Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Góraj, Sędziowie WSA Andrzej Kołodziej (spr.), Danuta Kania, Protokolant starszy sekretarz sądowy Maria Zawada, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 stycznia 2016 r. sprawy ze skargi M. E. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] maja 2015 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku oddala skargę.
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzją nr [...] z dnia [...] grudnia 2014 r., na podstawie art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.), odmówił M. E. renty z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku z uwagi na brak szczególnych okoliczności, wskutek których wnioskodawczyni nie uzyskała uprawnień do świadczenia w zwykłym trybie.
We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy M. E. powołała się na całkowitą niezdolność do pracy, pogarszający się stan zdrowia oraz brak środków utrzymania.
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, po rozpoznaniu powyższego wniosku, na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (j.t. Dz. U.. z 2013 r., poz. 267 ze zm.), utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.
W uzasadnieniu podał, że przyznanie świadczenia w drodze wyjątku jest możliwe, jeżeli wnioskodawca spełnił łącznie następujące warunki:
- jest lub był osobą ubezpieczoną lub jest członkiem rodziny pozostałym po ubezpieczonym,
- nie spełnia warunków ustawowych do uzyskania świadczenia wskutek szczególnych okoliczności,
- nie może podjąć pracy ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek,
- nie ma niezbędnych środków utrzymania.
Organ podkreślił, iż przy orzekaniu w przedmiocie świadczeń w drodze wyjątku kluczowe są powody niespełnienia przez wnioskodawcę wymogów koniecznych do uzyskania świadczenia w trybie zwykłym. Konieczne jest więc zbadanie, czy brak tych uprawnień był spowodowany szczególnymi okolicznościami w postaci trudnych do przezwyciężenia przeszkód, zdarzeń lub trwałych stanów, na które osoba ubezpieczona nie miała wpływu.
Prezes ZUS stwierdził, że po ponownej wnikliwej analizie zebranego materiału dowodowego nadal nie stwierdzono istnienia przesłanki szczególnych okoliczności, na skutek których wnioskodawczyni nie nabyła uprawnień do świadczenia w zwykłym trybie. Wskazał, iż na 31 lat życia, tj. na datę powstania całkowitej niezdolności do pracy oraz w 10-leciu przed zgłoszeniem wniosku o świadczenie w trybie zwykłym, zamiast wymaganych 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych wymaganych do przyznania świadczenia na zasadach ogólnych, udokumentowano jedynie 6 miesięcy i 22 dni tych okresów, przy czym okresy nieskładkowe zostały ograniczone do 1/3 udokumentowanych okresów składkowych. Wyjaśnił też, powołując się na orzecznictwo, że przyznanie świadczenia w drodze wyjątku jest możliwe tylko wtedy, gdy do wymaganego okresu ubezpieczenia brakuje niewielki okres, który dodatkowo muszą usprawiedliwiać szczególne okoliczności.
Organ podniósł, że z przedłożonej dokumentacji wynika, iż od ukończenia szkoły średniej w czerwcu 2001 r. do rozpoczęcia studiów w październiku 2002 r. oraz od [...] maja 2005 r. do [...] października 2006 r., wnioskodawczyni nie wykonywała pracy ani innej działalności popartej opłacaniem składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Natomiast we wskazanych okresach nie była wobec niej orzeczona całkowita niezdolność do pracy, zatem przyczyną braku uprawnień do renty w trybie zwykłym nie był stan zdrowia lub inne zdarzenie zewnętrzne, niezależne od woli wnioskodawczyni, którego nie można było przewidzieć ani mu zapobiec, bowiem orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia [...] kwietnia 2014 r. ustalono w strony całkowitą niezdolność do pracy od [...] kwietnia 2013 r. do [...] października 2016 r.