Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA - Anna Mierzejewska, Sędzia WSA - Sławomir Antoniuk, Sędzia WSA - Stanisław Marek Pietras (spraw.), Protokolant - starszy sekretarz sądowy Joanna Głowala, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 marca 2011 r. sprawy ze skargi Z. B. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] września 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku - uchyla zaskarżoną decyzję, - zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości.
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia [...] czerwca 2009 r. nr [...], po rozpatrzeniu wniosku Z. B. (ur. [...] maja 1963 r.) z dnia [...] maja 2009 r., powołując się na art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. z 2004 r. Dz. U. Nr 39, poz. 353 ze zm.), odmówił przyznania dla wyżej wymienionego świadczenia w drodze wyjątku. W uzasadnieniu podał, że powyższe świadczenie może być przyznane ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą - ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek - podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania, a powyższe warunki muszą być spełnione łącznie i renta rodzinna jest świadczeniem pochodnym, jakie przysługiwałoby osobie zmarłej. Tymczasem w rozpoznawanej sprawie skarżący na przestrzeni 46 lat życia posiada udowodniony okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 13 lat, 11 miesięcy i [...] dni, zaś w latach 1988 - 1990 wystąpiła przerwa w wykonywaniu pracy, a od czerwca 2001 r. do powstania całkowitej niezdolności do pracy w sierpniu 2006 r., tj. przez okres ponad 5 lat nie wykonywał on zatrudnienia lub innej działalności objętej ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym poza pracami dorywczymi za granicą, bez opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Stąd też - w ocenie organu - nie zostały wykazane żadne szczególne okoliczności uniemożliwiające skarżącemu przezwyciężenie przeszkód w podjęciu zatrudnienia i nabyciu uprawnień do świadczeń na zasadach ogólnych, bowiem w tym okresie nie orzeczono wobec niego całkowitej niezdolności do pracy. W sprawie była również oceniana sytuacja materialna, jednakże nie stanowi ona jedynego kryterium przyznawania spornego świadczenia.
We wniosku do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] lipca 2010 r. o ponowne rozpatrzenie sprawy Z. B. podniósł, że jest osobą całkowicie niezdolną do pracy i wymagającą całodziennej opieki oraz pielęgnacji po doznanym urazie [...]. Ponadto spełnia on przesłanki do spornego świadczenia, bowiem nie przysługuje mu prawo do renty na zasadach ogólnych w związku ze szczególnymi okolicznościami spowodowanymi wypadkiem, nie może podjąć żadnej pracy i nie posiada niezbędnych środków utrzymania, a okres 14 lat zatrudnienia jest - wbrew stanowisku organu - znaczący.
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia [..] września 2010 r. nr [...], mając za podstawę art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., utrzymał w mocy swoją poprzednią decyzję z dnia [...] czerwca 2009 r. nr [...] i w uzasadnieniu - powołując się na argumenty w niej zawarte - dodał, że łączny dochód w rodzinie na jedną osobę wynosi [...] zł i w związku z tym skarżący nie pozostaje bez niezbędnych środków utrzymania.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, Z. B. wniósł o uchylenie zaskarżonej i poprzedzającej ją decyzji zarzucając jej brak wyczerpującego zbadania i wyjaśnienia sprawy. W uzasadnieniu natomiast - poza argumentami podanymi już we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy - podał, że fakt wspólnego zamieszkiwania z rodzicami nie przesądza o wspólnie prowadzonym gospodarstwie domowym. Ponadto ustawa nie uzależnia przyznania świadczenia od stażu ubezpieczeniowego, a organ dokonał nieprawidłowej oceny materialnej skarżącego.