Dnia 18 lutego 2015 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Edyta Podrazik (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Danuta Rzyminiak-Owczarczak Sędzia WSA Jakub Zieliński Protokolant st. sekr. sąd. Ewa Wąsik po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 lutego 2015 roku sprawy ze skargi R. K. i M. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lesznie z dnia [...] sierpnia 2014 r. Nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego w sprawie zmiany sposobu zagospodarowania terenu oddala skargę
Decyzją z dnia [...] marca 2014 r., znak [...], Wójt Gminy P. na podstawie art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267 z późn. zm., dalej: "k.p.a.") w zw. z art. 59 ust. 3 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2012 r. poz. 647 z późn. zm., dalej: "u.p.z.p.") umorzył postępowanie z wniosku M. i R. K. w sprawie wydania decyzji na zaprzestanie nielegalnej produkcji przemysłowej (przecieranie i obróbka drewna) na działkach nr [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] (dawna działka nr [...]) i art. [...] w miejscowości P.
W uzasadnieniu organ I instancji szczegółowo przedstawił dotychczasowy przebieg postępowania, w tym omówił również kolejne wydawane przez siebie rozstrzygnięcia w administracyjnym toku instancji, które były następnie uchylane przez organ odwoławczy. Postępowanie w przedmiotowej sprawie wszczęto w związku z przekazaniem przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w W. postanowieniem nr [...] z dnia [...] czerwca 2009 r., znak [...] pisma Państwa M. i R. K. w sprawie nielegalnej produkcji przemysłowej (przecieranie i obróbka drewna) na działce [...] w obrębie wsi P. - organ nadzoru budowlanego wskazywał, że na działce [...] prawdopodobnie prowadzona jest działalność gospodarcza (przecieranie i obróbka drewna), co może stanowić zmianę sposobu zagospodarowania wymienionej działki. Organ I instancji przytoczył art. 39 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 89 poz. 415 z późn. zm.) oraz art. 59 u.p.z.p., argumentując, że przed wejściem w życie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 3003 r. nie istniał wymóg uzyskania zgody na zmianę zagospodarowania terenu, dla której nie było niezbędne uzyskanie pozwolenia na budowę, ani też sankcja za uchybienie temu obowiązkowi. Spełnienie żądania skarżących przez zastosowanie art. 59 ust. 3 u.p.z.p. wiązałoby się zatem w niniejszej sprawie z zastosowaniem prawa wstecz, gdyż działalność tartaczna, usługi stolarko-ciesielskie wprowadzone zostały na działkę nr [...] w 1997 r. Tę ostatnią konkluzję potwierdzają: wpis do działalności gospodarczej, zgłoszenie gruntów do opodatkowania, pisma G. i J. O., zeznania stron postępowania oraz niektóre pisma skarżących. W dniu [...] marca 1997 r. J. O. rozpoczął działalność gospodarczą "Tarcie i cięcie drewna" w miejscowości P. pod adresem W. [...]. Przedmiotem tej działalności było tarcie i cięcie drewna, układanie parkietów i podłóg oraz cyklinowanie. Strony oraz właściciele działek wskazywali, że działalność ta została wprowadzona na przedmiotowy grunt na przełomie lat 1997/1998, w tym też okresie wprowadzone zostały maszyny i urządzenia służące tej działalności. Powyższe organ uznał za wiarygodne i niebudzące wątpliwości. Ustalono również, że pod adresem W. [...] w dniu [...] listopada 1997 r. R. O. rozpoczął działalność gospodarczą - tartak, usługi stolarsko-ciesielskie. Natomiast w dniu [...] listopada 1998 r. działalność gospodarczą rozpoczął S. O. w zakresie prowadzenia tartaku i usług wielobranżowych. Dodatkowo potwierdzeniem rozpoczęcia działalności gospodarczych na przełomie lat 1997/1998 są przedłożone zaświadczenia o nadaniu numeru REGON. Z ogólnodostępnych informacji udostępnianych za pomocą przeglądarki internetowej na stronie internetowej GUS potwierdzono, że zgłoszone przez R. O. i S. O. działalności gospodarcze rozpoczęto odpowiednio w dniu [...] lipca 1997 r. i [...] listopada 1998 r. Ponadto od dnia [...] lutego 1997 r. naliczany był podatek od nieruchomości za grunty związane z działalnością gospodarczą na podstawie wykazów składanych przez właściciela (lub użytkownika gruntów). Zgodnie ze zgromadzoną dokumentacją w dniu [...] lutego 1997 r. zgłoszono 60 m2 pod działalność gospodarczą, którą J. O. rozpoczął w dniu [...] marca 1997 r. pod adresem P., ul. W. [...]