Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Naumowicz - spr. Sędziowie Sędzia WSA Grażyna Jeżewska Sędzia WSA Daria Sachanbińska Protokolant St. sekretarz sądowy Grażyna Stykała po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 14 lutego 2013 r. sprawy ze skargi Ł. J. i M. J. reprezentowanej przez opiekuna J. J. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 13 września 2012 r., nr [...] w przedmiocie zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta Kędzierzyna-Koźla z dnia 27 marca 2012 r., nr [...], 2) określa, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości.
Decyzją z dnia 23 października 2009 r., wydaną z upoważnienia Prezydenta Miasta Kędzierzyna-Koźla, na podstawie art. 1a, art. 9, art. 10 ust. 1, art. 12, art. 15, art. 18 i art. 20 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. Nr 192, poz. 1378 ze zm.), zwanej dalej ustawą, oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 lipca 2008 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania, sposobu ustalania dochodu oraz wzoru wniosków, zaświadczeń i oświadczeń o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego (Dz. U. Nr 136, poz. 855), M. J. i Ł. J. przyznane zostały świadczenia z funduszu alimentacyjnego w wysokości - odpowiednio - 500 zł i 400 zł miesięcznie na okres od 1 października 2009 r. do 30 września 2010 r. Decyzję tę doręczono przedstawicielowi ustawowemu stron - J. J. wraz z pouczeniem, w którym wskazano m.in., że za nienależnie pobrane świadczenia z funduszu alimentacyjnego, które podlegają zwrotowi wraz z ustawowymi odsetkami uważa się świadczenia wypłacone w przypadku, gdy osoba uprawniona w okresie ich pobierania otrzymała alimenty.
Pismem z dnia 16 listopada 2010 r. Kierownik Wydziału Świadczeń Rodzinnych i Pomocy Alimentacyjnej, działający z upoważnienia Prezydenta Miasta Kędzierzyna-Koźla, zawiadomił o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie ustalenia jako nienależnie pobrane świadczeń z funduszu alimentacyjnego, przyznanych M. i Ł. J. decyzją z dnia 23 października 2009 r., pobranych w okresie od 1 października 2009 r. do 30 września 2010 r. oraz orzeczenia ich zwrotu.
We wszczętym postępowaniu organ pierwszej instancji orzekał dwukrotnie, wydając decyzje z dnia 26 listopada 2010 r. i z dnia 28 czerwca 2011 r., które w wyniku odwołań wnoszonych przez J. J., działającej w imieniu ubezwłasnowolnionej całkowicie M. J. i małoletniego Ł. J., były uchylane przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu decyzjami z dnia 21 kwietnia 2011 r. oraz z dnia 29 listopada 2011 r., a sprawa przekazywana była organowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
Na skutek ponownie przeprowadzonego postępowania, Prezydent Miasta Kędzierzyna-Koźla rozstrzygnął sprawę po raz trzeci, wydając decyzję z dnia 27 marca 2012 r., nr [...], którą uznał za nienależnie pobrane świadczenia z funduszu alimentacyjnego przyznane decyzją z dnia 23 października 2009 r. M. J. i Ł. J., a pobrane w okresie od 1 października 2009 r. do 30 września 2010 r. oraz orzekł o ich zwrocie w łącznej wysokości 10800 zł wraz z ustawowymi odsetkami. Jako materialną podstawę prawną decyzji powołał art. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. Nr 205, poz. 1212), zwanej dalej ustawą nowelizującą, a także art. 2 pkt. 7 lit. d w związku z art. 23 ust. 1, ust. 5, ust. 6, ust. 7 ustawy. W uzasadnieniu organ przedstawił stan faktyczny sprawy i wskazał, że w dniu dnia 9 listopada 2010 r. otrzymał pismo zobowiązanego do alimentacji D. J., zamieszkałego na terenie Niemiec, informujące o tym, że od sierpnia 2009 r. dokonuje on comiesięcznych wpłat na poczet alimentów dla swoich dzieci M. i Ł. J. w wysokości przekraczającej ratę bieżących alimentów. Wskazał, że do pisma tego dołączony został dokument "Federalnego Urzędu Do Spraw Prawnych" z dnia 27 października 2010 r. potwierdzający zapłacenie przez D. J. alimentów bieżących za okres od sierpnia 2009 r. do października 2010 r. oraz alimentów zaległych od września 2009 r. Wynika z nich, że kwoty wpłacane były na konto Kasy Federalnej w Niemczech i stamtąd przekazywane na rachunek bankowy J. J., która na wezwanie organu potwierdziła fakt otrzymywania świadczeń alimentacyjnych we wskazanym okresie. Następnie organ przytoczył treść art. 451 § 1-3 K.c. i na tej podstawie stwierdził, że zawsze konieczne jest ustalenie, na poczet którego długu ma być zaliczona kwota uiszczona dobrowolnie przez dłużnika. W oparciu o oświadczenie D. J., sformułowane w piśmie z dnia 6 lutego 2012 r. oraz dołączone do niego dowody wpłat alimentów, organ przedstawił zestawienie wpłat dokonywanych przez dłużnika od 1 października 2009 r. do 2 września 2010 r., wskazując w nim kwoty wpłat na poczet alimentów bieżących oraz alimentów zaległych. Na tej podstawie organ przyjął, że w tym okresie J. J. otrzymywała od zobowiązanego bieżące alimenty na dzieci, co uzasadniało uznanie świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego, przyznanych M. i Ł. J. i pobranych przez J. J. w okresie od 1 października 2009 r. do 30 września 2010 r. w łącznej kwocie 10800 zł, za nienależnie pobrane oraz orzeczenie o ich zwrocie.