Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA - Andrzej Góraj Sędzia WSA - Janusz Walawski Sędzia WSA - Eugeniusz Wasilewski (sprawozdawca) Protokolant - specjalista Marek Kozłowski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 listopada 2013 r. sprawy ze skargi K. M. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] kwietnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] lutego 2013 r.; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości.
Decyzją z dnia [...] lutego 2013 r. nr [...] Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, działając na podstawie art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), odmówił K. M. przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku.
W uzasadnieniu organ wskazał, iż przyznanie świadczenia na podstawie art. 83 ust. 1 ww. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest możliwe, jeżeli wnioskodawca spełnia następujące przesłanki:
- jest lub był osobą ubezpieczoną lub jest członkiem rodziny pozostałym po ubezpieczonym,
- nie spełnia warunków ustawowych do uzyskania świadczeń wskutek szczególnych okoliczności,
- nie może podjąć pracy ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek oraz nie ma niezbędnych środków utrzymania.
Do przyznania świadczenia w drodze wyjątku wszystkie przesłanki, o których mowa w ww. przepisie powinny być spełnione łącznie. Brak spełnienia przez wnioskodawcę którejkolwiek z przesłanek wyklucza możliwość przyznania świadczenia w drodze wyjątku.
Następnie organ podał, iż z dokumentacji znajdującej się w aktach rentowych wynika, że w wieku 52 lat K. M. stała się całkowicie niezdolna do pracy.
Na przestrzeni 53 lat życia udokumentowała 16 lat, 3 miesiące i 10 dni okresów składkowych oraz 5 lat, 5 miesięcy i 3 dni okresów nieskładkowych. Okresy nieskładkowe zostały ograniczone do 1/3 udowodnionych okresów składkowych. Natomiast w dziesięcioleciu przypadającym przed dniem złożenia wniosku o świadczenie w trybie zwykłym, zamiast 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych udokumentowała 1 rok, 9 miesięcy i 14 dni.
Organ zauważył, że w latach 2002-2010 nie został udowodniony przez K. M. żaden okres zatrudnienia lub inna działalność objęta ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym oraz że w wymienionej przerwie nie orzeczono całkowitej niezdolności do pracy. Nie istniały zatem przeszkody w podjęciu zatrudnienia objętego ubezpieczeniem.
Końcowo organ stwierdził, iż przy rozpatrywaniu uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku ocenie podlegała również sytuacja materialna wnioskodawcy, jednak nie stanowi ona jedynego kryterium przesądzającego o przyznaniu świadczenia w drodze wyjątku.
K. M. złożyła do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy wskazując, że w latach 2002-2010 nie został wskazany żaden okres zatrudnienia lub inna działalność objęta ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym, ponieważ w tym okresie legitymowała się orzeczeniami uznającymi ją za osobę niepełnosprawną. W podanym okresie poszukiwała pracy ale w zaleceniach zawartych w orzeczeniach z dnia [...] maja 2003 r., [...] stycznia 2005 r., [...] sierpnia 2008 r. wskazano, iż pracą którą mogłaby wykonywać musiałaby odbywać się na stanowisku przystosowanym na otwartym rynku pracy lub w zakładzie pracy chronionej z przeciwwskazaniem do pracy ciężkiej w narażaniu na szczególne obciążenia psychiczne. Dalej wskazała, że ww. okoliczności stanowiły przeszkodę w znalezieniu pracy.