Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elwira Brychcy Sędziowie Sędzia WSA Barbara Drzazga (spr.) Sędzia WSA Jakub Zieliński Protokolant Starszy sekretarz sądowy Monika Pancewicz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 czerwca 2011 r. sprawy ze skargi P. M. na decyzję Okręgowego Inspektora Pracy w Poznaniu z dnia [...] stycznia 2011r. nr [...] w przedmiocie umieszczenia pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Powiatowego Inspektora Pracy Oddział w K. z dnia [...] 2010r. nr rej.[...], II. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana.
Decyzją z dnia [...] stycznia 2011 r. nr [...] Okręgowy Inspektor Pracy w Poznaniu, po rozpoznaniu odwołania P. M. od decyzji z dnia [...] 2010 r. nr rej [...] o odmowie nakazania wpisania odwołującego do ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - utrzymał decyzję w mocy.
Odmawiając - na podstawie art. 33 ust. 1 pkt 1 i art. 11a ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589, ze zm.) w zw. z art. 3 ust. 3, zał. nr 2 pkt. 17 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. Nr 237, poz. 1656, ze zm.) - wpisania P. M. do ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach, o której mowa w art. 41 ust. 4 pkt 2 ustawy o emeryturach pomostowych inspektor pracy (działający w ramach właściwości terytorialnej Okręgowego Inspektora Pracy w Poznaniu - Oddział w K.) wskazał, że postępowanie zostało wszczęte w związku ze skargą zainteresowanego złożoną w dniu 23 czerwca 2010 r. dotyczącą nieumieszczenia go w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. P. M. podniósł w niej, że wykonuje czynności elektromontera [...], a praca wymaga szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej. Następnie Inspektor Pracy wyjaśnił, że decyzją z dnia [...] 2010 r. znak [...] nakazał spółce A umieszczenie P. M. w ewidencji pracowników, o której mowa w art. 41 ust. 4 pkt. 2 ustawy o emeryturach pomostowych. W wyniku odwołania spółki A Okręgowy Inspektor Pracy w Poznaniu dnia [...] października 2010 r. ([...]) uchylił jednak tę decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Organ odwoławczy wskazał, że w dotychczasowej decyzji nie powołano przepisów materialnoprawnych, nienależycie uzasadniono przyczyny zaliczenia prac wykonywanych przez elektromontera do prac o szczególnym charakterze, a ponadto postępowanie dowodowe nie pozwoliło na jednoznaczne rozstrzygnięcie czy czynności elektromontera [...] są pracami wykonywanymi bezpośrednio przy usuwaniu awarii oraz eksploatacji [...] sieci [...] w warunkach prac pod napięciem.
Inspektor pracy wskazał, że w wyniku ponownego rozpoznania ustalił, iż do podstawowych obowiązków elektromontera [...] należy wykonywanie pomiarów i badań urządzeń [...], głównie [...]. Na stanowisku elektromontera [...] wykonywane są głównie prace eksploatacyjne, natomiast czynności usuwania awarii wykonywane są przede wszystkim interwencyjnie. Zdaniem organu z dokonanych ustaleń wynika, iż P. M. w okresie od [...] stycznia do [...] listopada 2010 r. przy usuwaniu awarii w tym w [...]i [...] przepracował [...] dni (okres obejmuje 333 dni). Organ podkreślił też, że usuwanie awarii odbywało się w zespołach wieloosobowych (co najmniej dwuosobowych), na polecenie pisemne, a odpowiedzialność za stan techniczny sieci [...] po usuniętej awarii ponosił bezpośrednio dyspozytor (decydujący o załączeniu urządzeń [...] do ruchu). Elektromonterzy [...] przekazują jedynie dyspozytorowi informacje o usunięciu niesprawności poszczególnych urządzeń i ich odpowiedzialność w poawaryjnym załączeniu urządzeń do sieci jest stosunkowo ograniczona, w związku z czym brak jest podstaw do uznania, iż jest to odpowiedzialność szczególna. Inspektor pracy przyznał, co prawda, że praca elektromontera [...] wymaga dobrej sprawności psychofizycznej, jednakże z uwagi na funkcjonujące systemy zabezpieczeń i sterowania (w większości w układach asekuracyjnych) oraz stosowane metody badań tych układów, ewentualne pogorszenie się sprawności nie generuje zagrożeń publicznych o wielkościach określonych w mającej zastosowanie ustawie o stanie klęski żywiołowej. Zdaniem organu ewentualne zakłócenia w utrzymaniu przez elektromontera sprawności aparatury zabezpieczającej i układów automatyki elektroenergetycznej w [...](głównych punktach zasilania) i [...] (rozdzielniach sieciowych), wynikające z utraty zdolności psychofizycznych spowodowanej procesem starzenia się, mogą powodować przestoje techniczne i eksploatacyjne sieci zasilających oraz straty materialne o ograniczonym rozmiarze. Skutków tych awarii nie sposób uznać za równoważne ze skutkami poważnych awarii przemysłowych. Inspektor wyjaśnił też, że odnosząc warunki wykonywania pracy przy czynnościach związanych z usuwaniem awarii na stanowisku elektromontera [...], do kryteriów zawartych w załączniku nr 2 pkt 17 do ustawy o emeryturach pomostowych zauważyć należy, iż warunkiem podstawowym do zakwalifikowania prac do kategorii prac o szczególnym charakterze jest: praca elektromonterów bezpośrednio przy usuwaniu awarii oraz eksploatacji napowietrznych sieci elektroenergetycznych w warunkach prac pod napięciem. Z tak sformułowanego zapisu wynika, iż przy kwalifikowaniu prac uprawniających do emerytury pomostowej uwzględnić należy jedynie prace elektromonterów wykonywane w warunkach pod napięciem, związane z usuwaniem awarii oraz eksploatacji napowietrznych sieci elektroenergetycznych. Organ powołał się na Polską Normę PN-92/E-50601 - "Słownik terminologiczny elektryki. Wytwarzanie przesyłanie i rozdzielanie energii elektrycznej. Pojęcia ogólne" (pkt. 601-03-07) wskazując, że pod pojęciem sieci napowietrznej należy rozumieć sieć złożoną głównie z linii napowietrznych, natomiast linia elektroenergetyczna napowietrzna to linia, której przewody są zawieszone nad ziemią za pomocą izolatorów i odpowiednich konstrukcji wsporczych. Stąd, zdaniem inspektora, obiekty [...] i [...], na których awarie są usuwane przy udziale przez elektromontera [...], nie mieszczą się w pojęciu napowietrznych sieci elektroenergetycznych w rozumieniu określeń zawartych w PN-92/E-50601.