Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Barbara Gebel (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Grzegorczyk-Meder, Sędzia WSA Marzena Iwankiewicz, Protokolant starszy sekretarz sądowy Agnieszka Klimek, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 10 stycznia 2019 r. sprawy ze skargi E. I. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego oddala skargę.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] r., nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2017 r., poz. 1257), zwanej dalej "K.p.a.", w zw. z art. 27 ust. 1, art. 30 ust. 2 ustawy z dnia
7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. 2018 r., poz. 554), po rozpatrzeniu odwołania E. I. od decyzji znak [...] z dnia [...] r., wydanej przez Burmistrza Miasta i Gminy G.
w sprawie odmowy umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego, utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję
Wyżej wymieniona decyzja Burmistrza Miasta i Gminy G. została wydana w wyniku rozpatrzenia wniosku strony z dnia 7 lutego 2018 r. Organ I instancji odmówił nią E. I. umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego w łącznej wysokości [...] zł wraz z ustawowymi odsetkami, przyznanych osobom uprawnionym - F. I. i D. I..
W uzasadnieniu decyzji organ I instancji wyjaśnił charakter obowiązku alimentacyjnego, wskazał na istotę umorzenia należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz odniósł się do sytuacji zdrowotnej, zawodowej i dochodowej strony. Organ nie znalazł przesłanek do umorzenia należności, ponieważ wnioskodawca jest osobą w wieku aktywności zawodowej, nie legitymuje się orzeczeniem wskazującym na brak czy ograniczenie zdolności do pracy, posiada stały dochód, zatem nie znajduje się w sytuacji nadzwyczajnej, uzasadniającej umorzenie należności. Niedochodzenie zwrotu należności może nastąpić bowiem tylko w wyjątkowych przypadkach, natomiast w sytuacji strony stanowiłoby to naruszenie interesu publicznego, fiskalnego i wartości wspólnych dla całego społeczeństwa.
Od powyższej decyzji E. I. wniósł odwołanie, w którym zarzucił organowi niedostateczne wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy oraz dowolną ocenę dowodów.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze S. rozpatrując odwołanie strony stwierdziło, że materialnoprawną podstawą wydania decyzji w niniejszej sprawie są przepisy ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, zwanej dalej "ustawą".
Zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy organ właściwy wierzyciela może na wniosek dłużnika alimentacyjnego umorzyć jego należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego łącznie z odsetkami w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty, uwzględniając sytuację dochodową i rodzinną. Umorzenie należności następuje w drodze decyzji administracyjnej.
Zdaniem Kolegium, z powyższego wynika, że w przypadku zwrócenia się przez dłużnika alimentacyjnego ze stosownym wnioskiem właściwy organ może między innymi umorzyć należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego, po rozważeniu sytuacji rodzinnej oraz dochodowej dłużnika. Decyzja taka ma więc charakter uznaniowy, co nie oznacza, że może zostać podjęta w sposób całkowicie dowolny.
Kolegium wskazało, że możliwość umorzenia należności na podstawie art. 30 ust. 2 ustawy stanowi wyjątek od zasady wyrażonej w art. 27 ust. 1 ustawy, zgodnie z którą dłużnik alimentacyjny jest obowiązany do zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej, łącznie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Natomiast każdy wyjątek od zasady przewidzianej przepisami prawa należy interpretować ściśle, a nie rozszerzająco. Kolegium podzieliło pogląd organu I instancji (znajdujący także uzasadnienie w orzecznictwie sądów administracyjnych), że okoliczności uzasadniające umorzenie należności powinny mieć charakter szczególny, a za taki nie można uznać trudnej sytuacji finansowej dłużnika alimentacyjnego, ale daleko lepszej niż próg ubóstwa (634 zł), nie odbiegającej od sytuacji wielu osób i rodzin osiągających podobne dochody, z których często muszą utrzymać nie tylko siebie, ale również pozostające na ich utrzymaniu dzieci, czy też sytuacji osób niezdolnych do pracy ze względu na stan zdrowia, pobierających stosunkowo niskie świadczenia rentowe lub korzystających ze wsparcia pomocy społecznej z uwagi na ubóstwo.