Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA - Halina Kremis, Sędzia WSA - Mieczysław Górkiewicz /sprawozdawca/, Sędzia NSA - Andrzej Wawrzyniak, Protokolant - Paweł Kysiak, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 15 października 2008r. sprawy ze skargi Wojewody Dolnośląskiego na uchwałę Rady Miejskiej B.-G. z dnia [...]r. nr [...] w przedmiocie wyrażenia zgody na sprzedaż w drodze bezprzetargowej nieruchomości zabudowanej domem mieszkalno-gospodarczym stanowiącej własność Gminy I. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały II. orzeka, że zaskarżona uchwała nie podlega wykonaniu III. zasądza od Rady Miejskiej B. - G. na rzecz strony skarżącej kwotę 240 zł (słownie: dwieście czterdzieści złotych) tytułem poniesionych przez skarżącego kosztów postępowania przed sądem administracyjnym
Zaskarżoną uchwałą wydaną na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 9 a ustawy z 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. Nr 2001r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) oraz art. 37 ust. 2 pkt 1, art. 68 ust. 1 i art. 70 ust. 2 ustawy 21 sierpnia 1997r. w gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.) Rada wyraziła zgodę na sprzedaż w drodze bezprzetargowej na rzecz wskazanej osoby określonej nieruchomości, po dokonaniu jej wyceny przez biegłego i przy zastosowaniu 50% bonifikaty od ceny za budynki, z możliwością rozłożenia należności na raty. W uchwale wskazano, że tryb bezprzetargowy uzasadnia fakt przynależności tej nieruchomości do gospodarstwa rolnego dzierżawionego przez przyszłego nabywcę od 1992r. W załączniku do uchwały zawarto opis nieruchomości, obejmującej budynki mieszkalno - gospodarcze i gospodarcze wybudowane przed 1945r., położonej na terenie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz określono jej cenę wywoławczą, a ponadto zastrzeżono, że nabywca w całości pokrywa koszty przygotowania dokumentacji oraz koszty notarialne.
W skardze do sądu administracyjnego Wojewoda jako organ nadzoru wniósł o stwierdzenie nieważności tej uchwały z powodu naruszenia art. 30 ust. 2 pkt 3 u.s.g. oraz art. 25 ust. 1 i art. 37 ust. 2 i 3 u.g.n.
Według wskazanych przepisów gminnym zasobem nieruchomości gospodaruje burmistrz, który w szczególności decyduje o formie przetargu bądź o zbyciu nieruchomości w drodze bezprzetargowej. Do kompetencji organu wykonawczego należy ponadto wyznaczenie osoby nabywcy. Niezależnie od tego opisany w uchwale stan nieruchomości i cechy wyznaczonego nabywcy wykluczały tryb bezprzetargowy, w szczególności w oparciu o art. 37 ust. 3 u.g.n. nie odnoszący się do dzierżawców nieruchomości zabudowanych przed powstaniem stosunku prawnego dzierżawy oraz nie uzasadniały udzielenia bonifikaty od ceny sprzedaży wobec braku przesłanek z art. 68 u.g.n. W pozostałych szczegółowych kwestiach Rada podejmując uchwałę wkroczyła w kompetencję burmistrza. Skarżący wskazał na utrwalone w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego dyrektywy wykładni norm o charakterze kompetencyjnym (zakaz domniemania kompetencji, zakaz analogii, wymóg wykładni ścisłej - przykładowo w wyroku TK z 28.06.2000r. K 25/99 OTK 2000/5/141).
