Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący WSA Krystyna Józefczyk /spr./ Sędziowie WSA Ewa Partyka NSA Stanisław Śliwa Protokolant st. sekr. sąd. Anna Mazurek - Ferenc po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 12 czerwca 2012 r. sprawy ze skargi P. K., D. K. i J. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] lutego 2012 r. nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego I. stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie z dnia [...] stycznia 2012 r. nr [...]; II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżących P. K., D. K. i J. K. solidarnie kwotę 257 zł /słownie: dwieście pięćdziesiąt siedem złotych/ tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Sygn. II SA/Rz 449/12
Uzasadnienie
Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] lutego 2011 r., nr [...] po rozpatrzeniu odwołania P. K. reprezentowanej przez J. K. od decyzji Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] stycznia 2011 r., znak [...], postanowiło utrzymać w mocy zaskarżoną decyzję o odmowie przyznania zasiłku celowego specjalnego. Według Kolegium wnioskodawczyni jako właścicielka domu jednorodzinnego położonego w K., przy ul. Z., poniosła stratę w wyniku klęski żywiołowej w postaci gwałtownych opadów deszczu w maju 2010 r., które wywołały osunięcie się ziemi i zagrożenie dla budynku skutkujące koniecznością jego rozbiórki. P. K. nie jest jednak uprawniona do zasiłku celowego z tego tytułu, ponieważ art. 5 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej uprawnia do świadczeń osoby posiadające obywatelstwo polskie, mające miejsce zamieszkania i przebywające na terytorium RP. P. K. od 9 lat przebywa w Stanach Zjednoczonych, u swoich dziadków, gdzie wyjechała w wieku 15 lat. W Allen Scholie w Nowym Jorku uzyskała uprawnienia do wykonywania zawodu pomocnika medycznego i podjęła tam w 2010 r., staż. Wyszła za mąż w Stanach Zjednoczonych, jednak pozostając w separacji z mężem, zamieszkuje nadal u dziadków. Nie udzielono wiarygodności twierdzeniom strony, iż zamieszkuje wraz z bratem i matką w zniszczonym domu w Polsce, gdzie jest zameldowana na stałe. Brak jest także podstaw do przyjęcia, że zamierza powrócić do kraju. Pobyt w Stanach Zjednoczonych nie może być traktowany w jej przypadku jako krótkotrwały wyjazd (np. w celach edukacyjnych lub zarobkowych), gdyż okoliczności sprawy wskazują na wytworzenie się więzi przesądzających o skoncentrowaniu w państwie obcym centrum życiowego strony.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wyrokiem z dnia 27 września 2011 r. sygn. akt II SA/Rz 409/11, uchylił opisane wyżej decyzje administracyjne o odmowie przyznania P. K. zasiłku celowego z tytułu klęski żywiołowej. Zdaniem Sądu uprawniona jest teza, wedle której w razie wystąpienia z wnioskiem o przyznanie zasiłku celowego na odtworzenie lokalu mieszkalnego zniszczonego w wyniku wystąpienia klęski żywiołowej, będącego własnością osoby nie przebywającej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i zaspokajającej swe potrzeby mieszkaniowe w chwili wystąpienia klęski i w trakcie toczącego się postępowania administracyjnego o powyższy zasiłek na terytorium innego państwa, organ pomocy społecznej winien rozpoznać ten wniosek, biorąc pod uwagę potrzebę zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej osób bliskich właściciela lokalu, którzy zaspokajali w nim w trakcie wystąpienia klęski żywiołowej swoje potrzeby mieszkaniowe, a którzy tworzą rodzinę w rozumieniu przepisów UPS. Sąd podzielił wywody pełnomocnika skarżącej, iż w sytuacji wystąpienia klęski żywiołowej nie należy tracić z pola widzenia celu, jakiemu w takich przypadkach ma służyć pomoc społeczna. Niesporne w sprawie dla orzekających organów jest to, że w K. przy ul. Z. zlokalizowany jest budynek mieszkalny należący do skarżącej, w którym niewątpliwie przed wystąpieniem klęski żywiołowej w postaci osunięcia ziemi gospodarstwo domowe prowadzili matka skarżącej - J. K. i brat P. K. - D. K. W wyniku klęski żywiołowej dom mieszkalny stał się niezdatny do zamieszkania, skoro wydano skarżącej nakaz jego rozbiórki. Orzekające w sprawie organy skoncentrowały się na kwestii braku zamieszkiwania i pobytu P. K. w K., jako negatywnej przesłanki do przyznania zasiłku celowego na odtworzenie budynku mieszkalnego, natomiast całkowicie umknęło im z pola uwagi, że skoro adresatem świadczeń z pomocy społecznej jest "rodzina", to należało wniosek skarżącej rozpoznać pod kątem możliwości przyznania takiej pomocy jej rodzinie w rozumieniu prawa rodzinnego, a zarazem "rodzinie" w rozumieniu Ups. Z treści przepisów Ups wynika, że adresatem pomocy społecznej może być także "rodzina", W rozumieniu Ups rodzinę tworzą osoby spokrewnione i niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące (art. 6 pkt 14 Ups). Rodzinę tworzą J. K. i D. K. którzy w chwili wystąpienia klęski żywiołowej prowadzili wspólne gospodarstwo domowe i zaspokajali swe potrzeby mieszkaniowe w budynku stanowiącym własność skarżącej. Organ pomocy społecznej rozpoznający wniosek P. K. musiał mieć świadomość, że osoby te wobec nakazu rozbiórki budynku tracą możliwość zaspokojenia podstawowej potrzeby bytowej. Wykorzystanie zatem okoliczności, iż dom ten stanowi własność skarżącej, która nie przebywa na terytorium RP do wydania decyzji odmownej, bez jednoczesnego rozważenia przyznania takiej pomocy rodzinie skarżącej (w rozumieniu przepisów prawa rodzinnego i opiekuńczego), oznaczało naruszenie przepisów art. 40 ust. 2 w zw. z art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 1 i 4 Ups.