Sprawa ze skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody L. z 5 sierpnia 1997 r. (...) w przedmiocie stwierdzenia nieważności par. 7 ust. 1 załącznika do uchwały Rady Gminy L. z 26 czerwca 1997 r. (...) w sprawie określenia wysokości oraz szczegółowych zasad i trybu przyznawania i zwrotu zasiłku celowego na ekonomiczne usamodzielnienie
Tezy

1. Z dyspozycji art. 24 ust. 7 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej /Dz.U. 1993 nr 13 poz. 60 ze zm./ wynika m.in. że rada gminy może w drodze uchwały ustalić szczegółowe zasady i tryb przyznawania zasiłku na ekonomiczne usamodzielnienie. Tak sformułowany przepis ustawowy oznacza, iż rada gminy może w drodze uchwały ustalić sposób i metody postępowania przy załatwianiu spraw związanych ze sporną pomocą z opieki społecznej. Jednocześnie nie pozwala on na przyjmowanie przez radę gminy rozwiązań prawnych tworzących nową regulację w zakresie ustalania kryteriów odmowy przyznania takiej pomocy. Kryteria takie zawiera bowiem ustawa o pomocy społecznej.

2. Samodzielność gminy oznacza, że w granicach wynikających z ustaw nie jest ona podporządkowana czyjejkolwiek woli oraz że w tych granicach podejmuje czynności prawne i faktyczne, kierując się wyłącznie własną wolą, wyrażoną przez jej organy pochodzące z wyboru. A zatem, samodzielność ta wynika z granic określonych przez ustawy, które precyzyjnie ustalają zakres przedmiotowy, w którym samodzielność ta obowiązuje. Tak więc zakres i treść tej samodzielności można ustalić dopiero za pomocą wykładni odniesionej do konkretnej sytuacji.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny, po rozpoznaniu sprawy ze skargi Gminy L. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody L. z 5 sierpnia 1997 r. (...) w przedmiocie stwierdzenia nieważności par. 7 ust. 1 załącznika do uchwały Rady Gminy L. z 26 czerwca 1997 r. (...) w sprawie określenia wysokości oraz szczegółowych zasad i trybu przyznawania i zwrotu zasiłku celowego na ekonomiczne usamodzielnienie - oddala skargę.

Uzasadnienie strona 1/4

Rozstrzygnięciem nadzorczym z 5 sierpnia 1997 r. (...) Wojewoda L. na podstawie art. 86 i art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. 1996 nr 13 poz. 74 ze zm./ stwierdził nieważność postanowienia par. 7 ust. 1 załącznika do uchwały (...) Rady Gminy L. z 26 czerwca 1997 r. w sprawie określenia wysokości oraz szczegółowych zasad i trybu przyznawania i zwrotu zasiłku celowego na ekonomiczne usamodzielnienie.

W motywach tego rozstrzygnięcia zauważono, iż badana uchwała w części narusza prawo. Rada Gminy w L. par. 7 ust. 1 załącznika do spornej uchwały ustaliła, że Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w L. może odmówić decyzją administracyjną przyznania zasiłku, jeżeli planowane przedsięwzięcie nie rokuje usamodzielnienia się osoby lub rodziny. Powołany w podstawie prawnej uchwały art. 24 ust. 7 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej upoważnia radę gminy do określenia w drodze uchwały wysokości oraz szczegółowych zasad przyznawania i zwrotu zasiłku celowego na ekonomiczne usamodzielnienie. Tym niemniej wykonując delegację tego przepisu, gmina nie może działać w oderwaniu od przepisów poprzedzających ustępów, a tym samym sprzecznie z ich uregulowaniem.

Postanowienie art. 24 ust. 4 i 5 omawianej ustawy, jak stwierdzono, określają obligatoryjne i fakultatywne przesłanki odmowy przyznania i ograniczenia rozmiarów pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie. Uwzględniając powyższe, nie było podstawy do określenia w odmienny sposób przypadków odmowy przyznania przedmiotowego świadczenia. Odwołując się nawet do ogólnych zasad przyznawania i odmowy przyznania świadczeń pomocy społecznej, wynikających z treści art. 6 ustawy o pomocy społecznej, również i w tym przypadku, jak konkludowano, ustawodawca nie przewidział możliwości odmowy przyznania świadczeń w sytuacji wskazanej przez Radę Gminy L. w kwestionowanym par. 7 ust. 1 uchwały.

W tych warunkach stwierdzono nieważność par. 7 ust. 1 załącznika do ww. uchwały, jako sprzecznego z prawem.

19 sierpnia 1997 r. Przewodniczący Zarządu w imieniu Gminy L., na podstawie art. 34 ust. 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./, wezwał Wojewodę L. do usunięcia naruszenia prawa przez organ nadzoru w rozstrzygnięciu nadzorczym z 5 sierpnia 1997 r. (...) dotyczący uchwały (...) Rady Gminy L. z 26 czerwca 1997 r. w sprawie określenia wysokości oraz szczegółowych zasad i trybu przyznawania i zwrotu zasiłku celowego na ekonomiczne usamodzielnienie.

Odpowiadając na powyższe wezwanie, Wojewoda L. w piśmie z 19 września 1997 r. (...) podtrzymał swoje stanowisko przestawione w rozstrzygnięciu nadzorczym.

Skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego na powyższe rozstrzygnięcie nadzorcze złożył Prezydent Miasta L. w imieniu Gminy L., wnosząc o jego uchylenie, jako wydanego z naruszeniem art. 91 ust. 1 ustawy o samorządzie terytorialnym.

Uzasadniając taki wniosek, przyjęto, że nie można zgodzić się z poglądem, według którego par. 7 ust. 1 załącznika do uchwały (...) Rady Gminy L. narusza prawo, tj. ustawę z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej. Z argumentacji organu nadzoru należy wnosić, że w zakresie zasad i trybu przyznawania zasiłku celowego na ekonomiczne usamodzielnienie rady gmin, uchwalając stosowne postanowienia, nie mogą przewidzieć innych przesłanek odmowy przyznania zasiłku niż określone w powołanych przepisach.

Strona 1/4