Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jacek Fronczyk Sędziowie WSA Andrzej Kołodziej (spr.) Stanisław Marek Pietras Protokolant starszy sekretarz sądowy Dorota Kwiatkowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 lutego 2014 r. sprawy ze skarg M. i M. G. - reprezentowanych przez przedstawicielkę ustawową M. G., oraz M. G. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] marca 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] grudnia 2012 r.; 2) stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości; 3) przyznaje ze środków budżetowych Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na rzecz adwokat A. F. kwotę 240 zł (słownie: dwieście czterdzieści złotych) oraz kwotę 55,20 zł (słownie: pięćdziesiąt pięć złotych 20/100) stanowiącą 23% podatku VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu; 4) przyznaje ze środków budżetowych Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na rzecz adwokat A. J. kwotę 240 zł (słownie: dwieście czterdzieści złotych) oraz kwotę 55,20 zł (słownie: pięćdziesiąt pięć złotych 20/100) stanowiącą 23% podatku VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
UZASADNIENIA
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzją nr [...] z dnia [...] grudnia 2012 r., na podstawie art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), odmówił M., M. i M. G., reprezentowanym przez przedstawicielkę ustawową M. G., przyznania renty rodzinnej po zmarłym ojcu M. G., w drodze wyjątku.
Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie organ wyjaśnił, że renta rodzinna jest pochodną świadczenia osoby zmarłej i w związku z tym w pierwszej kolejności rozpatrzeniu podlega spełnienie warunków określonych w art. 83 ustawy przez osobę zmarłą, a następnie przez wnioskodawcę - członka rodziny osoby zmarłej.
Stwierdził również, że w sprawie nie zostały wykazane szczególne okoliczności uniemożliwiające przezwyciężenie przeszkód w wykonywaniu zatrudnienia w celu zapewnienia w przyszłości uprawnień do świadczenia z ubezpieczeń społecznych, bowiem w okresie przerwy w zatrudnieniu w latach 1998 -2007 wobec M. G. nie orzeczono całkowitej niezdolności do pracy.
We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy M. G. podniosła, że ojciec dzieci "w latach 1998-2007 nie był zatrudniony, ponieważ chorował i na rynku pracy nie było możliwości znalezienia pracy dla chorowitego człowieka".
Podkreśliła także, że w chwili śmierci pozostawał w zatrudnieniu i był ubezpieczony.
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzją nr [...] z dnia [...] marca 2013 r., wydaną po rozpoznaniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.
W uzasadnieniu podał, że przyznanie świadczenia na podstawie art. 83 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest możliwe, jeżeli wnioskodawca łącznie spełnił następujące warunki:
1) jest lub był osobą ubezpieczoną lub jest członkiem rodziny pozostałym po ubezpieczonym,
2) nie spełnia warunków ustawowych do uzyskania świadczeń wskutek szczególnych okoliczności,
3) nie może podjąć pracy ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek,
4) nie ma niezbędnych środków utrzymania.
Wskazując ponownie, że renta rodzinna jest pochodną świadczenia osoby zmarłej, stwierdził, iż nadal nie stwierdzono istnienia przesłanki szczególnych okoliczności, na skutek których ojciec dzieci nie nabył uprawnień do świadczenia w zwykłym trybie.
Szczególne okoliczności zaś, to trudne do przezwyciężenia przeszkody, zdarzenia lub trwałe stany, na które osoba ubezpieczona nie miała wpływu, eliminujące ją z grona pracowników w szerokim tego słowa znaczeniu.
Organ podniósł, że zmarły posiada udokumentowane okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące 17 lat i 9 dni na przestrzeni 47 lat życia, natomiast od [...] lipca 1998 r. do [...] lipca 2007 r., tj. przez prawie 9 lat, nie został udokumentowany jakikolwiek okres zatrudnienia poparty opłacaniem składek na ubezpieczenie społeczne oraz ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
W ocenie organu analiza przebiegu ubezpieczenia prowadzi do wniosku, że niespełnienie warunków do nabycia uprawnień do świadczenia na zasadach ogólnych, nie było następstwem szczególnych okoliczności, gdyż w ww. okresie nie została u ojca dzieci ustalona całkowita niezdolność do pracy. Całkowita niezdolność do pracy została u niego ustalona orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia [...] grudnia 2011 r. dopiero od października 2010 r. Prezes ZUS stwierdził też, że sama trudna sytuacja panująca na rynku pracy, podnoszona we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, nie ma charakteru okoliczności szczególnej, o której mowa w art. 83 ustawy, co potwierdza ugruntowane orzecznictwo sądów administracyjnych.