. Poza tym do pisma z dnia [...] listopada 2011 r. G. i J. O. załączyli 15 kserokopii faktur dokumentujących kupno drewna sosnowego oraz sprzedaż materiałów budowlanych takich jak: słupki, deski, kantówki i drewno opałowe, dokonanych przez R. O. w ramach działalności tartacznej. Przesłane faktury potwierdzają rozpoczęcie działalności gospodarczej w okresie przed dniem [...] marca 2003 r. tj. przed uchwaleniem powołanej ustawy planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Na przedmiotowej nieruchomości działały łącznie 3 podmioty gospodarcze. Przedłożona dokumentacja finansowa - faktury dotyczą przedsiębiorcy R. O., który swoją działalność rozpoczął jako drugi z kolei. W trakcie przesłuchania R. O. i S. O. zeznali, że działalności w zakresie przecierania drewna prowadzili na jednej działce, wykorzystując do tego maszyny - traki taśmowe. W uzupełnionej dokumentacji znajdują się m.in. pismo do Wójta Gminy P. z dnia [...] października 2009 r. do sprawy [...], pismo do Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Poznaniu, pismo do Wójta Gminy P. z dnia [...] października 2009 r. do sprawy [...], pismo do Wójta Gminy P. do sprawy [...], pismo do SKO za pośrednictwem Wójta Gminy P. z dnia [...] lutego 2010 r. pismo akt sprawy [...], w których skarżący wskazują różne daty rozpoczęcia omawianej działalności gospodarczej. W pismach z dnia [...] października 2009 r., [...] października 2009 r. i [...] grudnia 2009 r. skarżący wskazują, że produkcja na działce [...] trwa od 1997 r. Z kolei w piśmie z dnia [...] lutego 2007 r. M. K. wskazuje, że obiekt nr [...] (według oznaczeń organu nadzoru budowlanego) wykorzystywany był do przeróbki i obróbki drewna od momentu zakończenia jego budowy w 2002 r. W odwołaniu od decyzji organu I instancji z [...] lutego 2010 r. skarżący nie kwestionują rozpoczęcia w 1997 r. wspomnianej działalność gospodarczej, wskazując jednocześnie, że ich inicjatywa w zakresie zaprzestania tej działalności datowana jest na 2007 r. R. K. w dniu [...] stycznia 2010 r. oświadczył także do protokołu Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lesznie, że inwestycja istnieje i funkcjonuje jako tartak od 12 lat. Skarżący potwierdzili to w piśmie z dnia [...] grudnia 2009 r. Powyższe twierdzenia wnioskodawców w sposób jednoznaczny prowadzą do wniosku, że działalność tartaczna na działce [...] prowadzona była od 1997 r. Organ I instancji dał przy tym wiarę oświadczeniom J. O., R. O. i S. O. Dla ustalenia daty zmiany sposobu zagospodarowania działki nie ma znaczenia fakt, że dopiero w 2007 r. skarżący podjęli działania zmierzające do likwidacji tej działalności na sąsiadującym z ich nieruchomością gruncie. Składane przez skarżących oświadczenia pozostają w sprzeczności z zebraną dokumentacją i dlatego zostały uznane za niewiarygodne. W świetle zgromadzonego materiału dowodowego potwierdzono fakt samowolnie dokonanej zmiany sposobu zagospodarowania części działki [...] poprzez wprowadzenie na działkę rolną działalności przemysłowej w zakresie tartaku, usług stolarsko-ciesielskich. Zmiany ewidencyjne, w wyniku których powstały grunty przemysłowe, zostały wprowadzone w 2007 r. Okoliczność ta nie przesądza jednak, że dopiero w tej dacie nastąpiła zmiana sposobu zagospodarowania nieruchomości. Zmiany ewidencyjne wskazują bowiem tylko na uporządkowanie stanu prawnego gruntów. Z chwilą rozpoczęcia działalności gospodarczej ani właściciel gruntu, ani późniejszy jego użytkownicy nie posiadali decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu i pozwolenia na budowę. Dodatkowo wprowadzenie w 1997 r. działalności w zakresie przecierania i obróbki drewna w omawianym obszarze było sprzeczne z ustaleniami obowiązującego w tej dacie planu miejscowego, który zakładał dla tego terenu zabudowę mieszkaniową. Działka [...] uległa dalszemu podziałowi decyzją podziałową z dnia [...] stycznia 2012 r., znak [...]. W wyniku podziału powstały działki [...] oraz [...]