Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maria Mysiak, Sędziowie Sędzia WSA Barbara Gebel, Sędzia NSA Elżbieta Makowska (spr.), Protokolant starszy sekretarz sądowy Teresa Zauerman, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 28 stycznia 2016 r. sprawy ze skargi M. J. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie zasiłku rodzinnego oraz dodatku z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego I. oddala skargę, II. przyznaje od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie na rzecz adwokata M. Ł. - Z. kwotę [...] złotych, zawierającą należny podatek od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną skarżącej z urzędu.
W dniu 23 marca 2015 r. M. J. złożyła w Ośrodku Pomocy Społecznej wniosek o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego na córkę Z. C. oraz dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego. Do wniosku załączone zostało zaświadczenie z dnia [...]r. stwierdzające, że M.J. przebywa w okresie [...] na urlopie wychowawczym.
Decyzją z dnia [...] organ I instancji odmówił przyznania prawa do zasiłku rodzinnego wraz z dodatkiem, wskazując w uzasadnieniu, że spełniona została przesłanka z art. 7 pkt 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych, stanowiąca podstawę do odmowy przyznania prawa do świadczeń rodzinnych.
M.J. wniosła odwołanie od powyższej decyzji podając, że w sprawie spełnione zostały warunki z art. 5 ust. 1 i 3 oraz art. 3 pkt 17a ustawy o świadczeniach rodzinnych. Z kolei, jeśli chodzi o zarzut naruszenia art. 7 pkt 5 ww. ustawy, strona podała, że sprawa z pozwu o alimenty, którą wniosła, zawisła przed sądem w dniu 5 września 2014 r. i na tryb jej procedowania strona nie ma żadnego wpływu. Ponadto, strona wskazała, że miejsce pobytu ojca jej dziecka nie jest znane, a to oznacza, że strona nie jest w stanie wskazać jego adresu.
Decyzją z dnia [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze, działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 z późn. zm.) w związku z art. 7 pkt 5 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2015r., poz. 114), utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji.
W uzasadnieniu decyzji organ II instancji wskazał, że w myśl przepisu art. 4 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Prawo do zasiłku przysługuje między innymi rodzicom, jednemu z rodziców lub opiekunowi prawnemu dziecka (art. 4 ust. 2). W art. 3 pkt 17a ustawy zdefiniowano pojęcie "osoby samotnie wychowującej dziecko", jako pannę, kawalera, wdowę, wdowca, osobę pozostającą w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osobę rozwiedzioną, chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem. Zgodnie zaś z dyspozycją art. 7 pkt 5 ww. ustawy, tej grupie beneficjentów świadczeń rodzinnych zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli osobie takiej nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica. Od tej zasady ustawodawca przewidział wyjątki w sytuacjach, gdy: rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje, ojciec dziecka jest nieznany, powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone, sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka (art. 7 pkt 5 lit. a-d).
W dacie orzekania przez organ I instancji i Kolegium w przedmiotowej sprawie sposób i tryb postępowania w sprawach o przyznanie świadczeń rodzinnych, w tym wzory wymaganych w tych postępowaniach wniosków, zaświadczeń, dokumentów itp. regulowało rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 3 stycznia 2013 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 3), wydane na podstawie delegacji ustawowej - art. 23 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych. W myśl § 2 ust. 2 pkt 6 ww. rozporządzenia do wniosku o zasiłek rodzinny należy dołączyć odpis zupełny lub skrócony aktów zgonu rodziców lub odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty lub odpis protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej, lub odpis zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem zobowiązujących do alimentów - w przypadku osoby uczącej się, a na podstawie art. 2 ust. 2 pkt 10 i 11: odpis prawomocnego orzeczenia sądu oddalającego powództwo o roszczenia alimentacyjne (pkt 10), orzeczenie sądu zobowiązujące jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka (pkt 11).