Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Naumowicz Sędziowie WSA Grażyna Jeżewska WSA Elżbieta Kmiecik - spr. Protokolant St. inspektor sądowy Katarzyna Stec po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 11 października 2012 r. sprawy ze skargi Wojewody Opolskiego na uchwałę Rady Gminy Łubniany z dnia 26 kwietnia 2012 r., Nr XVI/113/12 w przedmiocie diet dla sołtysów Gminy Łubniany 1) stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały, 2) określa, że zaskarżona uchwała nie podlega wykonaniu w całości.
Przedmiot postępowania sądowoadministracyjnego stanowi skarga Wojewody Opolskiego na uchwałę Rady Gminy Łubniany z dnia 26 kwietnia 2012 ., Nr XVI/113/12, w sprawie ustalenia diet dla sołtysów Gminy Łubniany. Wojewoda Opolski, powołując się na przepis art. 93 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.), wniósł o stwierdzenie nieważności powyższej uchwały z powodu istotnego naruszenia prawa
W uzasadnieniu skargi podniesiono, że przepis art. 37b ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym przyznaje radzie gminy kompetencję do ustalania zasad na jakich przewodniczącym organu wykonawczego jednostki pomocniczej będzie przysługiwała dieta oraz zwrot kosztów podróży służbowej. Z brzmienia tego przepisu wynika, że intencją ustawodawcy było objęcie pojęciem diety ogólnych kosztów związanych z pełnieniem funkcji przewodniczącego organu wykonawczego jednostki pomocniczej gminy. Natomiast określenie "zwrot kosztów podróży służbowej" jednoznacznie wskazuje, że zwrot ww. kosztów ma cechy rekompensaty za faktycznie poniesione wydatki. Zwrot nie powinien mieć miejsca, gdy wydatki takie nie zostały poniesione. Tymczasem zaskarżona uchwała w § 1 uregulowała dietę ryczałtowo, określając jej miesięczną wysokość na kwotę 180 złotych, a tym samym zupełnie pomijając sytuacje, gdy sołtys nie będzie pełnił funkcji przez dłuższy czas. Skarżący zauważył jednocześnie, że rada gminy ma dużą swobodę w ustalaniu zasad przyznawania diet i kosztów podróży służbowych, jednakże nie można uznać, że ma w tym zakresie pełną swobodę. Rada gminy, realizując upoważnienie ustawowe i określając zasady na jakich przysługuje dieta, powinna w sposób szczegółowy określić także zasady na jakich będzie następować jej zwrot w sytuacji, gdy przewodniczący organu wykonawczego jednostki pomocniczej nie pełni swojej funkcji przez dłuższy czas, a więc nie ponosi z tego tytułu żadnych kosztów. Jednakowe wynagrodzenie ryczałtową dietą sołtysów bez względu na to czy ponoszą koszty z tytułu pełnienia funkcji sołtysów czy też nie znajduje uzasadnienia.
W odpowiedzi na skargę Wójt Gminy Łubniany wniósł o jej oddalenie podając, że orzeczenie stwierdzające nieważności uchwały powinno zapaść tylko wówczas, gdy uchwała pozostaje w wyraźnej sprzeczności z konkretnym przepisem prawa i gdy wynika wprost z tego przepisu. Sprzeczność musi być zatem wyraźna i oczywista.
W przedmiotowej sprawie sprzeczność taka nie występuje, gdyż żaden przepis prawa, w szczególności art. 37b ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym nie wskazuje jakie konkretnie zasady może ustalić rada gminy, pozostawiając te kwestie uznaniu tego organu. Powyższe pozwala radzie gminna swobodne ustalenie zasad, mogących - jak ma to miejsce w niniejszej sprawie - sprowadzać się jedynie do ustalania miesięcznej diety w formie ryczałtu w konkretnej wysokości, bez precyzowania innych reguł związanych z wypłatą czy też zwrotem ustalonej diety. Nadto, zdaniem Gminy, sołtys pełni swoją funkcję od dnia wyboru i tylko konkretne zdarzenia (śmierć, odwołanie, rezygnacja) powodują, że sołtys przestaje pełnić swoją funkcję.