Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Naumowicz Sędziowie WSA Grażyna Jeżewska WSA Elżbieta Kmiecik - spr. Protokolant St. inspektor sądowy Katarzyna Stec po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 11 października 2012 r. sprawy ze skargi Wojewody Opolskiego na uchwałę Rady Gminy Łubniany z dnia 26 kwietnia 2012 r., Nr XVI/115/12, w przedmiocie użyczenia nieruchomości gminnej 1) stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały, 2) określa, że zaskarżona uchwała nie podlega wykonaniu w całości.
Przedmiot postępowania stanowi skarga Wojewody Opolskiego na uchwałę Rady Gminy Łubniany z dnia 26 kwietnia 2012 r., Nr XVI/115/12, w sprawie udzielenia Wójtowi Gminy Łubniany zgody na zawarcie kolejnej umowy użyczenia nieruchomości.
W wywiedzionej skardze Wojewoda Opolski domagał się stwierdzenia nieważności zaskarżonej uchwały z powodu istotnego naruszenia prawa. Dowodził, że zaskarżona uchwała podjęta została na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a ustawy o samorządzie gminnym, który nie upoważnia rady gminy do podjęcia uchwały w przedmiocie udzielenia organowi wykonawczemu gminy zgody na zawarcie kolejnej umowy użyczenia nieruchomości. Akcentował, że przepis art. 18 ust. 2 pkt 9 lit a ustawy o samorządzie gminnym może stanowić podstawę do podjęcia uchwał zawierających zalecenia co do określonych zasad i sposobu gospodarowania mieniem gminnym, a nie udzielania zgody na wydzierżawianie, użyczanie czy też wynajmowanie nieruchomości gminnych przez organ wykonawczy. Wskazując na przepis art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym akcentował, że to do kompetencji wójta należy gospodarowanie mieniem gminnym. Uprawnienie wójta do samodzielnego zawierania umów użyczenia znajduje nadto potwierdzenie w treści art. 25 ust. 1 w zw. z art. 23 ust. 1 pkt 7a ustawy o gospodarce nieruchomościami.
W odpowiedzi na skargę Wójt Gminy Łubniany wniósł o jej oddalenie. Przytaczając brzmienie przepisu art. 18 ust. 1 i ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym zauważał, że sprzeczność uchwały z konkretnym przepisem prawa musi być oczywista, bezpośrednia i wynikać wprost z tego przepisu. W sprawie nie sposób pominąć jednak okoliczności, że przedmiotowa uchwała podjęta została na wniosek Wójta Gminy Łubniany. Okoliczność jest na tyle istotna, że kompetencje Wójta Gminy w zakresie gospodarowania mieniem komunalnym określone w art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym i art. 25 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami nie zostały przez Radę Gminy Łubniany naruszone. W sprawie nie doszło bowiem do ograniczenia kompetencji Wójta Gminy, skoro ten sam wystąpił z inicjatywą podjęcia uchwały, a Rada Gminy nie podjęła zaskarżonej uchwały wbrew woli Wójta. Akcentował nadto, że gospodarowanie zasobem nieruchomości mieści w sobie również umowę użyczenia, a przepis art. 25 ust. 1 pkt 7a zd. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami przewiduje obowiązek uzyskania przez podmiot dokonujący czynności z zakresu gospodarowania zasobami nieruchomości zgody w przypadku zawierania umów na czas dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony. Skoro zatem ustawa o samorządzie gminnym nie ustala innych reguł oddawania nieruchomości w użyczenie to zastosowanie winny znaleźć ogólne reguły określone w ustawie o gospodarce nieruchomościami.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 3 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270), zwanej dalej P.p.s.a., w związku z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne właściwe są do kontroli zgodności z prawem aktów organów jednostek samorządu terytorialnego. stanowiących przepisy prawa miejscowego. Nadto stosownie do treści art. 8 ust. 1 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego ( Dz.U.1994 Nr 124 poz. 607) wszelka kontrola administracyjna działalności społeczności lokalnych może być dokonywana wyłącznie w sposób i w przypadkach przewidzianych w konstytucji lub w ustawie. Z tym przepisem korespondują uregulowania zawarte w art. 147 § 1 P.p.s.a., poddające kognicji sądu administracyjnego akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego Stosownie do przepisu art. 147 § 1 P.p.s.a., sąd, uwzględniając skargę na uchwałę lub akt, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 5 i 6 P.p.s.a., stwierdza nieważność tej uchwały lub aktu w całości lub w części albo stwierdza, że zostały wydane z naruszeniem prawa, jeżeli przepis szczególny wyłącza stwierdzenie ich nieważności. Odnośnie aktów organów gmin, ostatnio powołany przepis pozostaje w związku z art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 ze zm.), zwanej dalej u.s.g., stosownie do którego nieważna jest uchwała organu jednostki samorządu terytorialnego sprzeczna z prawem. Na podstawie argumentacji a contrario do postanowień art. 91 ust. 4 powołanej ustawy o samorządzie gminnym, który przewiduje, że w przypadku nieistotnego naruszenia prawa organ nadzoru nie stwierdza nieważności uchwały lub zarządzenia, ograniczając się do wskazania, iż uchwałę lub zarządzenie wydano z naruszeniem prawa, należy przyjąć, że każde "istotne naruszenie prawa" aktem organów gmin oznacza ich nieważność (por. Tadeusz Woś "Postępowanie sądowoadministracyjne", Wyd. Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2004, s. 310). Wobec braku ustawowej definicji pojęcia "istotnych naruszeń prawa", w orzecznictwie sądowoadministracyjnym wypracowano pogląd, że są to takie naruszenia prawa jak: naruszenie przepisów wyznaczających kompetencję do podejmowania uchwał, przepisów wyznaczających podstawę prawną podejmowania uchwał, przepisów prawa ustrojowego i prawa materialnego oraz przepisów regulujących procedurę podejmowania uchwał.