Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Marcinkowska, Sędzia WSA Iwona Maciejuk, Asesor WSA Joanna Kruszewska-Grońska (spr.), Protokolant starszy specjalista Małgorzata Plichta po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 marca 2020 r. sprawy ze skargi P. O. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] września 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] maja 2019 r. nr [...]; 2. zasądza od Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz skarżącego P. O. kwotę 480 zł (słownie: czterysta osiemdziesiąt złotych), tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzją z [...] września 2019 r. nr [...] Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: "Prezes ZUS", "organ"), po rozpatrzeniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2020 r., poz. 256; dalej: "k.p.a."), utrzymał w mocy swoją decyzję z (...) maja 2019 r. nr [...] o odmowie przyznania [...] (dalej: "skarżący") renty z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku.
W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Prezes ZUS powołał się na art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1270 ze zm.; dalej: "ustawa o emeryturach i rentach z FUS"), podkreślając, że przesłanki określone w tym przepisie muszą być spełnione łącznie, a brak choćby jednej z nich wyklucza możliwość przyznania świadczenia. Dalej organ wskazał, iż w sprawach świadczeń w drodze wyjątku ważne są przyczyny niespełnienia wymogów do uzyskania uprawnień do świadczenia w trybie zwykłym. Konieczne jest więc zbadanie, czy brak tych uprawnień nie był spowodowany szczególnymi okolicznościami w postaci trudnych do przezwyciężenia przeszkód, zdarzeń lub trwałych stanów, na które osoba ubezpieczona nie miała wpływu.
Rozpatrując w obu instancjach wniosek skarżącego z (...) marca 2019 r. o przyznanie renty w drodze wyjątku, organ nie dopatrzył się istnienia przesłanki szczególnych okoliczności, na skutek których skarżący nie nabył uprawnień do świadczenia w trybie zwykłym. Zdaniem Prezesa ZUS, skarżący nie wykazał, aby niespełnienie warunków do świadczenia w trybie zwykłym spowodowane było okolicznościami, na które nie miał wpływu.
Z akt sprawy wynika, że w wieku 46 lat życia, tj. do dnia powstania całkowitej niezdolności do pracy, skarżący udokumentował 9 lat, 11 miesięcy i 10 dni okresów składkowych i nieskładkowych. W 10-leciu przypadającym przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę, zamiast 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych - wymaganych do przyznania świadczenia w trybie zwykłym - udokumentował 1 rok, 9 miesięcy i 17 dni tych okresów. Ponadto w okresach: od (...) czerwca 1992 r. (tj. od ukończenia szkoły) do 1 stycznia 1996 r., od 1 czerwca 1997 r. do 31 grudnia 1998 r. i od 1 stycznia 2007 r. do 3 października 20(...) r. skarżący nie wykonywał zatrudnienia lub innej działalności objętej ubezpieczeniem społecznym oraz ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi. W ww. okresach nie była wobec skarżącego orzeczona całkowita niezdolność do pracy, zatem przyczyną braku uprawnień do renty w trybie zwykłym nie był stan zdrowia lub inne zdarzenie zewnętrzne, niezależne od jego woli, którego nie można było przewidzieć i któremu nie można było zapobiec. Całkowita niezdolność do pracy została u skarżącego stwierdzona dopiero od 14 maja 2018 r. orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z (...) grudnia 2018 r. W konsekwencji organ uznał, że nie istniały przeciwwskazania ze względu na stan zdrowia lub inne szczególne okoliczności, które uniemożliwiły skarżącemu kontynuowanie zatrudnienia w celu zapewnienia w przyszłości uprawnień do świadczenia w trybie zwykłym.