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, powtarzając charakterystykę nieruchomości i jej dzierżawcy zawartą w uchwale i jej uzasadnieniu, co w ocenie organu nie pozwala na uznanie uchwały za sprzeczną z prawem.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje :
Jak wiadomo, ustawa przypisała możność działania w zakresie gospodarowania mieniem komunalnym organowi wykonawczemu gminy (art. 30 ust. 2 pkt 3 u.s.g.), jednak odnośnie gospodarowania nieruchomościami gruntowymi ustanowiła podział kompetencji, gdyż zrealizowanie tej możności w odniesieniu do tych nieruchomości uzależniła od wyrażenia przez organ stanowiący gminy zgody, w szczególności na ich zbycie (art. 18 ust. 2 pkt 9a u.s.g.). Wymaga podkreślenia, że opisane kompetencje organów gminy mają charakter wyłączny, co wyklucza ich działanie wspólne bądź zamienne w zakresie przypisanym danemu organowi. Jest istotne, że treść kompetencji organu wykonawczego została określona w sposób ogólny, zaś organu stanowiącego ograniczona do ściśle określonych uprawnień. Z tego punktu widzenia pojęcie gospodarowania mieniem komunalnym oznacza wszelkie określone ustawowo czynności dotyczące tego mienia podejmowane przez organ wykonawczy, z wyłączeniem czynności opisanych w art. 18 ust. 2 pkt 9 u.s.g. W tak określonym zakresie, rada gminy nie ma żadnych kompetencji do gospodarowania tym mieniem, czyli wykroczenie przez radę poza uprawnienia przewidziane w art. 18 ust. 2 pkt 9a u.s.g. oznacza naruszenie wyłącznej kompetencji organu wykonawczego. Uchwała rady wydana z naruszeniem przysługującej jej kompetencji jest sprzeczna z prawem i przez to nieważna (art. 91 ust. 1 u.s.g.), bowiem omawiane naruszenie prawa posiada charakter kwalifikowany. Dlatego w jednolitym orzecznictwie tut. Sądu zarówno w sposób ogólny wskazano, że uchwała rady gminy wydana na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 9 a u.s.g. powinna w swojej treści ograniczać się do wyrażenia zgody na zbycie określonej nieruchomości gruntowej (wyrok z 6.11. 2007r. II SA/ Wr 405/07), jak też w sposób szczegółowy powiedziano to samo, przez wymienienie czego uchwała rady nie powinna regulować, gdyż należy to do wyłącznej kompetencji organu wykonawczego ,a mianowicie nie powinna określać trybu czy formy zbycia i osoby nabywcy. W nin. sprawie nie było wątpliwości, że istotą uchwały rady było właśnie określenie trybu zbycia i osoby nabywcy, o czym stanowił wyraźnie tytuł uchwały oraz szczegółowe postanowienia adresowane do określonego nabywcy. Już z tych zasadniczych przyczyn uchwała była w całości sprzeczna z ustawą. Niezależnie od tego skarżący trafnie wskazał na niezgodność tych szczegółowych postanowień z uprawnieniami rady określonymi dodatkowo w ustawie o gospodarce nieruchomościami (u.s.g.) i podobnie jak w ustawie ustrojowej, w formie wyjątku od zasady ustanowionej w art. 25 ust. 1 u.s.g. W szczególności wobec bezpodstawności ewentualnej uchwały w sprawie zwolnienia z obowiązku zbycia nieruchomości w drodze przetargu (art. 37 ust. 3 u.s.g.), bezprzedmiotowe byłoby podejmowanie dalszej uchwały w sprawie udzielenia zgody na bonifikatę od ceny (art.68 ust. 1 u.g.n) na żądanie właściwego organu czyli w tym przypadku burmistrza. Do tego samego wniosku prowadzi wniosek o bezpodstawności ewentualnej uchwały rady o przyznaniu pierwszeństwa (art. 34 ust. 6 u.g.n.) wyznaczonemu nabywcy oraz niewątpliwe nieprzysługiwane mu pierwszeństwa ustawowo i bez wyczerpania ustawowego trybu zrealizowania pierwszeństwa, o ile kwestionowała uchwała odwoływała się jedynie do pierwszeństwa ustawowego (o którym rada nie mogła decydować z braku kompetencji). Wymaga bowiem przypomnienia, że zgodnie z art. 25 ust. 1 u.g.n. gminnym zasobem nieruchomości gospodaruje burmistrz, co obejmuje ich zbywanie (art. 23 ust. 1 pkt 7 u.g.n.). Kompetencje rady obejmuje, jak już zaznaczono, zwolnienie nieruchomości z obowiązku zbycia w drodze przetargu na określone cele (nieistotne w nin. sprawie) bądź na rzecz dzierżawcy, który zabudował nieruchomość (co nie zachodzi w nin. sprawie, art. 37 ust. 3 u.g.n.), a ponadto wyrażenie zgody na udzielenie przez burmistrza bonifikaty od ceny sprzedaży nieruchomości w drodze bezprzetargowej (art. 68 ust. 1 u.g.n.). Jak trafnie wywiódł organ, opisane w uchwale cechy nieruchomości i stosunku prawnego łączącego wyznaczonego nabywcę z gminą, wykluczały przysługiwanie tej osobie pierwszeństwa w nabyciu (art. 34 u.g.n.), a w konsekwencji nie pozwalały na zdobycie nieruchomości w drodze bezprzetargowej (art. 37 ust. 2 u.g.n.) oraz udzielenie bonifikaty od ceny (art. 68 ust. 1 u.g.n.). Rada nie miała również w ogóle kompetencji do decydowania o rozłożeniu ceny na raty ( art. 70 ust. 2 u.g.n.). Z punktu widzenia obu ustaw rada podjęła kontrolowaną uchwałę poza zakresem przysługującej jej kompetencji, zatem była to uchwała nieważna. Dlatego, mając na uwadze art. 91 ust. 1 i art. 94 ust. 1 u.s.g. oraz na podstawie art. 147§1, art. 152 i art. 200 p.p.s.a., orzeczono jak w sentencji wyroku.
J.T. 14.11.08r.