Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Stanisław Marek Pietras, Sędziowie WSA Adam Lipiński, Andrzej Kołodziej (spr.), , Protokolant specjalista Elwira Sipak, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 listopada 2013 r. sprawy ze skargi B. K. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] lipca 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] maja 2013 r.; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości.
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia [...] lipca 2013 r. nr [...] , po rozpoznaniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., utrzymał w mocy poprzedzającą decyzję z dnia [...] maja 2013 r. nr [...] , odmawiającą B. K. przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku.
W uzasadnieniu podał, że przyznanie świadczenia na podstawie art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) jest możliwe, jeżeli wnioskodawca spełnił łącznie następującego warunki:
- jest lub był osobą ubezpieczoną lub jest członkiem rodziny pozostałym ubezpieczonym,
- nie spełnia warunków ustawowych do uzyskania świadczeń wskutek szczególnych okoliczności,
- nie może podjąć pracy ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek,
- nie ma niezbędnych środków utrzymania.
Powołany przepis może mieć zastosowanie tylko do sytuacji wyjątkowych, gdy mimo dołożenia wszelkiej staranności, zaistniały niemożliwe do przezwyciężenia przeszkody w uzyskaniu świadczenia na zasadach ogólnych.
Organ wskazał na orzecznictwo sądów administracyjnych, zgodnie z którym za szczególną okoliczność na potrzeby stosowania art. 83 uważa się tylko zdarzenie bądź trwały stan wykluczający aktywność zawodową konkretnej osoby z powodu niemożności przezwyciężenia ich skutków. Chodzi przy tym jedynie o zdarzenie lub trwały stan o charakterze zewnętrznym, obiektywnym i niezależnym od woli danej osoby.
Prezes ZUS stwierdził, ze w rozpoznawanej sprawie nie dopatrzono się istnienia przesłanki szczególnych okoliczności, na skutek których wnioskodawczyni nie nabyła uprawnień do świadczenia w zwykłym trybie.
Z dokumentacji rentowej wynika bowiem, że na przestrzeni 40 lat życia udokumentowała okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące jedynie 4 lata, 1 miesiąc i 4 dni, natomiast w 10-leciu przed złożeniem wniosku o świadczenie w zwykłym trybie - zamiast 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych wymaganych do przyznania świadczenia w zwykłym trybie - 2 lata, 2 miesiące i 15 dni. Przyznanie zaś świadczenia w drodze wyjątku jest możliwe tylko wtedy, gdy do wymaganego okresu ubezpieczenia brakuje niewielki okres usprawiedliwiony szczególnymi okolicznościami.
Organ podniósł w związku z tym, że wnioskodawczyni pierwsze zatrudnienie objęte ubezpieczeniem społecznym podjęła w wieku 22 lat, natomiast w okresach [...].07.1996 r. - [...] .01.2000 r., [...] .04.2000 r. - [...].05.2002 r. oraz [...].04.2005 r. - [...].01.2013 r., tj. przez ponad 13 lat, nie podejmowała zatrudnienia ani innej działalności objętej ubezpieczeniem społecznym, co spowodowało brak uprawnień do świadczenia w trybie zwykłym. Ponadto we wskazanych przerwach stan zdrowia nie mógł stanowić przeszkody w kontynuowaniu zatrudnienia, skoro orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia [...] marca 2013 r. ustalono, że całkowita niezdolność wnioskodawczyni do pracy istnieje dopiero od [...] stycznia 2013 r. Brak też innych okoliczności, które mogłyby zostać uznane za szczególne w rozumieniu art. 83 ustawy.