Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Edyta Podrazik Sędziowie Sędzia WSA Danuta Rzyminiak-Owczarczak Sędzia WSA Izabela Paluszyńska (spr.) Protokolant st.sekr.sąd. Mariola Kaczmarek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 listopada 2016 r. sprawy ze skargi R. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Pile z dnia [...] lipca 2016 r. Nr [...] w przedmiocie specjalnego zasiłku opiekuńczego; oddala skargę
Zaskarżoną decyzją z dnia [...] lipca 2016 r., nr [...],[...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze - po rozpatrzeniu odwołania R. M. od decyzji Wójta Gminy C. nr [...] z dnia [...] 2016 r., w przedmiocie odmowy przyznania specjalnego zasiłku opiekuńczego w związku z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawną babcią H. M. na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r., poz. 23 j.t., dalej: k.p.a.) utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.
W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ odwoławczy przedstawił następująco okoliczności faktyczne i prawne sprawy:
Przywołaną na wstępie decyzją organu I instancji odmówiono przyznania R. M. świadczenia w formie specjalnego zasiłku opiekuńczego w związku z opieką nad babcią H. M., o który wnioskowała w dniu 18 maja 2016 r. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że specjalny zasiłek opiekuńczy może być przyznany osobie, na której ciąży obowiązek alimentacyjny zgodnie z przepisami ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Organ administracji stoi na stanowisku, że obowiązek alimentacyjny w stosunku do niepełnosprawnej H. M. ciąży natomiast w pierwszej kolejności na jej córce E. M. oraz synowi J. M.. E. M. mieszka i pracuje w [...]. W odwiedziny do swojej mamy przyjeżdża sporadycznie. Natomiast J. M. [...] nie opiekuje się swoją matką, nie pomaga w codziennych obowiązkach, z powodu [...] stwarza sytuacje konfliktowe. Zważywszy na to organ przyjął w rozstrzygnięciu, iż obowiązek alimentacyjny dzieci wobec matki wyprzedza obowiązek alimentacyjny wnuczki.
W odwołaniu od powyższej decyzji R. M. podniosła, że zapadłe rozstrzygnięcie jest dla niej krzywdzące, albowiem to ona faktycznie całodobowo sprawuje opiekę nad babcią H. M.. Odwołująca ponadto wskazała, że w roku 2013 decyzją z dnia [...] 2013 r. Wójt Gminy C. przyznał jej świadczenie pielęgnacyjne za okres od listopada do grudnia 2012 r. zdaniem skarżącej w takim samym stanie sprawy. W oparciu o powyższe argumenty odwołująca wniosła o uchylenie decyzji organu I instancji.
Rozpatrując odwołanie Samorządowe Kolegium Odwoławcze powołało się na treść art. 16a ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2003 nr 228 poz. 2255, dalej u.ś.r.) oraz art. 128, art. 129 § 1 i art. 132 Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 nr 9 poz. 59, dalej: k.r.o.), wskazując, że w świetle tych regulacji o możliwości przyznania R. M. specjalnego zasiłku opiekuńczego rozstrzyga w pierwszej kolejności ustalenie, czy ciąży na niej obowiązek alimentacyjny wobec babci z powodu niemożliwości uczynienia zadość temu obowiązkowi przez osoby zobowiązane w bliższej kolejności.
Na podstawie akt sprawy Kolegium ustaliło, że H. M. jest osobą niepełnosprawną, dysponującą orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności wydanym na stałe i wymaga permanentnej i długotrwałej opieki lub pomocy w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Obowiązek opieki nad wymienioną obciąża jej córkę E. M. i syna J. M.. Kolegium ustaliło, że z przeprowadzonego wywiadu środowiskowego wynika, iż E. M. mieszka i pracuje w [...]. W odwiedziny do swojej mamy przyjeżdża sporadycznie. Natomiast J. M. [...] nie opiekuje się swoją matką, nie pomaga w codziennych obowiązkach, [...] stwarza sytuacje konfliktowe. W ocenie kolegium, przytoczone powyżej okoliczności nie są jednak tego rodzaju, iż by zwalniały z ciążącego na dzieciach względem matki obowiązku alimentacyjnego i w konsekwencji, aby powodowały jego przejście na odwołującą. Organ stoi na stanowisku, że w szczególności nie zwalnia z obowiązku alimentacyjnego względem matki fakt wykonywania pracy przez E. M. w [...]. Okoliczność ta jest bowiem wynikiem dokonanego przez nią w sposób świadomy wyboru i sama w sobie nie uniemożliwia wywiązywania się z obowiązku alimentacyjnego. W takim przypadku obowiązek ten nie przybierze wprawdzie postaci świadczenia pomocy w formie starań osobistych, ale może polegać na np. opłaceniu osoby trzeciej, która tę opiekę zapewni.