Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Arkadiusz Windak /spr./, Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Grzegorczyk-Meder, Sędzia NSA Elżbieta Makowska, Protokolant Małgorzata Płocharska-Małys, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 10 listopada 2009 r. sprawy ze skargi M. G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie przejęcia na rzecz Skarbu Państwa opuszczonego gospodarstwa rolnego I. stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r., Nr [...], II. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia wyroku, III. zasądza od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie na rzecz adwokat A. B.-B. kwotę [...] zł zawierającą podatek od towarów i usług tytułem nieopłaconej pomocy prawnej.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia
[...] wydaną na podstawie art. 157 § 1 w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98 poz. 1071 ze zm.), po rozpatrzeniu podania M.G., odmówiło stwierdzenia nieważności decyzji Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w [...] z dnia [...] orzekającej o przejęciu na własność Państwa bez odszkodowania gospodarstwa rolnego o pow. [...] ha wraz z zabudowaniami położonego we wsi [...] należącego do J.R. matki wnioskodawczyni.
W uzasadnieniu decyzji Kolegium podało, że z decyzji z [...] r. wynika, iż J.R. opuściła należące do niej gospodarstwo rolne w [...] r. i pomimo wezwania do powrotu do niego nie powróciła, nie pozostawiła także osób reprezentujących jej prawa. Grunty wchodzące w skład gospodarstwa zostały przejęte przez Zarząd Kółka Rolniczego w [...], a budynki nie były użytkowane i narażone na dewastację. W tej sytuacji przejęcie gospodarstwa rolnego na własność Państwa uznano za celowe i gospodarczo uzasadnione. Kolegium wskazało, że za gospodarstwo opuszczone uznawało się gospodarstwo w którym nie zamieszkiwał właściciel, ani jego małżonek, dzieci czy rodzice, a przy tym nie było ono w całości lub w większej części uprawiane oraz poddawane właściwym zabiegom agrotechnicznym przez właściciela, użytkownika albo dzierżawcę. Taka sytuacja miała miejsce w przedmiotowej sprawie. Kolegium wyjaśniło, że podstawę prawną decyzji Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w [...] z dnia
[...] r. stanowił art. 2 ustawy z dnia 13 lipca 1957 r. o zmianie dekretu z dnia [...] r. o uwłaszczeniu i uregulowaniu innych spraw, związanych z reformą rolną i osadnictwem rolnym (Dz. U. Nr 39 poz. 174 ze zm.), w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 15 lipca 1961 r. zmieniającą ustawę z dnia 13 lipca 1957 r., uchylony w 1982 r. Stosownie do treści tego przepisu gospodarstwa rolne i działki określone w art. 15 ust. 1 dekretu z dnia 18 kwietnia 1955 r. o uwłaszczeniu i o uregulowaniu innych spraw związanych z reformą rolną i osadnictwem rolnym (Dz. U. z 1959 r. Nr 14, poz. 78), jeżeli zostały opuszczone przez właściciela po dniu [...] r., oraz wszelkie inne gospodarstwa rolne opuszczone przez właścicieli mogły być przejęte na własność Państwa bez odszkodowania i w stanie wolnym od obciążeń, z wyjątkiem służebności gruntowych, których utrzymanie uznane zostanie za niezbędne.
O przejęciu gospodarstwa rolnego lub działki na własność Państwa w myśl art. 2 ust. 2 ustawy orzekał właściwy do spraw rolnych organ prezydium powiatowej rady narodowej.
W wykonaniu delegacji zawartej w art. 2 ust. 3 tej ustawy, Rada Ministrów wydała rozporządzenie z dnia 5 sierpnia 1961 r. w sprawie opuszczonych gospodarstw rolnych. Zgodnie z § 1 ust. 1 tego rozporządzenia, gospodarstwem rolnym opuszczonym było gospodarstwo w którym nie zamieszkiwał właściciel, ani jego małżonek, dzieci czy rodzice, a przy tym gospodarstwo to nie było w całości lub w większej części uprawiane oraz poddawane właściwym zabiegom agrotechnicznym przez właściciela, użytkownika albo dzierżawcę.