości i przygotowaniu posiłków z uwzględnieniem diety, robi mężowi zakupy, pomaga mu w sytuacjach pogorszenia stanu zdrowia (ataki epilepsji) i w praniu bielizny osobistej oraz pościelowej, załatwia wspólnie z mężem sprawy urzędowe, pomaga dojść do placówek służby zdrowia, wspólnie z mężem wykonuje ćwiczenia rehabilitacyjne. Ponadto organ uwzględnił, że T. R. porusza się przy pomocy kul łokciowych, niemniej jednak stan jego zdrowia nie uniemożliwia dotarcia mu do instytucji, w których może reprezentować interesy żony. Strona czuje się potrzebna i zaangażowana w ważne sprawy życia codziennego. Zdaniem organu, powyższe okoliczności wskazują, że sytuacja życiowa wnioskodawcy uległa poprawie, więc nie występują szczególne przesłanki do uznania jego sytuacji za szczególnie trudną czy wyjątkową. Organ nadmienił, że w trakcie przesłuchania w dniu 17 kwietnia 2015 r. T. R. szczegółowo sprecyzował swoje potrzeby, jak również koszty ich zabezpieczenia. Dodatkowo organ podkreślił, że wnioskodawca (pomimo informowania, że przyznane zasiłki z pomocy społecznej mogą być odbierane przez inną osobę po uprzednim napisaniu upoważnienia lub mogą być przelane na rachunek bankowy) od sierpnia 2010 r. nie odebrał przyznanych mu świadczeń i nie wskazał żadnych istotnych przyczyn, z powodu których nie mógłby ich odebrać. Łączna wartość nieodebranych świadczeń, na dzień wydawania decyzji, wynosi 3.620 zł. Zdaniem organu, strona radzi sobie w pokonywaniu braku środków finansowych, jest w stanie samodzielnie funkcjonować i zaspokajać swoje trudności finansowe. Dalej, organ wywodził, że przyznanie świadczenia może nastąpić wówczas, gdy osoba nie jest w stanie pokonać trudnej sytuacji życiowej, wykorzystując własne zasoby, uprawnienia i możliwości. Tymczasem T. R. nie odbiera świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, co może wskazywać na to, że wnioskodawca zaspokoił potrzeby życiowe z własnych środków finansowych. Końcowo organ podał, że w kwietniu 2015 r. wpłynęło 796 podań o udzielenie pomocy finansowej, w tym 177 osób i rodzin ubiegało się o przyznanie pomocy w formie zasiłku celowego. W kwietniu 2015 r. wysokość zasiłków celowych kształtowała się w granicach od 30 zł do 250 zł - w zależności od indywidualnej sytuacji osoby/rodziny oraz w zależności od finansowych możliwości organu. Zasiłek w najwyższej wysokości przyznawano na zakup opału na zimę. Przyznano 410 świadczeń w formie zasiłku celowego (w tym rozpatrzono również podania złożone w marcu 2015 r. - pomoc przyznano w kwietniu 2015 r.), w tym przyznano 29 świadczeń w formie specjalnego zasiłku celowego. W kwietniu 2015 r. organ posiadał na zasiłki celowe 60.833 zł, stąd też przeciętna ich wysokość dla rodzin wynosi 80 zł, a dla osób samotnie gospodarujących 50 zł. W maju 2015 r., na dzień wydawania decyzji, wpłynęło 118 wniosków o udzielenie pomocy.