Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jolanta Szaniecka Sędziowie Sędzia WSA Maria Kwiecińska Sędzia WSA Tomasz Świstak (spr.) Protokolant St. sekretarz sąd. Monika Pancewicz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 marca 2015 r. sprawy ze skarg D.D. na decyzję Wojewody Wielkopolskiego z dnia [...] 2014r. Nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia zwrotu środków przyznanych na podjęcie działalności gospodarczej I. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Starosty O. z dnia [...] 2014r. nr [...] , II. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana.
Na podstawie umowy nr [...]z dnia 26 października 2009 r. D. D. przyznano kwotę 15.000 zł na podjęcie działalności gospodarczej. Z uwagi na naruszenie warunków umowy pismem z dnia 28 stycznia 2010 r. D. D. został zobowiązany do zwrotu kwoty niemającej pokrycia w przedstawionych przez niego dokumentach, tj. kwoty 3.298,37 zł wraz z ustawowymi odsetkami naliczanymi do dnia dokonania spłaty.
W dniu 9 lutego 2010 r. strona złożyła prośbę o umorzenie tej kwoty.
Decyzją z dnia [...]2010 r., znak [...]Starosta O. rzekł o odmowie umorzenia części środków podlegających zwrotowi, informując zarazem skarżącego o konieczności złożenia wniosku w razie chęci spłaty zadłużenia w ratach. Pismem z dnia 12 marca 2010 r. D. D. zobowiązał się do spłaty całej kwoty wraz z odsetkami w 18-stu ratach, na co organ wyraził zgodę w decyzji z dnia [...] 2010 r., znak [...]. Skarżący nie spłacał wyznaczonych rat i na jego wniosek spłata kolejnych rat była odraczana. Następnie D. D. złożył kolejną prośbę o umorzenie zaległości. Decyzją z dnia 7 czerwca 2011 r. Starosta O. odmówił umorzenia zaległej kwoty. Rozstrzygnięcie to zostało utrzymane w mocy decyzją Wojewody Wielkopolskiego z dnia [...] 2011 r., znak [...].
Wyrokiem z dnia 29 listopada 2011 r., II SA/Po 920/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił decyzje obu instancji. W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że organy nie ustaliły, jaka jest rzeczywista kwota pieniędzy, którą skarżący i jego rodzina dysponują w każdym miesiącu. Organy powinny ponadto przeprowadzić wywiad środowiskowy w celu zobrazowania rzeczywistej sytuacji majątkowej skarżącego, co pozwoli na ustalenie, czy zapłata wymaganej kwoty nie spowoduje pozbawienia skarżącego i jego rodziny środków utrzymania.
Rozpoznając ponownie sprawę, Starosta O. przeanalizował sytuację majątkową strony, jej rodziny, a także poręczyciela i decyzją z dnia 4 marca 2013 r. odmówił D. D. umorzenia zwrotu środków przyznanych na podjęcie działalności gospodarczej. W uzasadnieniu organ zauważył, że umorzenie należności dotyczy jedynie przypadków, gdy nie ma podstaw do uznania, że zobowiązany w przyszłości zgromadzi niezbędne środki finansowe. Tymczasem w rozpatrywanej sprawie nie można z całą pewnością stwierdzić, że skarżący nie będzie dysponował środkami, chociażby ze świadczenia pracy, które można przeznaczyć na spłatę zadłużenia. Organ zaznaczył także, iż przyznanie renty nie uniemożliwia skarżącemu podjęcia pracy zarobkowej. Poza tym istnieje możliwość spłaty zadłużenia z poręczenia wekslowego.
D. D. odwołał się od powyższej decyzji.
Decyzją z dnia [...]2013 r., znak [...] Wojewoda Wielkopolski utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu organ odwoławczy przedstawił własne stanowisko w sprawie i stwierdził, że nie zachodzi przesłanka całkowitej nieściągalności należności. Istnieją bowiem szanse na zaspokojenie zadłużenia z majątku poręczyciela wekslowego, a zatem nie zachodzą przesłanki do umorzenia należności. Organ II instancji zauważył, że instytucja umorzenia należności jest szczególnym rodzajem ulgi. Powinna być ona zatem stosowana wyjątkowo, tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Niedopuszczalne jest uchylanie się od obowiązku zwrotu nienależnie pobranych środków publicznych z powodu uciążliwości związanej ze zwrotem należności. Zobowiązany powinien dołożyć należytych starań w celu zwrotu pobranych środków publicznych. Pozostawanie w trudnej sytuacji finansowej nie stanowi zaś samodzielnej i wystarczającej przesłanki umorzenia należności. Poza tym decyzja w przedmiocie umorzenia należności ma charakter uznaniowy, a zatem nawet w razie spełnienia opisanych przesłanek umorzenie należnych kwot i tak zależy jeszcze od uznania organu administracji publicznej.