. Zgodnie z ustaleniami decyzji podziałowej działka oznaczona numerem [...] wydzielona została na poszerzenie drogi powiatowej. Zgodnie z załącznikiem graficznym do decyzji podziałowej wydzielona działka [...] zajęta jest częściowo pod jezdnię drogi powiatowej a resztę stanowi pobocze drogi. Dla działki [...] Wójt Gminy P. wydał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach oraz decyzję o warunkach zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie zakładu przetwórstwa drewna. Dla przedmiotowej inwestycji wydano decyzję zatwierdzającą projekt budowlany i udzielającą pozwolenia na budowę. W świetle obowiązujących przepisów lokalizacja tartaku na działkach [...] i [...] jest dopuszczalna, a tym samym upoważnia właściciela do zmiany sposobu zagospodarowania nieruchomości z dniem uprawomocnienia się decyzji. Dla działki [...] Wójt Gminy P. wydał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach oraz decyzję o warunkach zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie tartaku, wiaty produkcyjno-magazynowej, basenu wód opadowych oraz zmianie sposobu użytkowania wiaty na wiatę produkcyjno-magazynową utwardzeniu terenu. Dla wskazanych inwestycji zatwierdzono projekt budowlany i wydano pozwolenie na budowę. Z zebranej dokumentacji wynika, że działalność w zakresie przecierania i obróbki drewna prowadzona była w granicach obecnej działki 369/4. Podczas oględzin w dniu [...] lutego 2012 r. nie ujawniono maszyn i urządzeń służących prowadzeniu działalności w zakresie przecierania i obróbki drewna. Obecność maszyn i urządzeń stwierdzono podczas oględzin nieruchomości w dniach [...] listopada 2010 r. oraz [...] stycznia 2011 r. Organ I instancji nie podzielił stanowiska skarżących co do zasadności ustalenia, czy od prowadzonych działalności gospodarczych odprowadzany był podatek VAT. Data dokonania samowolnej zmiany zagospodarowania terenu została ustalona za pomocą innych dowodów w postaci dokumentów oraz oświadczeń stron, w tym samych wnioskodawców. W toku postępowania nie stwierdzono zmiany sposobu zagospodarowania terenu działki [...]. Zgromadzenie znacznej ilości nieprzetartego drewna nie świadczy w żaden sposób o dokonanej zmianie sposobu zagospodarowania tej działki. W piśmie z dnia [...] czerwca 2010 r. G. i J. O. złożyli wyjaśnienia co do rozbieżności we wcześniejszej korespondencji, wskazując jako jedyne miejsce prowadzenie działalności działkę [...] (obecnie działka [...]). Wyjaśnienia te uznano za wiarygodne. Obecnie działalność tartaczna prowadzona jest przez R. O. na działkach [...] oraz [...]. Natomiast na działce [...] (obecnie działka [...]) trwa budowa zakładu przetwórstwa drewna, którego inwestorem są G. i J. O. Organ trzykrotnie przeprowadził oględziny nieruchomości objętych postępowaniem, tj. w dniu [...] listopada 2009 r. [...] stycznia 2011 r. i [...] lutego 2012 r. W trakcie oględzin w dniu [...] listopada 2009 r. ustalono, że na działce [...] znajdują się m.in. trzy traki poziome nie związane w sposób trwały z gruntem. Dodatkowo znajdował się tam wyciąg mechaniczny. Ponadto na działkach [...] i [...] zmagazynowane były znaczne ilości nieprzetartej tarcicy - kłody. Podczas oględzin w dniu [...] stycznia 2011 r. ustalono, że na działkach [...] i [...] zmagazynowane jest drewno - nieprzetarte kłady, natomiast na działce [...] dodatkowo zmagazynowana była tarcica budowlana i drewno opałowe. Obie działki w dniu przeprowadzenia oględzin były częściowo utwardzone. Ujawniono również maszynę do obróbki drewna - heblarkę na działce [...]. Nie ujawniono innych maszyn i urządzeń, które znajdowały się na działce [...] w dniu pierwszych oględzin. Stwierdzono również, że na działce [...] trwają prace budowlane - budowa zakładu przetwórstwa drewna. Trzecie oględziny nieruchomości przeprowadzono w dniu [...] lutego 2012 r. W ich trakcie ustalono, że na działce [...] znajdują się kłody - nieprzetarte drewno, tarcica budowlana oraz drewno opałowe. Ujawniono maszynę do łupania drewna oraz materiały budowlane - bloczki betonowe typu M6. Działka [...] była częściowo utwardzona. Według części opisowej protokołu oględzin nie znajdowały się na niej kłody - nieprzetarte drewno. Fakt ten ujawniony jest natomiast na fotografiach stanowiących załącznik do protokołu. Oględziny potwierdzają na dzień ich przeprowadzenia sposób zagospodarowania poszczególnych nieruchomości. Zebrana dokumentacja potwierdza zatem fakt samowolnej zmiany sposobu zagospodarowania części działki 369, co nastąpiło w latach 1997-1998. Organ mimo stwierdzenia zmiany sposobu zagospodarowania terenu części działki [...], niezgodnego z przepisami powołanej ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, obowiązującej w czasie dokonanie zmiany sposobu zagospodarowania terenu, nie mógł jednak obecnie zastosować art. 59 ust 3 u.p.z.p.