Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Henryk Dolecki, Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Grzegorczyk-Meder, Sędzia NSA Stefan Kłosowski (spr.), Protokolant Małgorzata Płocharska-Małys, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 17 stycznia 2013 r. sprawy ze skargi M. G. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] nr [...] w przedmiocie świadczenia pieniężnego przysługującego osobom deportowanym do pracy przymusowej I. uchyla zaskarżoną decyzję, II. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się wyroku, III. zasądza od Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych na rzecz skarżącego M. G. kwotę [...] ([...]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Decyzją z dnia [...]r. Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 127 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) oraz art. 2 pkt 2 lit. a, art. 3 ust. 1 i art. 4 ust. 1, 2, 4 ustawy z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz.U. z 1996 r. Nr 87, poz. 395 ze zm.) utrzymał w mocy decyzję własną z dnia [...]r. odmawiającą przyznania M. G. uprawnienia do świadczenia pieniężnego na podstawie ww. ustawy.
W uzasadnieniu organ wskazał na definicję represji określoną w art. 2 pkt 2 lit. a ustawy, zgodnie z którą represją jest deportacja (wywiezienie) do pracy przymusowej na okres co najmniej 6 miesięcy z terytorium państwa polskiego w jego granicach sprzed 1 września 1939 r. na terytorium III Rzeszy i terenów przez nią okupowanych w okresie wojny w latach 1939 - 1945. Nadto organ przywołał wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 grudnia 2009 r. w którym zakwestionowano kryterium "geograficzne" jako czynnik uzależniający prawo do świadczeń oraz podano, że do czynników wpływających na zaostrzony charakter represji należy zaliczyć niedostatek więzi społecznych z nowym otoczeniem , nieznajomość języka, trudne warunki egzystencji, czy też trudne warunki klimatyczne. W oparciu o powyższe ustalenia Kierownik Urzędu odmówił M. G. przyznania wnioskowanego świadczenia, podnosząc, iż wnioskodawca wykonywał pracę w niewielkiej odległości od miejsca zamieszkania i brak było innych czynników wskazujących, że był on osobą szczególnie dotkliwie poszkodowaną.
W wyniku rozpoznania skargi M. G. na powyższą decyzję Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie wyrokiem z dnia 9 grudnia 2010 r., sygn. akt II SA/Sz 775/10 uchylił zaskarżoną decyzję organu z dnia [...]r.
W ocenie Sądu wywiezienie M. G. z miejsca dotychczasowego zamieszkania nie wiązało się ze wspomnianymi przez organ dolegliwościami, jednakże były również inne przesłanki, które nie zostały przez organ wystarczająco przeanalizowane. Zaliczyć do nich należy przede wszystkim wiek skarżącego, trudne warunki mieszkaniowe w miejscu pracy przymusowej oraz brak doświadczenia pracy w gospodarstwie rolnym.
W wyniku ponownego rozpoznania sprawy Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych decyzją z dnia [...]r. utrzymał w mocy decyzję własną z dnia [...]r. odmawiającą przyznania wnioskodawcy uprawnień do świadczenia pieniężnego.
Uzasadniając podjęte rozstrzygnięcie Kierownik wyjaśnił, że z dokumentów zgromadzonych w sprawie wynika, że M. G. w okresie okupacji został zmuszony do pracy w gospodarstwie niemieckim w miejscowości [...]położonej w niewielkim oddaleniu od jego miejsca zamieszkania, tj. miejscowości [...]. Fakt wykonywania pracy w niemieckim gospodarstwie potwierdziło m.in. oświadczenie A. M. - pasierba niemieckiego gospodarza oraz zeznania świadka M. K. Organ nie kwestionuje faktu przymusowej pracy skarżącego w czasie okupacji, jednakże oprócz udowodnienia faktu okoliczności pracy, konieczne jest również udowodnienie faktu deportacji. W rozpoznawanej sprawie organ stanął na stanowisku, że deportować oznacza wywozić, zsyłać na przymusowy pobyt stały lub czasowy do odległych, odizolowanych miejscowości, natomiast M. G. mimo, że został zmuszony do opuszczenia domu jednorodzinnego, to jednak skierowany został do pracy w pobliskiej miejscowości, nie przebywał w nieznanym środowisku, co stwarzałoby realne i dotkliwe utrudnienia charakterystyczne dla deportacji jak w szczególności odmienne warunki klimatyczne, kulturowe, językowe, połączone z wrogością miejscowej ludności. Zawarte w wyroku Trybunału Konstytucyjnego tezy nie mogą podlegać dowolnej interpretacji, że każda z osób skierowanych do pracy przymusowej w granicach państwa polskiego i poza jego granicami, choćby była to niewolnicza praca, lecz wykonywana w tej samej, czy też sąsiedniej miejscowości podlegała deportacji. Skarżący skierowany do pracy w niewielkiej odległości od swego miejsca zamieszkania nie stracił więzi z rodzinnymi stronami. Nadto sam podał, iż chodził do domu wymienić bieliznę.