Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący SNSA Stanisław Śliwa Sędziowie WSA Piotr Godlewski WSA Marcin Kamiński /spr./ po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 5 marca 2019 r. sprawy ze skargi J. I., A. W. I., O.R. i R. R. na postanowienie Wojewody z dnia [...] listopada 2018 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie ustalenia odszkodowania za nieruchomości przejęte na rzecz Skarbu Państwa -skargę oddala-
Przedmiotem skargi J. I., A. W. I., O. R. i R. R. (skarżący) jest postanowienie Wojewody [...] (organ zażaleniowy) z dnia [...] listopada 2018 r. nr [...], utrzymujące w mocy postanowienie Starosty [...] (organ I instancji) z dnia [...] września 2018 r. znak: [...], wydane w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie ustalenia i wypłaty odszkodowania za nieruchomości.
Stan faktyczny i prawny sprawy ze skargi na powyższe postanowienie przedstawia się następująco:
Skarżący powołując się na fakt, że są spadkobiercami E. I., w dniu 29 maja 2018 r. złożyli do Starostwa Powiatowego wniosek o ustalenie i wypłatę odszkodowania za nieruchomości położone w miejscowości Z. (obecnie S.) oznaczone jako działki nr 584/1, 584/3, 585/8, 586, 588/1 (obecnie wchodzące w skład działek oznaczonych nr 922, 923, 126, 919/2, 919/3, 919/6) przejęte na rzecz Skarbu Państwa, wskazując jako podstawę prawną art. 129 ust. 5 pkt 3 ustawy z dnia 12 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (u.g.n.).
Postanowieniem z dnia [...] września 2018 r. znak: [...], organ I instancji na podstawie art. 61 a § 1 i 2 oraz art. 123 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (k.p.a.) odmówił wszczęcia postępowania administracyjnego.
W uzasadnieniu postanowienia organ I instancji wyjaśnił, że zgodnie z art. 61 § 1 k.p.a., postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. Z kolei zgodnie z art. 61a § 1 k.p.a., gdy żądanie, o którym mowa w art. 61, zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.
Organ I instancji stwierdził, że przewidziana w art. 61a § 1 k.p.a. odmowa wszczęcia postępowania ma miejsce m.in. wówczas, gdy brak jest podstawy materialnoprawnej do rozpatrzenia żądania strony w trybie administracyjnym. W ocenie organu żądanie skarżących dotyczące ustalenia i wypłaty odszkodowania stanowi wezwanie do naprawienia szkody w znaczeniu cywilnoprawnym. Sprawa objęta wnioskiem inicjującym niniejsze postępowanie nie podlega więc załatwieniu w formie decyzji, ponieważ ma charakter cywilnoprawny.
Organ I instancji wskazał, że w Księdze wieczystej nr [...] prowadzonej przez Sąd Rejonowy w [...] IV Wydział Ksiąg Wieczystych jako właściciel dawnych nieruchomości E. I. aktualnie ujawnione jest Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo [...]. Jako podstawa przejęcia w Księdze wieczystej wpisano Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa.
Art. 5 Dekretu wprowadzał obowiązek wypłaty odszkodowania ("zaopatrzenia") osobom fizycznym wywłaszczonym na zasadzie art. 1 Dekretu. Wedle twierdzeń skarżących ani oni, ani też ich poprzednik prawny nigdy takiego odszkodowania (zaopatrzenia) nie otrzymali.
Organ I instancji wskazał, że dokumentem potwierdzającym przekazanie przedmiotowych gruntów jest protokół zdawczo-odbiorczy z dnia 28 marca 1945 r. spisany na podstawie ww. dekretu PKWN, z którego wynika, że właścicielem hipotecznym przejmowanego gruntu był wówczas G. I. Z dokumentów nie wynika natomiast by przedmiotowy grunt kiedykolwiek stanowił własność E. I. W ocenie organu I instancji, skarżący nie powołali żadnych dowodów czy twierdzeń, które pozwalałyby na ustalenie, iż E. I. kiedykolwiek przysługiwał tytuł własności do nieruchomości objętych wnioskiem.