Sprawa ze skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Opolskiego w przedmiocie lokalnego programu pomocy społecznej promującej rodziny wielodzietne
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Daria Sachanbińska Sędziowie Sędzia WSA Teresa Cisyk Sędzia WSA Elżbieta Naumowicz - spr. Protokolant St. sekretarz sądowy Grażyna Stykała po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 22 stycznia 2015 r. sprawy ze skargi Gminy Rudniki na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Opolskiego z dnia 3 listopada 2014 r., nr NK.III.4131.1.84.2014.KN w przedmiocie lokalnego programu pomocy społecznej promującej rodziny wielodzietne oddala skargę.

Uzasadnienie strona 1/7

Rada Gminy Rudniki na sesji w dniu 23 września 2014 r., przyjęła uchwałę Nr XXXIV/281/2014 w sprawie podjęcia działań promujących rodziny wielodzietne w Gminie Rudniki. Jako podstawę prawną wskazała art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r., poz. 594, z późn. zm.) oraz art. 17 ust. 2 pkt 4 i art. 110 ust. 10 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r., poz. 182, z późn. zm.). W § 1 Rada określiła, że przyjmuje program pod nazwą "Karta Dużej Rodziny 3+ Gminy Rudniki", stanowiący załącznik do uchwały. W § 2 Rada powierzyła wykonanie uchwały Wójtowi Gminy Rudniki, a w § 3 określiła, że akt ten wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Opolskiego.

W preambule załącznika do uchwały, Rada Gminy określiła cel przyjętego programu, wskazując na wzmocnienie funkcji rodziny i kondycji finansowej rodzin wielodzietnych oraz ułatwienie rodzinom wielodzietnym dostępu do oświaty, dóbr kultury, sportu i rozrywki. W dalszej części załącznika, w § 1 i § 2 zamieściła definicje używanych w Programie pojęć takich jak rodzina wielodzietna, wnioskodawca, rodzic (rodzice), małżonek rodzica oraz dziecko. W § 3 określono instrumenty umożliwiające zrealizowanie celu programu, jakimi są: umożliwienie członkom rodziny wielodzietnej dostępu do lodowiska gminnego, poprzez obniżenie ceny biletu do 1 zł (pkt 1), obniżenie opłaty za wypożyczenie łyżew do 1 zł (pkt 2), umożliwienie rodzinie wielodzietnej zwolnienia od opłaty za świadczenia udzielane w czasie przekraczającym wymiar zajęć podstawy programowej wychowania przedszkolnego w przedszkolu i oddziałach przedszkolnych prowadzonych przez Gminę Rudniki (pkt 3).

W dalszej części uchwały Rada Gminy Rudniki określiła sposób potwierdzania uprawnień do korzystania z ww. instrumentów, jakim jest posiadanie "Karty Dużej Rodziny", wydawanej przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudnikach na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 maja 2014 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu dla rodzin wielodzietnych (§ 4 załącznika). Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudnikach został wskazany także jako koordynator realizacji Programu i z tego tytułu został zobowiązany do przedstawienia Radzie Gminy Rudniki informacji o realizacji uchwały za poprzedni rok kalendarzowy, w terminie do 31 marca, po upływie danego roku kalendarzowego (§ 6 ust. 1 i 2 załącznika do uchwały).

Wojewoda Opolski, działając jako organ nadzoru na zasadzie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r., poz. 594, z późn. zm.), rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia 3 listopada 2014 r., nr NK.II.4131.1.84.2014.KN, stwierdził nieważność powyższej uchwały z powodu istotnego naruszenia prawa. Wojewoda uznał, że uchwała ta nie stanowi aktu prawa miejscowego, uzasadniającego jej publikację w dzienniku urzędowym oraz wejście w życie uchwały po upływie terminu 14 dni od dnia publikacji. Narusza tym samym art. 13 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Jako zasadniczy powód, leżący u podstaw zakwestionowania przedmiotowej uchwały jako aktu prawa miejscowego, Wojewoda wskazał natomiast brak podstawy prawnej do jej wydania. Zdaniem organu nadzoru, wprowadzenie ulg w opłatach musi nastąpić zgodnie z upoważnieniem ustawowym zawartym w konkretnej ustawie, dotyczącej danej opłaty. Zaskarżona uchwała, jako akt podjęty na podstawie art. 110 ust. 10 ustawy o pomocy społecznej, nie może stanowić podstawy do wprowadzenia zniżek na opłaty za korzystanie z obiektów użyteczności publicznej, ani też zwolnień z opłat za świadczenia przedszkoli. Taką podstawę prawną stanowi, w ocenie organu, art. 40 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, który przyznaje radzie gminy kompetencje do wydawania aktów prawa miejscowego w zakresie wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych; organizacji urzędów i instytucji gminnych; zasad zarządu mieniem gminy oraz zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Ponadto, podstawę podjęcia uchwały regulującej kwestię zniżek dla rodzin wielodzietnych stanowić może także art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej, dający radzie kompetencje do ustalania cen za usługi użyteczności publicznej. Organ nadzoru wykluczył natomiast możliwość podjęcia aktu prawa miejscowego na zasadzie art. 110 ust. 10 ustawy o pomocy społecznej uznając, że przepis ten, dający radzie gminy ogólne upoważnienie do opracowywania i kierowania do wdrożenia lokalnych programów pomocy społecznej, daje tym samym kompetencję do ustalania planu działania gminy. Uchwała rady, podjęta na podstawie tego przepisu, posiada z kolei charakter aktu kierownictwa wewnętrznego, gdyż dotyczy wyłącznie działalności organu, do którego została skierowana, a jej adresatem nie są świadczeniobiorcy, ale podmioty ją realizujące. Uchwała taka nie może kreować praw i obowiązków mieszkańców, bowiem aby takie tworzyć rada musi posiadać specjalne upoważnienie ustawowe. Jako przykład takiego upoważnienia ustawowego organ wskazał art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, który upoważnia radę gminy do określania warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat za świadczenia przedszkoli. Ponadto, zdaniem Wojewody, regulacja uchwały nie wprowadza konkretnych ulg, a jedynie określa instrumenty, które będą służyć głównemu celowi uchwały.

Strona 1/7